Evrenden bir manzara..
Astroloji konusunda adeta guru mertebesine ulaşmış halkımızın, Astronomi konusunda bir o kadar derin cehalet içerisinde olduğunu dehşetle müşahede etmekteyim uzun zamandır. Mesela hanımkızımız Merkür Gerilemesi‘nin insana şöyle de böyle sıkıntılar getireceğini ahkamlıyor, ama Merkür nedir, nerde gezer, ne yer ne içer hiçbir fikri yok. Ya da çok sevdiğimiz üniversite mezunu babamızın, yıldız kaymasını lise mezunu komşuya, yıldızların gerçekten de kayması şeklinde izah ettiğine şahit olabiliyoruz.
Halk arasında yıldız kayması olarak bilinen doğa olayı
Tabii ki sevgili annelerimizin, babaannelerimizin celestial mechanics tahsil etmesini bekleyemeyiz bu yaştan sonra, ama en azından evrenin en temel birkaç hususu hakkında basit birkaç bilgi sahibi olmak herkesin ufkunu genişletir kanaatindeyim.Tüm bu astronomik cehaletler içerisinde en çok canımı sıkan ise, evrenin büyüklüğü karşısındaki o “nedir ki canım?” yaklaşımıdır. Tabi mesafe olarak İstanbul – Ankara arasından ötesini aklı kesmeyen adamın gökyüzüne bakıp yıldızlar için “aha hemen şurası yau” demesini yadırgamak da yanlış. Hani sanki böyle birazcık daha hızlı roketlerimiz felan olsa, o gökyüzünde gördüğü herşeye ulaşabileceğiz insanlık olarak. Hatta şimdi bu adam yıldızlar küçük diye gitmeye tenezzül etmediğimizi sanıyordur. Ay daha büyük ona gidiyoruz. Güneş de büyük ama sıcak o, bak onu biliyor. Nefret ettim adamdan 2 dakkada. (Burada zıvanadan çıktığımı farkettim, toparlıyorum)
Dünya vs. İç Gezegenler
Gezegenlerin boyutlarından başlayalım. Öncelikle Dünyamızın, diğer İç Gezegenlerle karşılaştırılmasına bakalım yukardaki resimde. Burada Dünyamız nispeten büyük kalıyor. İç Gezegenler, Güneş Sistemimizdeki Güneşe yakın olan Merkür, Venüs, Dünya ve Mars‘tır. Resimdeki Plüton ise iç gezegen değil, hatta gezegen bile değildir (artık).Bir de Dış Gezegenlerle karşılaştıralım.
Dünya vs. Dış Gezegenler
Bakın ne kadar da cücük kaldı Dünya şimdi Satürn, Jüpiter, Neptün ve Uranüs‘ün yanında. Gaz devleri karşısında nasıl da bilye gibi kaldı di mi? (Evet bu devasa küreler gazdan oluşuyor) Ama dur sen, daha bitmedi. Asıl Güneş’le karşılaştıralım hele bi:
Gezegenler milli takımı vs. Güneş
Koca dünya koca dünya dediğiniz dünyanın işte güneş karşısında esamesi okunmuyor. Herkes haddini bilecek.Şimdi burada biraz durup soluklanalım. Bu gezegenlerden Mars, Venüs gibi bazılarını bazen gökyüzünde parlak bir yıldız şeklinde görebiliyoruz. Halbuki bunlar ışık yaymazlar, aynı Ay gibi, Güneşten aldıkları ışığı bize yansıtırlar. Ancak çok uzak mesafede olduklarından onları nokta kadar görürüz. Bu gezegenlerin hepsi de, Güneş’in çekim gücü nedeniyle Güneş etrafında kendi yörüngelerinde dönerler. Güneş + gezegenlerden oluşan bu sisteme Güneş Sistemi diyoruz biz. Temsili bir güneş sistemi resmine bakalım:
