Piyasa DeğeriKapitalist ekonomi piyasa süreçleriyle işleyen bir ekonomidir. Piyasa mekanizması ya da fiyat mekanizması kapitalist ekonominin kaynak dağılımını yani kaynak tahsisini yapar. Kaynak tahsis mekanizması piyasa sürecinin işleyişini sağlayan mekanizmadır. Bu mekanizma her ürüne ve her bireye değer verir. Daha doğru ifade edersek mekanizmanın işleyişinde insanlar ürünlere ve ürünleri üretenlere değer verir. Bu durum mal ve hizmetlerin ve diğer kaynakların piyasa değerini oluşturur.Piyasa değeri metalaşan ürünlerin değeridir. Metalaşan ürünler ticarete tabii tutulur ve fiyat biçilir. Bu durumda ürünler bir fiyata sahip olacağı gibi ürünün mübadelesini yapan taraflar da bir fiyata sahip olacaktır. Ürünlerin fiyatı olacak ve sahiplerinin de geliri olacaktır.Piyasa değeri sanat değeri değildir. Sanatsal açıdan yüksek olduğu düşünülen ürünlerin sahipleri tüketici gözlükleriyle ürüne bakmazlar. Onlara göre ürünleri değerlidir ancak ekonomik açıdan değeri yüksek çıkmaz. Bu durumda tüketiciler sanat düşmanı ilan edilebilir. Yapabileceğimiz bir şey yok. Piyasa ürüne fazla değer vermemiştir. Hiçbir kişi, diğer insanları piyano virtüözünü seyretmeye zorlamaz veya zorlayamaz. İnsanlar aynı şekilde balerin, balet seyretmeye de zorlanamaz. Bu tür etkinliklere devlet tarafından aktarılan kaynaklar israftan öteye gitmez.Piyasa değeri bilimsel değer değildir. Bilim adına yapılan çalışma şayet piyasa tarafından onaylanmıyorsa ve üretilmiyorsa bilimsel çalışmanın ekonomik değeri yoktur. Bilimsel çalışmanın bilim dünyasında değeri yüksek olabilir ama ekonomik anlamda bir şey ifade etmez. İnsanlar tüm kozmosu inceleyen bir kuruluşa değer vermek zorunda değildir. Türkiye’de örneğin uzay teknolojilerini geliştiren Amerikan NASA kurulursa ekonomik anlamda büyük kaynak gerekeceği aşikârdır. Böyle bir kuruluş devlet tarafından kurulursa ve yüksek bir bütçe aktarılacağını da unutmamak gerekir.Piyasa entelektüel, yazar, çizer takımının üstün görüşlerine ve eserlerine! çok fazla değer vermez. Nadiren bazı eserler macera kitapları, dedektif romanları sahipleri kazanabilir. Birçok entelektüelin görüşlerinin piyasa değeri azdır. Azınlıktaki bir grup tarafından kullanılır. Entelektüelin kendilerince hak ettiği gelir hep piyasa değerinin üstündedir. Piyasa değeri yanlış, kendilerine verdikleri değer doğrudur. Bunların üstün eserlerine değer vermeyen ama basketbola ve formula bir yarışını izlemeye çalışanlar cahildir, bilgisizdir. Neden kendi eserlerine ve kendilerine değer verilmez de yarış seyredilir diye hayıflanır ama nafile…İnsanlar neden opera yerine pikniği, tiyatro yerine maçı, sinema izlemek yerine evde izlemeyi tercih