Babamın yemek yerken sol, yazı yazarken sağ, çivi çakarken sol elini kullanması garipti. Yıllar önce sormuştum, “solağım ben aslında” demişti. O zaman bunun üstünde fazla durmamış, “babama bak her iki elini birden kullanabiliyor, aslan babam!” gibi olgun düşüncelerden sonra meseleyi unutmuştum.
Meğer bunlar ne şahane insanlar oluyorlarmış, solak olup da aile baskısıyla ya da günlük hayatta çektiği zorluklardan bezip kendi istekleriyle uğraşıp sağ ellerini de (veya tam tersi, zayıf olan sol elleriyse onu) geliştiriyor, sonucta her iki elini de süper kullanan harika bireyler olup çıkıyorlarmış.Türkçede bununla ilgili kavramların karşılıkları ne yazık ki yok. Solak diye bir şey biliyoruz; ancak “peki sağ elini kullanana ne denir?” gibi bir soru sorduğumuzda sağaklarla sağlaklar birbirine giriyor, ortalık karışıyor. Left-handed, right-handed gibi şeyleri kullanalım şimdilik.Bilateral simetrik olan vücudumuzun sol yarısı beynimizin sağ lobu, sağ yarısı da sol lobu tarafından kontrol ediliyor, tamam. Right-handed veya left-handed olma durumu da bu lobların hangisi daha baskınsa ona göre ortaya çıkıyor. Bir de, bir kişinin right-handed veya left-handed olduğunu yazı yazmak gibi “ince” hareketlerinden değil de günlük hareketlerinden anlıyoruz (günlük hareket diye de bir şey türettim, hayırlı olsun.), örneğin saçlarını hangi eliyle taradığından veya kapıyı hangi elle açtığından. Sol lobu baskınsa sağ eliyle, sağ lobu baskınsa sol eliyle açıyor, tarıyor (lob kelimesinden tiksindim). Ancak şöyle bir soru geliyor insanın aklına: İnsanların çoğu neden right-handed peki?Bu konuda iki teori var. Birincisi eski zamanlarda savaşçıların kalkanlarını (kalp solda oldugu için) hep solda tuttuklarını, bu yüzden de silah kullanan sağ el daha çok geliştiği için insanların çoğu right-handed olduklarını söylüyor. Diğeri de daha kompleks beyin aktivitesi gerektiren “ince” işlerin kontrolünün beynin her iki lobuna dağılmasındansa bu hareketlerin beynin tek bir lobundan kontrol edilmesiyle ilgili. İnsan beyni bu şekilde değişime uğramış ve bu gibi hareketlerin beynin daha çok sol lobundan kontrol edildiği görülmüş, öyle diyor.
Left-handed olanlar, veya solaklar ise diğerlerinin yanında “farklı”lar hep. Solaklar için özel ürünler (çünkü her şey right-handed insanlar için) üretiliyor, “bunlar dahi oluyomuş yalnıııız, bak einstein da solakmış, yaa!” gibi şeyler söyleniyor (bununla ilgili herhangi bir kanıt olmadığı için zevkle hurafe kategorisine alıyorum bu hipotezi. siz de alın, çok zevkli. veya bir kanıt bulun getirin, kızarmaktan da zevk alırım.), bunun yanında solaklar günü var, ünlü solaklar var. Bu insanları son derece karizmatik bulsam da, içten içe right-handed olduguma memnun da ediyorlar beni.Handedness konusunda en hayranlık uyandırıcı olanlar tabii ki ambidextrous olan kişiler. Latince ambi (ikili, her ikisi) ve dexter (sağ) kelimelerinden oluşan ambidexterous, “her iki eli de sağ el gibi” anlamına geliyor. Ambidexterous kişi zayıf olan elini çalışa çalışa geliştiriyor, iki elini de süper kullanmaya başlıyor. Genelde solaklar oluyor bunlar. Başkasıyla yemek yerken kolları çarpıştığı için, veya ailesi “o ne öyle sol elle yazıyosun, cenabet!” dediği için sıkılarak sağ elini kullanmaya başlıyor.Ambidexterous olmak doğuştan gelen bir yetenek değil, çalışarak herkes ambidexterous olabiliyor (hahah, aslında kursları açılsa bunun, ne para kazanılır. ama ne işine yarayacak her iki elle yazı yazabilmek, onu bilmiyorum.). Örneğin sporcular. Onlar için ambidexterous olmak önemli tabii. Solak bir futbolcunun hangi eliyle keman çaldığı çok da umrunda değildir, ama sağ ayağını da en az sol ayağı gibi kullanamazsa mesleğinden olur, paradan olur, azar işitir, morali bozulur, değil mi efendim.Ambidextrous olmanın tam tersi var bir de, ambisinistrous olmak. Bu da ambi ve sinister (sol) kelimelerinden oluşuyor, “her iki eli de sol el gibi” anlamına geliyor.Babama anlattım bunları. Yemek masasında babaannem onun sol eline kaşıkla vururmuş hep (tabii ki sağ elinde tuttuğu kaşığıyla), “doğru düzgün ye şunu!” diyerek. Adam bu yüzden ambidextrous olmuş. Ben de şimdi fareyi sol tarafıma koydum, bakalım ambidexterity yolu bana açık mı? Eheh. (Zor bu be)
yorumlar
…bi ingilizce ögretmenim vardı lisede .tahtaya yazı yazarken soldan saga -dogal olarak- sag eliyle yazardı, alt satıra geldiginde soldan saga sag eliyle devam ederdi…ve bu böyle sürüp giderdi.bu ona hız kazandırıyordu sanki .hayran olunası gelmişti , soradan sıkılmıştık sınıfça…
Benim babam da solaklıktan yatay geçişli, aynen onun da eline annesi vururmuş. Futbol oynarken iki ayağını da kullanır bu yüzden (kullanırdı, yaşlandı).İşin komiği solak olmamama rağmen ben de bazı işleri ters elimle yapıyorum, hatta kapıyı sol elle açtım diye bir taksiciden azar işitmiştim..