Gezegenleri bir hizada gösteren Güneş Sistemi resmi
Peki gördüğümüz diğer yıldızlar? Onlar da aynı bizim Güneşimiz gibi, ısı ve ışık kaynağı olan dev kürelerdir. Ve evet, onların da etrafında dönen irili ufaklı gezegenler vardır. Yani evrendeki tek güneş sistemi bizimki değil, daha milyonlarca belki milyarlarca hatta trilyonlarca farklı gezegen sistemi var. (Abartı yok)
Bir de Galaksi diye bi kavram var, o ne peki? Önce akıllı ol, onun Türkçesi Gökada. Gökadalar, milyonlarca, milyarlarca, trilyonlarca yıldızın bir araya geldiklerinde oluşturdukları şeye denir. Dünyamızın, haliyle Güneşin ve Güneş Sistemi’nin bulunduğu gökadanın ismi Samanyolu‘dur. Her Gökadanın ortasında bir çekim merkezi olur ve tüm yıldızlar, aynı gezegenlerin güneş etrafında döndüğü gibi, bu çekim merkezinin etrafında dönerler. En küçük galakside 10 milyon, en büyüklerinde ise 1 trilyon kadar yıldız olur. Şu anda olayın büyüklüğü karşısında dehşete düşmen gerekir ama hala boş boş okuyorsun. Dur bakayım şu işe yarayacak mı: Gözlemlenebilir evrende 100 milyardan fazla (100.000.000.000) gökada (galaksi) olduğu tahmin edilmektedir. Hala şaşırmadın mı? Seni hiçbir şey şaşırtmaz o zaman. Sen git şaşı bak şaşır, senden adam olmaz. Neyse, bir gökada resmi koyalım ortam yumuşasın.
NGC 4414 Galaksisi
Galaksilerdeki bu yıldızların da hepsi bir değil, irili ufaklı oluyorlar. Bir çok evreleri, ömürleri var yıldızların da. Doğuyorlar büyüyorlar sönüyorlar ölüyorlar, ama bunlara girmeyeceğiz burda. Güneşin diğer bir kaç yıldıza göre boyutuna bakalım:
Güneş vs. bir takım yıldızlar
Şimdi de Arcturus‘un karşısında Güneşimiz bezelye gibi kaldı. Ama dahası da var:
Alemin kralı geliyor…
Antares, bir dev yıldızdır ve çapı 570 milyon kilometredir. Güneşin çapının sadece 1,5 milyon km olduğu düşünülürse Antares’in büyüklüğü bir nebze anlaşılabilir. Bilinen en büyük yıldız ise VY Canis Majoris‘tir ve çapı, güneşin çapının 2000 katı kadardır.Bilinen evrenin haritasını şuradan inceleyebilirsiniz. Dünya’yı bulabilene istediği galaksiden seçtiği bir gezegeni hediye ediyoruz. Nasıl olsa kimse hak iddia edemiyor henüz.Daha bunu nebulası, ışık yılı, yıldız kümesi, asteroidi, novası, kara deliği vs. var da yazmakla bitmez, belki bir dahaki sefere.Son söz olarak, inançlı okuyucuları Yaratıcı’nın kudreti karşısında; inançsız okuyucuları da evrenin akıl almaz büyüklüğü karşısında saygıyla eğilmeye davet ediyorum. Her yola geliyorum, kimseyi kırmıyorum, hepinizi öpüyorum.
yorumlar
Güzel anlatım, ilginç konu.Tebrikler.