ettiklerini sorgulamak ve onları anlamaz, bilmez, kendi alanlarını tercih etmedi diye eleştirmek lafı güzaf olmaktan öteye gitmez. Onların beğenisini kazanmak için çaba sarf etmek daha akıllıca olacaktır.Kamuda veya özel sektörde çalışan beyaz yakalılar yaptıkları işi abartma eğilimine girebilirler. Ama piyasada başka üreticiler ve tüketiciler onların yaptığı işe değer ve anlam vermez. Kapitalist ekonomide kamuda çalışan beyaz yakalının yaptığı iş kapitalist ekonominin işleyişini sağlayan hukuki kurallar ve mevzuatlar çerçevesinde çalışmaktan ibarettir. Bu işleyişi sağlamanın değeri bir konser veren pop şarkıcısının değeri kadar olmayacaktır. Bir mavi yakalı yani işçinin yaptığı işin zorluk derecesi ve niteliği ne kadar çoksa değeri de o kadar yüksek olacaktır. Bir büro memurunun alternatif maliyeti dışarıda bekleyen sınavlardan geçmiş binlerce öğrencidir. Ama zor bir makineyi kullanan ve herkesin yapamayacağı işi yapan işçinin değeri de büro memurundan daha fazla olacaktır. Sıradan, herkesin yaptığı işlere değer vermek mümkün gözükmemektedir. Kimse bir büro memuruna daha fazla değer biçmez. Kimse, hemen hemen herkesin yapabileceği iş olan evrak getirme işine daha fazla değer vermez.Piyasada metanın değeri vardır ve metalaşma süreci olacaktır. İnsanların fark etseler de etmeseler de piyasa değerleri vardır. Sevseler de sevmeseler de fiyatları vardır. İnsanların bilerek ya da bilmeyerek yaptıkları tercihlerle belli ürünlerin değerlerini artırıp, azaltma gücüne sahip oldukları unutulmamalıdır.
yorumlar
bu bence tartışmalı bi konu. Sanat değeri dediğiniz şey nedir ki zaten? Böyle elle tutalabilir somut bir değer yok ki. bir ürüne sanatsal dediğiniz değer anlamını yükleyen gene tüketicidir. Tüketici o değeri yüklerse beğenir ve alır. Paha biçilmez tablolar örneğinde olduğu gibi. Değerli sanat eninde sonunda daima değerini bulur. Piyasa dediğimiz şey zaten herşeyin otomatik olarak hak ettiği değeri bulduğu bir ortam değil mi?
Böyle düşünürseniz o zaman her şey israf. Elbette kimse bir şeyler dinlemek veya seyretmek zorunda değil ama sanat da öyle bir şey ki, o piyano sesi bir an bile size ulaşsa mutlaka etkiler sizi. Çok da katı olmamak lazım.
serbest piyasa ekonomisinin olmazsa olmazsa “eşeği boyayıp satmak” tabiri aklıma geldi yazınızı okuyunca.(Anlattığınızın kapital-piyasa değer(edinim,kullanım,değişim)-piyasa fiyat-metayla yakından alakasını kuramadığım sebebiyle)Sizde idrakınızın yanlışlığının tezahürü olan bu yazıyla zannediyorum eşeği boyamışsınız. Satar mısınız bilemiyorum.teşekkürler.
Eskiden öğrencilik yıllarımda kopyaları sınav için hazırlardık, artık moda hafife yazmak mı oldu kopyaları ?
