Fotoğraflar kimi zaman çekildiği dönemin ruhunu yansıtırken kimi zamanda bir olayın en etkili belgesi ve simgesi haline gelebiliyor. İşte bu yazıda şimdiye kadar çekilmiş ve simge haline gelmiş en etkili 12 fotoğrafı ve hikayelerini göstermek istiyorum. Lafı fazla uzatmadan birincisiyle başlıyorum.
Timothy H. O’Sullivan – Gettysburg Muharebesi
Gettysburg Muharebesi
Bu fotoğraf, Amerikan İç Savaşının en kanlılarından biri olan Gettysburg Muharebesiyle simgeleşmiş bir an olmuştur. Fotoğrafçı Timothy H. O’Sullivan’in savaş alanında çekip belgelediği bu fotoğraf büyük sansasyon yaratmıştır. Birçok kişi için iç savaşın ne kadar büyük boyutlarda olduğunu görmelerini sağlayan en gerçek belgeydi. Buna rağmen savaştan tam 40 yıl sonra büyük kitlelere ulaşmış ve hakketiği değeri görmemiştir. Fotoğraf müttefik askerlerinin savaş alanındaki ölü bedenlerini ve savaşın etkilerini gösterir. Ve bu enstantaneyle fotoğraf tarihindeki ölümsüz eserlerin arasında yerini almıştır. Lawrence Beitler – Linç
Linç
Lawrence Beitler’in 7 Ağustos 1930’da çektiği fotoğraf Thomas Shipp ve Abram Smith’in linç edilişini gösteriyor. Thomas Shipp ve Abram Smith bir önceki gece beyaz bir işçiyi soyup, öldürdükten sonra kız arkadaşına tecavüz etmekten yakalanan iki Afrika kökenli Amerikalıdır. Yakalandıkları gün tutuldukları hapishaneyi basan büyük bir kalabalık hapishaneyi balyozlarla yıkarak bu iki kişiyi kaçırmış, dövmüş ve sonunda asmışlardır. Polis de linç yapanlarla işbirliği içinde bulunmuştur. Hapishanede olan üçüncü kişi olayla ilgisiz olduğundan kaçmasına izin verilmiştir. Fotoğraf kısa zamanda binlerce kopya satmıştır. Öyle ki Beitler, 10 gün boyunca gece gündüz çoğaltma işiyle uğraşmıştır. Böylece o yıllardaki sıradan bir linçin en iyi ve en tanınmış fotoğrafına dönüşmüştür. Şimdiyse sadece insan hakları dönemi öncesi bir hatırlatıcı olarak görülür. Fotoğraftaki insanların ifadeleri linçten doğan öfke ve tatmin karışımı duygularını yansıtır. Ayrıca dönemi ve sonrasında o kadar popüler olmuştur ki birçok şair ve şarkıcıya ilham vermiştir. Joe Rosenthal – Iwo Jima’da Amerikan bayrağının dikilişi
Iwo Jima’da Amerikan bayrağının dikilişi
Amerikan bayrağının Iwo Jima’ya dikilişini gösteren bu fotoğraf 23 Şubat 1945 yılında Joe Rosenthal tarafından çekilmiştir. İkinci Dünya Savaşında, Iwo Jima savaşı esnasında Suribachi Dağları üzerinde dikilen bayrak savaşın sonlarını simgeliyordu. Aynı yıl Pulitzer Ödülünü kazanan tek fotoğraf olmakla beraber Amerika’da savaşın en önemli ve en tanınmış görüntüsüne dönüşmüştür. Ve büyük ihtimallede tüm zamanların en çok kopyası üretilen fotoğrafına… Alberto Korda – Che Guevara
Che Guevara
Alberto Korda’nın Marksist devrimci Che Guevara’nın ‘Guerrillero Heroico’ yada ‘Heroic Guerrilla’ (Kahraman Gerilla) başlığıyla bilinen fotoğrafı 20.yüzyılın sembolü haline dönüşmüştür. Çekildiği zamanda Che’nin, La Coubre patlamasındaki kurbanların anma töreninde olduğunu gösterir. Resim o zamanlar 31 yaşında olan haliyle Che’nin güçlü kişiliğini ve görüntüsünü yanısıtır. Günümüzde bu resim tişörtlerin, dövmelerin, duvarların üzerinde vb. dünyanın her yerinde her şekliyle olan bir popüler kültür simgesine dönüşmüştür. En çok yeniden çoğaltılan ve yeniden üretilen fotoğraflardan biri olmasına rağmen, yaşamı boyunca komünist düşünce ve Küba devrimini savunan biri olarak Che, resim için hiç bir hak talep etmemiştir. Resmin haklarının kimin adına olduğu hala tartışılmaktadır. Yine de 20.yüzyılın en simgesel fotoğraflarından biridir. Eddie Adams – Nguyễn Ngọc Loan’ın Nguyễn Văn Lém’i infazı