Konu çok ilginç sayılmaz bence, ama anlatım güzel gerçekten. Bu türden temel astronomi bilgilerini bilmeyenler önemsemeyenler çok gerçekten de. Kimisine öğretilmediği için kimisi de evrendeki önemsizliğini görmezden gelmek için olsa gerek bilmiyor ya da bilmezden geliyor.Galaksi/gökada meselesine gelince: galaksi deyince şu memlekette yaşayan herkes anlıyor, gökada deyince konuyla ilgili bilgi sahibi olanların bile önemli bir kısmı o ne ki acaba? diye soruyor. O zaman ne diye kasıyoruz, ben de bunu anlamıyorum. Galaksi artık dile yerleşmiş, herkesin bildiği, kullandığı bir sözcük, bunu dilden atmaya çalışmanın nasıl bir yararını göreceğiz?
eğlenceli bir anlatım, eline sağlık
Konuya ilgi duyanlar için bir belgesel önerisi.Hyperspace. BBC’nin 3 bölümlük basit bir dille, görsellerle zenginleştirilmiş, San Neill anlatımıyla uzayı anlatan bir belgesel. Zira konuya bu belgeselle muvaffak oldum. Tavsiye oluna.
belki astronomi konusundaki derin cehaletimi gideririm diye büyük bir hevesle tıkladım başlığa ama yazarın komplekslerine ancak 2. paragrafa kadar dayanabildim. bak yine iyi dayanmışım. demekki sorun bilmeyende değil değilmiş sadece..
yazarken baya yukardan bakan yok efendim yıldızları istanbul ankara arası sanan hayali insanlara laf atan bi üslup görülüyo ama en büyük yıldız olduğunu söylenen yıldızın çapının dünyanınkinin 2000 katı olduğunu okuyunca bir mantık hatası olduğunu farkettim.araştırıncada dünyanın değil güneşin yaklaşık 2000 katı büyüklüğünde olduğunu gördüm.herkes hata yapabilir ama bu kadar kompleksli yazan birinin pek böyle bi lüksü olmadığını düşünüyorum…
yazı güzel, üslup hoş. tebrikler 🙂
Kompleks gibi eğlenceli sözler telaffuz edilmiş. Madem polemiğe meraklı bu kadar arkadaş var ortamda, kimsenin hevesini kursağında bırakmayalım.Bir kere aristokrat ukala beyaz Türk özentisi olduğum gerçeğini reddetmiyorum hiç bir zaman. Hatta bakın burada beni anlatmışlar ahahah gülüp geçiyorum böyle şeylere. İnsanlara tepeden aşağıdan, değişik açılardan bakıp eğlenceli bulduğum hemen hemen herşeye gülerim, bu şekilde hayatı çekilir yapabiliyorum kendim için. Kafanızdaki ideal duyarlı insan stereotipine çok uzak olduğum için özür dilerim öncelikle.Bunun ötesinde, ilk başlardaki örnekleri kendi çevremden, ailemden, arkadaşlarımdan, özetle sevdiğim insanlardan verdim ki sanılmasın benim büyükdedem Kopernik idi. En yakınımdaki insanların cehaleti bizzat benim aczime işaret ettiğinden, aslında burada kompleklerden arınmışlık sözkonusu. Demek ki sorun yazanda değil kompleks arayanda.Hata olmuş evet, nazik uyarınız üzere değiştirdim orasını. Gramerine imlasına büyük titizlikle özen gösterdiğim yazılarımda böyle hataları affetmiyorum, orada haklısınız.Anlayamadığım konu,bu üslubun neden sorun olduğu. Hafif.org’da pek konu sınırlaması olmadan didaktik ve eğlenceli yazılara yer verildiğni okuduğumdan, özünde bir çok kişi için sıkıcı olabilecek