Matematik sınav> sorusu / gerçektir.> Lütfen sonuna kadar okuyun.>>> Soru, İstanbul Üniversitesi> İşletme Fakültesinin İşletme Matematiği kitabından> gerçek bir alıntıdır. Hiç dokunulmadan ve yorumsuz> şekliyle verilmiştir:>> Kitap Adı: İşletme Matematiği>> Yazar: Prof. Dr. Müh. Yılmaz> Tulunay>> Sayfa: 173 Soru> :> Amerika’ya> lisansüstü çalışmalar yapmak üzere giden Mehmet, iki> kız arkadaş edinmiştir. Bunlar Mary ve> Nancy’dir. Mehmet’e göre;>> a-) Mary olgun bir> kızdır ve klasiklerden zevk almaktadır. Böyle bir> yerde onunla 3 saat birlikte olmak 12 dolara mal> olmaktadır. Diğer taraftan Nancy daha çok popüler> eğlenceleri yeğlemektedir. Onunla böyle bir yerde 3> saat birlikte olmanın maliyeti de 8 dolardır.>> b-) Mehmet’in> bütçesi gönül işlerine ancak ayda 48 dolar ayırmasına> olanak vermektedir.> Ayrıca, derslerinin ve çalışma koşullarının ağır> oluşundan dolayı, kız arkadaşlarına en fazla ayda 18> saatlik süre ve 40.000 kalorilik enerji ayırabilmektedir.>> c-) Mary ile her buluşmasında 5.000> kalori enerji> harcayan Mehmet, Nancy için bunun iki katını> harcamaktadır. Eğer Mehmet’in Mary ile> buluşmaktan beklediği mutluluğu 6 birim ve Nancy ile> buluşmaktan beklediği mutluluğun da 5 birim olduğunu> biliyorsak, mutluluğunu maksimize etmek isteyen> Mehmet’in sosyal yaşamını nasıl planlaması> gerekecektir?>> Grafik ve cebirsel yoldan> bulunuz.
🙂
piyasa değeri / defter değeri <1 &fiyat / kazanç oranı <5 -> ?
mangodan bir etek aldım geçen gün, 59.90’dan 5.90’a düşmüş. şaka gibi. ben sevmiştim ama model çok gitmedi herhalde.. post modern dünyanın metaları da bir başka türlü oluyor canım..
bir mala piyasanın biçtiği değer o malın gerçek değerini/kalitesini belirlemez. günümüzde bunun en iyi örneği herhalde Recep İvedik film serisidir. tamam, hiç kimseyi piyano dinlemeye zorlayamayız; ama sırf iyi gişe yaptı diye Recep İvedik filmlerinin herhangi bir değeri olduğunu iddia etmeyin bana. bu karakterin yaratıcısı, aslında yetenkleri hiç de yabana atılmayacak biri olan Şahan Irmak ticari bir fırsat görmüş ve değerlendirmiştir. tam takip etmedim ama ikinci film herhalde ilk filmden daha az gişe başarısı göstermemiştir. ne var ki bu durum, bu film serisinin giderek daha iyiye gittiğinin göstergesi değildir.
günümüzde bunun en iyi örneği herhalde Recep İvedik film serisidir. tamam, hiç kimseyi piyano dinlemeye zorlayamayız; ama sırf iyi gişe yaptı diye Recep İvedik filmlerinin herhangi bir değeri olduğunu iddia etmeyin bana.super hero …piyasa değeri demek sanat değeri demek değildir. piyasada çok fazla takdir edilmesi hasılı tüketicilerin filme gitmesi zaten sanatsal değerinin olduğunu göstermez…amacımızda zaten bunu anlatmak…size saçma gelen ve sizin beğenmediğiniz şeylere birileri değer verebilir…benim hayatta beğenmediğim birçok şeyin peşinden koşan insanalar var…yapabileceğimbir şey yok…yazının genelinde zaten piyasanın ve tüketicilerin çeşitli ürünleri alıp almamasından ve bu yüzden piyasa veya değişim değeri veya piyasa fiyatı gibi kavramları kullanıyoruz…
2 kere mary le 3 kere de nancy le buluşsa kalan 3 saati de kendisine ayırsa ve düşünse mary mi nancy mi diye olur aslında çünkü bu iş böyle devam etmez etsede bi yere varılmaz değil mi amayahu aslında bi sürü değişken var bu soru kolay kolay çözülemez çözülsede matematikle bir yere varılamaz gibişimdi mary le birilkte olmaktan memnun bizim memet mary de memnunsa biraz yardım etsin memete maddi manevi yada benden istesin ben yardım edeyim
Şahan Irmak nereden çıkmış? Şahan Gökbakar olacaktı. Bir sene sonra da olsa, düzelteyim.