solaklar için yapılmış bir sürü alet edavat var elbette. ama en çok bi’ duvar saatini çok ilginç bulmuştum. insanın tersine gelen bir zaman akıyordu. saat yönünde öğretilen açılar heba olacaktı. üzülmüştüm biraz. ama şimdi alıştım gibi.
böyle bişey.
ankara’da sol elim adında bir dükkan var.içindeki herşey solaklar için yapılmış, kalemler, defterler, satler, akla gelebilecek her nesne var.
eskiden ziraat bankasında çalışan solak-sağlak akrabam vardı. günlerden bir gün (bilgisayar yok daha o zamanlar) koca koca defterlere kayıt yaparken, iki eline kalemi almış defterin sol sayfasına sol eliyle, sağına sağ eliyle hesapları işlerken müdür görmüş. adam şaşkın şaşkın izlemiş ve “sana iki maaşmı versek acaba?” demiş. vermemişler tabi. hikaye işte,.. ama hem sağlak hem solak olmasının nedeni; okulda öğretmeni “sol elini kullanma” diye dövermiş. evde ödevleri hızlı yaptığı için sağ elini kullanırmış, işte ondan…
ilkokula başladığımda sol elimle yazı yazmayı tercih etmiştim, uzunca bir süre sol elimi kullandım yazmak için lakin dedemin ısrarlı uyarılarından bunalmış olmalıyım ki sağ elimle yazıyorum artık, hatta yazımın çirkin olmasını buna bağlarım yazmayı çok sevsem bile.
bazı şeyler nasıl alışırsan öyle gidiyor. solağım ama kullanmaya başladığımdan beri fare sağ elimde. aslında tam olarak sağ elimde de denilemez. işte sol evde sağ.unutmadan; sol elim
açıklamalar çok tatmin edici olmuş, aydınlandık efem, şurada da biraz değinmiştik biz
einstein solakmıymış?
solaksa o formül ne öyle
hah şöyle
edit: gerçi sağ sol eşitlik bozulmaz
Üniversiteye ilk başladığımda herkeste bi gitar çalmayı öğrenmek hastalığı başgöstermişti.Gitarı olmayan ben (solak ım ben bu arada )sağlaklar için üretilmiş olan gitarla sağlaklardan çok daha kısa sürede öğrenmiştim yaşar kurt şarkılarını çalmayı. Fare sağ tarafta duruyor.Kol saatimi sol koluma takıyorum.İnsanlara ilginç geliyor bazen.Benim için gayet doğal.Çocukluğumda da hiç cenabet falan demedi bana kimse.Elime vuran da olmadı.
solak boksör iyi vurur.rocky de ambidextereus yapılmıştı zorla.yıllar önceden show tv de solak geninin uzaydan geldiğiyle ilgili bir haber hatırladım.show tv izlememek gerek.böyle şeyleri unutabilmem gerek.