bir konuyu, hem didaktik hem de eğlenceli şekilde aktarmaya çalıştım. Ama inanın ki amacım ne eğlendirmek, ne de birşeyler öğretmek. Sadece yazı yazma isteği. Bir de para geliyor diğer yandan, o da var. Şimdi bu yazıdaki mizah unsurları çok komik değil evet, ama sana hiç hitap etmiyorsa, bunun açıklaması basitçe sana hitap etmiyordur.Direkt olarak herhangi birinin şahsına yönelik itham ya da küçümseme olmadığı halde (bir-iki yerdeki okuyucuya söyleniyormuş gibi yazılan yerler hariç -ki benim kompleksli mantığıma göre gayet eğlenceli bir anlatım üslubu bu), siz yazıyı okuyan, hatta okumaya bile tahammül edemeyen arkadaşlar nasıl hemen kompleksli diye ithamlara abanabiliyorsunuz, hayret ediyorum gerçekten (Yalan yahu, ne hayret edecem, ben gayet anlıyorum sizi, öptüm 🙂
Ders : Evren 101Konu : Evrenin büyüklüğüHedef kitle: Yeni başlayanlarSıkıcı ve gereksiz olduğu öngörülüp, uzak durma tercihine terkedilen ama -bilakis- eğlenceli ve heyecan verici bir konunun bedenine, nüktedan bir elbise dikmiş MABL.Herkesin -özellikle de hedef kitlenin- anlayabileceği gayet basit motiflerlerle de süslemiş.Sınırlı bir amaç için -üzerine yüreğinden başka bir muska takmadan, ağlamadan- yola çıkmış ve vardığı zirveden de -içindeki herkesle birlikte- tüm evreni öpmüş güzelim gezegandaşıma sevgilerimi, sana da taze sütlerimi gönderiyorum.corn flakes ına koyarken -seni de sevdiğimize tüm kalbinle inan, sonra da- unutma diye..( savunmacı refleks “bir”leştiriyor ya bizi, o’ndan ötürü :p )
Eglenceli, on numara bir anlatim olmus. Ayni vatandasa nihayetinde karadeliklerin olay ufkuna girilince olabilecekler hakkindada bilgiler verebilecegin devam yazilarinida bekleriz.
Sağolasın güzel anlatım yer yer sıkılır gibi oldum ama hoşuma gitti severim astronomik mevzuları 🙂 bi ara bende yazim bu tür bişeler…:)
Ay gördüm Allah, amentübillah, günahım çoktur, affet ya Allah.
evet sörsim, hepimiz bir çatı altında değil miyiz zaten? ayrı gayrımız mı var? nebulalardan bahsederiz. uzay gemimizde bulundurduğumuz trinityum kristali ve quantum reaktörü bizi korur ay’a bakıp içenlerden.
Yattım Allah kaldır beniNurlarına daldır beniEğer gafil bulunursamİmanımla gönder beni
Niye öyle diyorsunuz ki, kendimi bildim bileli, geceleri gökyüzünde küçük ayıyla, büyük ayıyı ararım..
amin. bizimle uçtuğunuz için teşekkür ederiz.
Eyvallah lesör, bunu dileyen 2.kişisin, Allah senden de razı olsun, dillerin bal tutsun..Maşallah, bu yazıyı da tutayım gani gani paralar gelsin inşşallah..
salak bu uzaylılar sörsim. misal, trinityum kristaline giden koridorları hep uçak geçecek büyüklükte yapıyorlar. müstehaktırlar ilgisizliğimize.
sörsi bebeğim, insanlar mutlu olmaz.
ilk iki paragrafı okuyunca aklıma geldi:anneannem’i uzay diye birşeyin olduğuna inandıramamıştık. “peki gece çıkan yıldızlar ne?” diye sorduğumuzda kaçamak cevaplar veriyordu. çarşaf filan derdi…
tebrikler. yazı ve konu çok hoşuma gitti.
