bildirgec.org

Léon Theremin

Theremin, mucidi Léon Theremin‘in (Lev Sergeyevich Termen) bir bilimsel çalışma sırasında rastlantı sonucu bulduğu bir alettir. Mucit Léon Theremin 1896 yılında Saint Petersburg’da doğdu ve fizik eğitimini doğduğu şehrin üniversitesinde, Saint Petersburg Üniversitesinde tamamladı. Bir yandan da müzik ve çello dersleri alıyordu.Rus fizikçi Léon Theremin, mevcut radyo bandından daha geniş radyo bandında yayın yapan bir radyo geliştirme üzerine çalışırken elektromanyetik dalgaların fiziki hareketlerle kontrol edildiğini farkeder. Bu çalışması üzerine yoğunlaşarak 1919 yılında ismine kendi soyadını verdiği Theremin aletini geliştirir.

Theremin’i kabaca anlatmak gerekirse şu şekilde çalışır:Elektron tüplerin ve osilatörlerin bulunduğu bir kutuya bağlı iki anten üzerinde meydana gelen elektromanyetik alan iki elle kontrol edilerek elektronik bir ses elde edilir. Titreşim yayan bu iki antenin yaydığı titreşimler bir amfiyle yükseltilerek ses çıkışı sağlanır. Elektromanyetik alanda gezdirilen bir elin hareketleri sesin şiddetini, diğeri ise frekansını ayarlayarak ses perdesi düzenlenir. Bu sayede yaklaşık 2.5 oktavlık ses dalgası kontrol edilir.Bu aletin en önemli özelliği ise elektronik müzik aletlerinin atası kabul edilmesidir. Theremin 20. yy.daki kendinden sonraki pekçok elektronik müzik enstrümanı ilham kaynağı olmuştur. Aletin gelmiş geçmiş en iyi kullanıcısı sayılan kişi ise Clara Rockmore adlı Rus göçmeni bir sanatçı olmuştur. Theremin’in ilk Avrupa konser turnesinde tanıştığı bu genç sanatçı daha sonraları sanat hayatında bu alete iyice yoğunlaşarak thereminin gelmiş geçmiş en iyi virtiözü ünvanını elde etmiştir.Aletin “ürkütücü” denilebilecek bir sesi vardır ve genelde film müzikleri yapımında kullanılır. Rahmetli Hitchcock‘un filmlerinin müdavimleri bu sesi hatırlayacaklardır. Filmlerindeki kozmik etkide theremin sesinin katkısı azımsanmayacak ölçüde etkilidir. Ayrıca theremin, “Machinist”, “Ten Commandments”, “Ed Wood” gibi filmlere de o eşsiz sesi ile can vermiştir. Bunun yanında, Jean Michel Jarre, Tom Waits gibi sanatçılar da müziklerinde thereminden yararlanmıştır. Özellikle 60’lı yıllarda Beach Boys grubu bu aletin yaygınlaşmasında ve tanınmasında çok etkili olmuştur.Dönemin Bolşevik lideri Lenin‘in de bu aletten temin edip, Léon Theremin’den çalma eğitimi almıştır. Ayrıca aletten 600 adet sipariş ederek yaygınlaşıp tanınmasına gayret göstermiş, Avrupa’da tanınması için önayak olmuştur. Yine, ünlü Alman fizikçi Albert Einstein‘ın da bu aletten etkilenip öğrenmeye çalıştığı söylenmektedir. Aletin Amerika’ya ulaşıp patentinin alınması ise 1928 yılında gerçekleşmiştir.Theremin ile çalınan birkaç örnek müzik sunacak olursak:http://www.youtube.com/watch?v=nJYho56INKUThe Legend of Zeldahttp://www.youtube.com/watch?v=zVI9X5fsanwSchubert, Ave MariaAyrıca bu aletin önemli temsilcilerinden Thomas Grillo‘nun video derslerine buradan ulaşabilirsiniz:http://www.youtube.com/watch?v=cd4jvtAr8JMDers 1http://www.youtube.com/watch?v=I0VUKwP0SkoDers 2http://www.youtube.com/watch?v=MJEbIMOfAMgDers 3Ve de bu alet hakkında birkaç link:Theremin WorldTheremin VoxVe bir theremin yapım sitesi___________Not: Bu yazı, günün iyi ki doğan kişisine ithaf edilmiştir.