Nguyễn Ngọc Loan’ın Nguyễn Văn Lém’i infazı
20. ve 21. yüzyılın en önemli fotoğraflarını çeken fotoğrafçılara çalışmaları Pulitzer Ödülünükazandırmıştır ve bu fotoğrafta onlardan biridir. Ünlülerin portre çekimleri ve başarılı bir gazete fotoğrafçısı olarak bilinen Eddie Adams 13 yıl boyunca savaşlarda bulunmuş ve çekim yapmıştır. Buna rağmen en çok bilinen eseri, Vietnam Savaşı esnasında çektiği General Nguyễn Ngọc Loan’ın Nguyễn Văn Lém’iinfaz edişinin fotoğrafıdır. Adams daha sonra General ve ailesinden Loanlar’ın onuruna verdiği telafi edilemez zarardan dolayı kişisel olarak özür dilemiştir.Ay’a İniş
Ay’a İniş
Büyük olasılıkla tarihte en çok konuşulan, en çok tartışılan fotoğraf olan Ay’a İniş aynı zamanda insan zekasının ve yaratımının en büyük becerisi olarak görülür. Bununla birlikte kimi spekülasyonlara göre fotoğrafın tamamen kurgu olduğu söylenir. Neden ve nasıl kurgu olduğunu söyleyen birçok teoriye rağmen suçlamalar hala ciddi anlamda kanıtlanamamıştır. Ve tartışmalar belli bir döngü içerisinde sürmektedir. Birçok kişi için imkansız olarak görülen insanoğlunun Ay’a ayak basması şimdiye kadar gerçekleştirilen en büyük başarı olarak görülür. Amerikan bayrağının dikilmiş olması ise Amerika’nın uzay yarışında kazanan olması ve Dünyadaki süper güç olarak anılmasına ön ayak olmuştur.
Richard Drew – Düşen Adam
Düşen Adam
”Düşen Adam” 11 Eylül 2001 Saat 9:41:15’te New York’ta bulunan Dünya Ticaret Merkezine yapılan terörist saldırıları sonucu binadan atlayan adamın Richard Drew tarafından çekilen fotoğrafıdır. Binadan atlayan adamın kim olduğu bilinmemektedir. Binada çıkan yangın ve havasızlık sonucu son çare olarak atladığı sanılan adamın görüntüsü bir çok kişi tarafından rahatsız edici bulunmuştur. Ancak bu resmin yanıltıcılığından olması muhtemel. Nitekim fotoğrafta görüldüğü üzere adam dümdüz aşağı doğru düşmektedir. Bu çekilmiş birkaç fotoğraftan sadece biridir. Diğer çekilen fotoğraflar da göze alındığında adamın kontrolsüz bir şekilde düştüğü görülmektedir. Huynh Cong Ut – Napalm Saldırısı
Napalm Saldırısı
Korkmuş ve çıplak halde fotoğrafçı Nick Ut’a koşan kızın görüntüsü dehşet verici Vietnam Savaşı’nın sembollerinden biri haline gelmiştir. Fotoğraf Viet-Nam’daki Trang Bang köyüne yapılan Amerikan bombardımanı sırasında çekilmiştir. Bu fotoğrafın Vietnam’daki savaşın bitmesine ve 1970’lerdeki barış hareketlerine katkı sağladığı söylenir. Stanley J. Forman – Marlborough Sokağındaki Yangın
Marlborough Sokağındaki Yangın