Her baktığımızda 8 dakika öncesini gördüğümüz güneşin, saniyede 560 milyon/ton hidrojen gazını helyum gazına çevirip yaklaşık 150 milyon km mesafeden dünyaya sadece %1 ini göndermesi ile yaşamın devam etmesi ve herşeyi içine çeken devasa karadeliklerin çekim alanında ışığı dahi bükerek bir spiral kıvamında evrende gerilim yaratması bende her daim bir hayranlık uyandırmıştır…
gözüm kamaştı
Dunyadan en buyuk yildiza karsilastirmaBu animasyonda da dunyadan baslayip VY Canis Majoris e kadar uzanan bir yolculuk… cok hosuma gitmisti halen ara sira acip bakiyorum
Harikaymış bu!
daha öncede paylastıgım gıbı hafif.org agırmemdekı enbuyuk amac bilgilenmek bilmediğim seyler hakkında gercekten aklımda merak uyandırması ve bu merak sayesınde arastırmacı ruhumu on plana cıkarması vesayre vesayre ayrıca bildiriden çok aslında yazılan yorumlarda gercekten çok kaliteli ,yani insanı araştırmaya okumaya yönelik çok güzel ahkamlar var ancak bırkac gundur sahıplenmıs oldugumuz bu sıtenın bu aılenın huzuru kacıran uckurus adamlar yuzunden paylasılan bu kadar degerli bilgilerin inanın bır önemi kalmıyor neden bunun önüne geçilmiyor neden sürekli gereksiz bir insan yüzünden insanlarda öğrenme merakı zedeleniyor .Oyüzden sizlerden dileğim bu tür insanların seviyelerine düşmeyip editörlere bildirmek yada adminlere ancak ben uzun zamandan beri buradayım bu konu hakkında herhangi bir gelişme yok neden .. adam TÜRK değil TÜRK zaten olamaz olur olmaz her yerde ecdadanın nerden geldiği belirsiz insan bizlere hakaret ediyor ve bu konu hakkında herhangi birsey yapılmıyor bıraz daha bu konu hakkında sizi ilgiye davet ediyorum degerli pilli network ailesi ..!
Fikiredin, burası buruşur buruşur düzelir, sen fikiredinmeye devam et..Ama sıkıldıysan da bilemem, durum bu yani..Kendini de kolla hani, her an bir küfür yiyebilirsin, incinmeni istemem..
küfür yiyecek inanın hiçbirsey yok herşey ortada diyorsanız ki burası böyle eyvallah
Anlatımı Güzel hoş bir yazı
uzayı hep merak etmişimdir.
Tam olarak, ne olduğunu, neden varolduğunu, nereden geldiğini bilemediğimiz, büyük bir ihtimalle hiç bilemeyeceğimiz bu madde ve enerji yığını karşısında ürpermemek mümkün değil.Bir de evren ötesini, ya da ötelerini düşünmeyi denemek istermisiniz?Bence, evreni görmek, anlamak, daha doğrusu anlamaya çalışmak için gereken zekaya sahip olmak, inanoğluna verilmiş en büyük hediyedir.
güzel olmuş. tuttum seni. başka astronomik yazılarını bekliyorum. zira bu aralar çok pis taktım bu işlere.
kütüp-hane diye bir mekan var evladım ora git bola bola bulacaksın -_-
İlginç konu;-(
“bir ben eksiktim” işler kesat galiba kütüphanende. dijital mecrayı tercih ediyorum. kütüphaneye sen gidersin artık. Bir de ben senin evladın mıyım? Değilim. Konuşmana dikkat et. Terbiyesizlik yapma.
Atom boyutundan başlayıp,evrenin sınırlarına kadar her şeyin büyüklüğünü gösteren flash animasyon.Buradan yükleyebilirsiniz.
rent a car ankaraaraba kiralama ankaraankara oto kiralamaankara oto kiralamaaraç kiralama ankaralüks araç kiralama ankaralüks oto kiralama ankararent a car ankaralüks araç kiralama ankaraankara otelleriankara otelucuz ankara otelleriankara otelleriankara otelankara butik oteloto kiralama ankaraankara oto kiralamarent a car ankaraankara bmw kiralamabmw kiralama ankara
Bilgi için teşekkürlerafrican mango satışafrican mangoafrika mangosuafrika mangoafrika mangosu hapı
Bilgi için teşekkürlerArmineeşarpArmine eşarpaker eşarpaker