bildirgec.org

Soru: Genellikle takip ettiğiniz televizyon programları?
Cevap: Belgesel Film.

Nanook of the North

Belgesel Film (Documentary)İnsan duygularının ön planda olmadığı, eğlenceden uzak, tarihsel, sosyal, bilimsel ya da gerçek olaylarla ve kurguya dayanmayan konularla ilgilenir. Gerçeğin kendisini iletir. Bu tür filmler, tamamıyla belgelere, gerçek insanlara, gerçek mekânlara ve gerçek olaylara dayanır. Belgesel filmin genel amacı; bildirmek, öğretmek, eğitmek, inandırmak ve coşturmaktır.Bu terim, Fransızların kullandıkları “documentarie” kelimesinden alınmış ve ilk defa John Grierson tarafından, Robert Flaherty’nin 1926’da çektiği “Moana” adlı filmin eleştiri yazısında kullanılmıştır. Gerçeği, bir öykü çerçevesinde değil, gerçekliğinin kendi dramatiği ile aktarır. Lumiera’nın çektiği ilk gerçekçi filmler, bu türün ilkleri olarak görülebilir ancak, dünya genelinde modern anlamda belgesel sinema Robert Flarherty ile başlamıştır.

Nanook of the North : www.filmreference.com

Belgesel filmin ilk örneği, Flarherty’nin 1922 yılında çektiği “Nanook of the North” (Kuzeyli Nanok) olarak kabul edilir. Ancak bu tür, sinema tarihine birdenbire ortaya çıkmamış, bir takım süreçlerden geçerek oluşmuştur. Bu yıllardan da öncesine dayanan teknik ve konu bakımından önemli gelişmeler kaydedilmiştir.Sinemanın Türkiye’ye gelişi; Sigmund Weinberg’in “Enver Paşa’nın atlarını ve yeni doğan çocuğunu” gösteren kısa filmleri olmuştur. Fuat Uzkınay’ın, 14 Kasım 1914 yılında çektiği “Ayastefanos’daki Rus Abidesi’nin Yıkılışı” adlı 150m uzunluktaki film, Türkiye’de çekilen ilk film olarak kabul edilir. Fuat Uzkınay, 1915 yılında kurulan Merkez Ordu Sinema Dairesi adına yaptığı; Sultan Reşat’ın cenaze merasimi, Vahdettin’in kılıç alayı, ordunun İstanbul’a girişi gibi zamanın önemli olaylarını görüntü kayıt cihazı ile belgelemiştir.1922 yılında kurulan Kemal film, 1923 yılında “Zafer Yolları” adlı belgeseli çekmiştir. Bu yıllarda daha çok Kurtuluş Savaşı’na ilişkin belgeseller çekilmiştir.

Kurtuluş savaşı belgeseli : azbuz.com

Kurtuluş savaşı belgeseli: güncelhaber.com

1934 yılında Nazım Hikmet, “İstanbul Senfonisi” ve “Bursa Senfonisi” adlı iki film gerçekleştirir.İkinci Dünya Savaşı döneminde, tüm dünyada fazlaca belgesel film çekilmiştir. Belgesel sinema alanında patlamanın yaşandığı dönem olmuştur.1968 yılında TRT televizyonunun yayına başlaması, özellikle yerli yapım belgesel filmlere büyük ölçüde yer vermiştir. Sessiz dünyayı belgeseller haline getiren Kaptan Cousteau ve belgesellerini, TRT televizyonu 1980’lerde çok yayınlamıştır. Televizyon belgesellerinin en önemli özelliği de, daha çok insana ulaşmasıdır.

Kaptan Kusto

Belgesel film, hayatın gerçeklerinin belgelenmesi açısından oldukça önemlidir. Belgesel film yaşamın belgelenmesinde, tamamen tarafsız, gerçekçi, anlaşılabilir ve detaylı bakış açısı ile insanlara farklı bir hizmet sunar. Bir belgesel, izleyicisine en önce öğretici niteliği ile seslenmelidir; araştırılmış, aydınlanmış, neden ve sonuçları belirlenmiş belgelerle ortaya çıkmalıdır. Belgesel film yapımı, diğer tür filmlerin yapımına benzeyen bazı aşamalardan oluşur. Araştırma kısmı, belgesel film yapım aşamasından önceki en önemli aşamasıdır. Senaryosu sadece öykü akışını ayarlayan bir plan olmakla kalmamalı, aynı zamanda yoğun mesaj içeren metin şeklinde olmalıdır. Bir belgesel film senaryo yazılmadan da çekilebilir; lakin amaçsızca yapılmış bir filme dönüşme riski taşır. Belgesel filmin başarısı, konunun en ince ayrıntısına kadar araştırılıp çok iyi öğrenilmesi ile gerçekleşebilir.İngiliz belgeselinin babası ve belgeselciliğin ustalarından John Grierson, belgeselin önemini üç ilkeyle açıklar: “Birinci ilkesi, belgeselin gözlenmiş, seçilmiş ve gerçek dünyaya açılmış yeni ve hayati bir sanat formu olduğuna inanır. İkinci ilkesi, belgesel yapımcısının daha geniş bir hayal gücüne sahip olması gerektiğidir. Üçüncü olarak da, materyal ve hikâyelerin, gerçek kaynaklardan alınmasıdır.”Belgesel filmler…