Stanley J. Forman, 22 Temmuz 1975 yılında bu korkunç görüntüyü Boston Haber’de çalışırken çekmiştir. Forman, Malborough Sokağında olduğu söylenen yangına giden arabanın arka tarafına tırmanmıştır. Fotoğrafta itfaiye ekibi olay yerine vardığında küçük kız ve genç kadın aşağı düşmektedir. Kadın o anda ölmüş, genç kız ise hayatta kalmıştır. Bu fotoğraf Forman’a Pulitzer kazandırmış ve Boston ve çevre şehirleri daha eğitici yangın güvenliği kanunlarının çıkarılması açısından faydalı olmuştur. Tank Adam – Jeff Widener
Tank Adam
Sık sık tarihteki en simgesel fotoğraf olduğu var sayılan , ”Tank Adam” veya ”Meçhul Asi” bir cesaret ve meydan okuma örneği olmasının yanı sıra en yaygın şöhrete sahip adsız kahraman olarak görülmüştür. 5 Haziran 1989 yılında Beijing’in Tiananmen meydanındaki protestolar sırasında çekilmiştir. 20. yüzyılın en ünlü fotoğraflarından biri olmakla beraber Soğuk Savaş sonrası dönemin simgesi haline gelmiştir. 4 kişi fotoğrafın haklarını almak için talepte bulunmuş ancak onlarca yeniden düzenlenen fotoğrafın en ünlüsü Jeff Widener adına olmuştur. Mike Wells– Uganda
Uganda
Bu son derece hüzünlü resimde Uganda’daki küçük bir çocuk misyonerin elini tutmaktadır. Fotoğraf 3.dünya ülkeleriyle, gelişmiş ülkelerin arasındaki derin uçurumu yalın bir tezatlıkla gösterir. Fotoğrafçı Mike Wells, resmi Afrika’daki açlığın boyutlarını gösterme amacıyla çekmiştir. Fotoğrafı bir dergi için çekmiş ve basılmadan 5 ay devam ettikten sonra, Wells bu fotoğrafla yarışmaya girmek istemiş ancak sonra açlıktan ölmek üzere olan bir çoçuğun fotoğrafıyla yarışmaya girmeye karşı olduğunu belirtmiş ve vazgeçmiştir. Kevin Carter – Akbaba
Akbaba
Bu şok edici fotoğraf açlıktan ölmek üzere olan Sudanlı küçük bir kız çoçuğunu bekleyen akbabayı gösterir. Bu korkunç görüntü Afrika’da fakirliğin ve açlığın ne derece ciddi durumda olduğunu gösterir. Fotoğrafçı, Kevin Carter bu fotoğrafıyla Pulitzer Ödülü kazanmıştır. Çocuğa yardım etmek yerine, fotoğrafı çekip oradan gitmekle eleştirilen Carter 3 ay sonra intihar ederek hayatına son vermiştir. İngilizceden çevirdiğim kaynak
yorumlar
fotoğrafa ilgim hiç bitemeycek sanırım… teşekkürler.
Photoshop’un icadından sonra yapay resimlere eklenen olası rivayetler de artmakta. Açıklamada da yer aldığı üzere (bkz: Ay’a iniş) doğruluğuna şüphe etmekten başka bir tutumla yaklaşamamaktayız. İç burkucu da olsa, fotoğrafçı gözüyle bakıldığı zaman son derece başarılı yapıtlar.
Çeviri yazılardan hazzetmiyorum. Özellikle bu tip yazılarda batı kökenli yazarlar çok saçma batımerkezli klasifikasyonlar yapıyorlar. Bu listenin yarısını çöpe atarım ben. Iwo Jima ne alaka, Nagasaki karanlık bir simgedir benim için. Gettysburg Muharebesi’nden bana ne? Nereden tarihin simge fotoğrafı oluyormuş? Evrensel olan yanı ne? Pehhh, saçma örosentrik bir yazı. Ben olsam kısmi faydalanır, başka araştırmalarla da zenginleştirip yeni baştan kendi listemi yapardım sevgili yazar.Ama buna rağmen doğru fotolar da var içlerinde, ki favorim ‘Tank Adam’dır.
ohhh man!!! akrosentrik mi denmek istenmiş burada çıkaramadım… anlayamadım…
güzel güzel “sınıflandırmalar” demek varken bu kelimeyi kullanmak batı merkezli içselleştirilmiş mekanizasyon(!) de la paralizasyon olmuyor mu?!*….
Ayı, eğiticem seni daha bol bol.”Ayı geldim, ayı gidicem” diye endişelenme.Ayrıca seni severim ayıcık ama kelimelerime burnunu sokma, hamam tasını kafana geçirmiyim!