Bende solağım genelde. Sol elle yazarım, sol elle burnumu karıştırırım, sağ elle donumu düzeltirim, çayı sol elle doldurum, sağ elle karıştırım… her iki elimi de adil kullanırım, yavrucaklar darılmasınlar diye. Muhasebe işlerinde büyük paralarla sol elim, bozuk paralarla sağ elim ilgilenir. Akbili sağ elle basarım. Sigarayı sol elle içerim…Gitar konusunda tarihte bir Jimi Hendrix örneği vardır, sol el konusunda. O da gitarı ters çevirerek bu sorunu gidermişti.
solak bri kuzenim var ve öğretmenin baskısıyla hem sağ hem sol elini aynı seviyede kullanabilir bi hale geldi,ama hiçte mükemmel biri insan değil… hatta insan kategorisinde bile değil ama neyse hadi bakalım 😉
Ben de sağlaklar için düzenlenmiş adil olmayan dünyada solaklar ordusundan bir neferim:) Sol elle yazarım, sol elle keserim ama aynı zamanda da buddhala’nın akbili sağ elle bastığı gibi ben de kent kartı sağ elle basarım… Elime bir kitap aldığımda onu ilk sondan başa doğru kurcalarım. Şayet Arapça okumayı, yazmayı bilseydim solaklığım bana avantaj sağlayabilirdi. Öğrencilik hayatım boyunca; ilkokuldan üniversiteye kadar solaklığımın dezavantajlarını yaşadım hep. İlkokulda, ortaokulda üç kişi oturduğumuz sıralarda, mütemadiyen solumdaki arkadaşımla dirsek savaşı yaşadım. Lisede sırf bu özelliğimden ötürü solumda oturan çalışkan arkadaşın sınav kağıdından hiçbir zaman nasiplenemedim. Üniversitede sadece sağlaklar için yapılmış kolçaklı sandalyelerde bir solak olarak yazı yazma eziyetine tam dört yıl katlandım. Solaklığım bana tek avantajı çatal ve bıçağı aynı anda kullandığım yemek yeme faaliyetlerim esnasında verdi. Yani asla çatalı ağzıma isabet ettirememe gibi bir sıkıntım olmadı.Tüm solak arkadaşlarıma burdan selam ederim :)))
Yıllar önce bir ingilizce ödevi için solaklık konusunu araştırmıştım. Solak çocukların toplumda ne kadar zorlandığını ve cezalarla sağ ellerini kullanmaya itildiğini birçok hikayede okumuştum. Ne yazık ki bütün kültürlerde sol elin şeytani olduğuna inanılırmış. Öyle ki Japonya’da karısının solak olduğunu farkeden adam boşayabilirmiş. “That is right!”Sol yada sağ el kullanımıyla ilgili çeşitli teoriler var.Solak değilim ama, sol elimle makas tutmak zorunda olduğumda çok zorlandım. Herşey sağ elini kullananlara göre tasarlanmış. Solaklar için mouse var mı?
Elbette.
SOL ELİMSol elim, tembel elimBir türlü okumayı, yazmayı öğrenemedinNe denli eğilimliysen deYeteneksiz, yetersiz kalmayaBirazcık da tembelliğe dalmayaBak, uyarmadı demeDeğiştireceğim seniKıracağım direncini…Sol elim, tembel elimDurmayacaksın öyle bir yandaÇolakmışçasınaYenilmeyeceksin sağın çalımına…”Sol” oluşundan utanma”Hak yolu böyleymiş” diyenlere kanmaHak böyle olsaydı,Yaratılmazdın be sol elim…Selma Erdal/BursaUzmanlara göre; solaksanız sağ elinizle, sağlaksanız sol elinizle yazı yazma denemeleri yaptığınızda, zihniniz dinlenirmiş…
lise döneminde sınavlara tekli sıralarda girerdik. hepsi sağlaklara göre olduğu için bende hocanın masasında oturmak zorunda kalırdım. herkes kopya çekerken ben hocanın yanında boş boş kağıtlara bakmışımdır hep.
ben de solağım ve sağ elimi kullanmayı sonradan öğrendim ama sol elim kadar iyi sayılır.gerçekten çok işe yarıyor.
espri yaptığını düşünüp çocuklara “salak mısın solak mısın” diye sormaları da bana hiç hoş gelmez çünkü sağ elini kullanmak kötüymüş gibi “salağım” demek zorunda kalır çocuk:((
O salak değil ”sağ’ak”..
Okullar tatil oldu galiba Ebru sıkılıyor.
Şahane yorum
Sağım öldürür, solum süründürür:)
yok güzel yorum linetemeğine sağlık
Paylaşım için ayrıca teşekkürler.
Paylaşım için ayrıca teşekkürler.
acil durumlar için iki elinde işlemesi önemli
ilkokula başladığımda bende hep sol elle yazmaya çalışırdım annemde kalemi alır sol elimden sağ elime tutuşturururdu 🙂
sağlak olmama rağmen abimin yüzünden mouse la başlayan solak dünyama yemek yemeden, basket oynamaya kadar herşey değişti. Ben eski ben değildim.o gün bugün sağım solum belli olmuyor.