Yazara: @GORCUN üşenmeyip bizimle paylaşımda bulunduğun için teşekkürler. Bu yazı pilli ağında çok gezilen ve para kazandıran bir yazı olmayacaktır. Fakat hem sanatsal, hem de ibretlik olarak insanlığa daha fazlasını kazandıracaktır.Yorum Yapanlara: Boynunuzu büküp ibret alacağınız resimler varken artistlik yapıp işin fırlamalığına yatıyorsunuz. (aaaaa küfretti “banlayın bu arkadaşı” diye gidin şikayet edin !!)Her gerçeğe böyle kulp takarak nereye varacaksınız ? bir gün karşınıza gerçek çıktığında o gerçeği tanıyacak mısınız ?Son söz: “Vicdansızlar !”Demagoji yapıp bana cevap vermeyin tartışmaya değmezsiniz.
allah çarpar… “avrupamerkezcilik” bile diyemeyen… her fırsatta batı merkezcilikten dem vuranı… o çarpmazsa ben çarparım…
Yorumlar için teşekkürler. Kötü niyetli ve hakaret içerikli olmadıkça olumlu – olumsuz eleştirilere açığım. Anthro’nun eleştirisini yazıyı yazarken düşünmüştüm hatta not yazmayı aklımdan geçirdim. Avrupamerkezcilik’ten çok Amerikan tarihiyle ilgili fotoğraflar olduğu hakkında. Ama sonunda kaynak verdiğimden bunun gerekli olmadığına karar verdim. Belki daha küçük kitlelere hitabeden çok daha başarılı fotoğraflar olabilir. Ama burada zaten tüm dünyada bilinen ve bir şekilde etkisini hissettirmiş fotoğraflar var. Çok derin bir fotoğrafçılık ilgisi gerektirmiyor. Ama alternatiflerini üretmekte herkes özgür. Anthro’nun bu güzel fikrini gerçekleştirmesini merakla bekliyorum.
Kafasız ayı. literatür bilmeden ahkam kesme. örosentrizmin avrupa merkezlilik gibi türkçeleştirilmiş bir karşılığı olduğunu bilmiyor muyuz da onu kullanıyoruz. o kelime eurocentrism’in tam karşılığı olarak oturmamıştır. bankacılık vs kullanabilirsin ama sosyal bilimlerde fazlaca oturmuş bir kelime diildir ayıcık.yada batı merkezcilikten dem vururken farkında olmadan mı klasifikasyon yazdım. senin yumurtlayacağın laf senin küçük aklına gelirken benim beynim onu tahmin etmeyecek mi sandın. batı kültürü dili, hatta dilimize girerek ‘zenginleştiren’ kelimelerinden rahatsız olmam. (aşırı fazla kullanmamak şartı ile doğu yada batıdan giren kelimeler de türkçe karşılıkları gibi kullanılmalıdır.. hakikat ve gerçek eş anlamlı değildir.. klasifikasyon ve sınıflandırma birebir aynı anlamı vermez.. avrupa merkezcilik örosentrizmin birebir karşılığı değildir gibi..)Ayrıca yazıya eleştirimde sadece bir eleştirinin maksadımın az ötesine geçmiş olduğumu düşünüyorum tekrar bakınca.
ibaresi biraz biraz haksız cidden. Aslında kastım yazının tümü değil, kaynağın merkeze aldığı zihniyetti. Sadece zenginleştirilip, değiştirilip daha da güzel hale getirilebilirdi demek istiyorum.yoksa emeğe saygı diye bişi var di mi?
Yazı genel manada güzel esasen. Yalnız eleştirinin olumsuz kısmını aktarıp olumlu kısmında cimrilik etmişim. Kusura bakma..PS: ve de örosentrizm sadece Avrupa kıtasını kapsamaz, geneldir de. Avrupa kökenli toplumların ethnosentrizmleridir.
nedense böyle bir savunma bekliyordum 🙂 geç bunları anam babam geç bunları…
Güzel şarkı. Ayı, adam oluyon bak. Ne zamandır bu şarkıyı dinlemediydim. Saol.
çevir kazı yanmasın çevir de çevir…
ayısın
sevgili gorcun, elinize sağlık çeviriniz için..
Tartışmayı yumuşatmak için bende bi şarkı atıyım bari, yok bu bizi kesmez diyosanız o zaman şuna bi bakın. Site için teşekkürler bu arada güzelmiş 🙂
müthiş bir paylaşım teşekkürler
Bazı resimlerde açıklama yapmaya gerek bile kalmıyor. Olayların vahametini çok açık net anlayabiliyoruz. Bu fotoğraflarda onlardan bazıları. teşekkürler gorcun
Bir fotoğrafda ben eklemek istedim
İwo Jima’ya Bmerika bayragını dikerken ki resim var, Berline Sovyetler bayrağı dikerken ki resim yok.Gerçekten ilginç..
çeviriler bazı yerlerde yanlış ve eksik olmuş ama emeğin için teşekkürler..
Hangi yerlerde yanlış olmuş, bir katkınız olsun, bizlere..
Doğrudur çeviriyi birebir yazıdan yapmadım. Ama genel hatlarıyla orda yazanları türkçeleştirdim. Ekleme yaptığım ve çıkardığım yerler var. Önemli olanın fotoğraflar ve hikayeleri olduğunu düşünerek yazdım yazıyı.
Yanlış anlaşılma olmasın bu bir çeviri yazısı değil ama özgün bir yazıda olmadığından kaynak belirttim. Sadece kaynaktan değil wikipedia gibi sitelerdende hikayeleri ayrıca okudum yazarken. Ama hikayelerde bir yanlışlık varsa söylemeniz iyi olur.
Harika
Steve McCurry of National Geographic
tesekurler harıka resımler dogrusu
bundan daha acı bir “tarihi olay” gösterin.
olaganustu !
çeviri olmuş madem, simgesel yerine ironik dersek çeviriye daha çok hakkını vereceğiz herhalde. nitekim fotoğraflar gerçekten ironi barındırıyorlar içlerinde 🙂
sanırım fotoğraflar artık hep şiddeti, açlığı, çaresizliği ve insanların birbirlerini yok ettiğini yansıtan kareler olacak, yazıktır ki bugün dünya da kimse kimseyi düşünmüyor, şunu açıkca belirtmem gerekir ki mağra devri bile bu devirden kat kat iyi durumdaymış (!)
Güzel bir çalışma olmuş. Fotoğraflar da hep şiddet,savaş var. Ve bunu kınıyoruz…
Hepsi birbirinden etkili ama ben o ‘ AKBABA ‘ fotoğrafına her baktığımda içim parçalanıyor. Diğerlerinde fotoğrafları çekenlerin yapacabilecekleri fazla bir şey yok. Ama bu resimde… Bir kaç kilometre ilerideki kampa yemek bulabilmek için sürünen bir çocuğun resmini çekip orada öylece bırakan biri, vicdan azabından intihar etmek için 3 ay çok beklemiş…
özellikle dunyadaki açlıkla ilgili cekılen goruntuler…..savasın ne kadar anlamsız oldugunu anlamama dahada derınden yardımcı oluyor.bu ınsanlara yardım etmek varken…tank top sılah yapmanın ne anlamı var …ne manası var…ne ruhu var.kahretısınnnnnn.
BIR YANDA CARESIZ ACLIK , BIRYANDA OFKEYLE KUDURMUS SAVAS …….2 ucu b..klu değnek.yokmu bunun evrensel ölçüde ortası.??
bunların çoğuyla hergün dalga geçiliyor ve birçoğu da anlamlı. ajdar bomba ama.
insanı düşüncelere sevk eden resimler
ölümün fotoğrafı neden simgesel olur?
Fotoğraflarda ölüm oldukları için simgesel değiller. Bir dönem ve olayın en bilinen en etkileyici anının karesi olduğu için, o fotoğrafı gördüğünüzde o dönem ve o olayla ilgili şeyler hatırladığınız için simgeleşmişler. Yoksa ölümün olduğu her fotoğraf simgesel diye bir durum olamaz. Bu yazıda da dönem ve olaylarla özdeşleşmiş en çok bilinen fotoğraflar var. Çok daha fazlası da olduğu kesin. Yukarıda konulan örnekler gibi… (son ikisi hariç)
yine de insanlığın durduğu noktayı gösteriyor. bariz kötücüllüğümüzü haykırıyorlar. simgesel fotoğrafların hiçbirinde yapısal bir duruş yok. eko sisteme de nasıl zarar verdiğimizin resmidir aynı zamanda. değil mi?
Fotoğrafçıların bu anları ölümsüzleştirmesi çok önemli bence. Her ne kadar fotoğraf olsa da dünya üzerinde yaşananların kaçılamayacak derecede gerçek olduğunun kanıtları bu kareler. Sansürleyerek, sırt çevirerek kaçılamayacağının göstergesi ve bunları dünyaya göstermek. Yinede fotoğrafların görevi bu olayları göstermekle bitiyor gerisi insanlığa kalıyor…
Son iki foto hariç dedi. Muaf o.
Ajdar’ın muz sorunsalı.
bunlar resim değil oğlum bunlar fotoğraf.. resim deyip durmayın.(alınması gerekmeyenler alınmasın, bazılarına)