Ortodoks bir Coptic Rahibi
Al Jazirra/English’te bir tartışmada karşılaştım Coptic kavramı ile. Mısırlı Hristiyanlara Coptic deniyormuş. Dinleri farklı olmasına rağmen, dil ve etnik kökenleri Müslümanlarla ortak. Coptic, Yunanca kökenli bir tabir. Geçtiğimiz hafta Mısır’da ilk defa bu insanların sorunlarının tartışıldığı bir Coptic konferansı düzenlendi. Baskılar nedeniyle bundan önceki konferansların ABD ve Avrupa’da yapıldığı belirtildi programda. Nüfusun %10’unu oluşturan Hristiyanların yaklaşık %90’ı Coptic Hristiyan Ortodoks Kilisesi’ne bağlı ve Mısır, Ortadoğu’da (ve Kuzey Afrika’daki) en büyük Hristiyan nüfusu barındırıyor. Dünya çapında ABD, Avrupa vb.’ne yayılan sayı ise 1.5 milyon dolayında. Konferansta eşit vatandaşlık haklarının elde edilmesi, daha fazla siyasi temsiliyet (454 kişilik parlamentoda sadece 5 Coptic milletvekili bulunmaktaymış), tüm vatandaşlara ortak kimlik kartı tahsisi (kısaca, din bilgisinin kimliklerden kaldırılması talebi), kiliseler üzerindeki kontrolün kaldırılması ve Hristiyanlara kilise tamir/inşa haklarının verilmesi (camilerde böyle bir kontrol yokmuş) taleplerini dile getirmişler. İbadethanelerin tanzimi konusunda da talepleri olan Coptic’lerin bu görüşleri için tartışmaya katılan bir siyaset bilimci, devletin her türlü ibadethane için ortak bir kanun düzenlemesini ve hepsi ile aynı ölçüde ilgilenmesi gerektiği önerisini getirdi. Mısır’dan kat kat zengin bir sosyal yapıya sahip ülkemiz için de okunması gereken bir süreç olarak düşünülebilir belki bu gelişmeler. Zira azınlıklar, cemaatler vb. etkenler gündemimizin sıcak konuları olmalarına rağmen (Aleviler ve temsil, Heybeliada Ruhban okulu, Ekümeniklik, vb.), yeni konular değil, ihtimal Tanzimat’tan beri tartıştığımız hususlar.Kimdir Coptic’ler diye arattığımda,şöylebir Wikipedia girişi buldum ve şaşırdım…Coptic, bizdeki Kıpti imiş meğerse. Ayrıca Mısır’da gerçekleşen dini çatışmalara dair de şöyle bir habere rastladım bu kanalın arşivinde.hamiş: Kimlerdir diye araştırırken ilginç bir de habere rastladım, bir süre önce Avrupa basınının gündeme getirdiği karikatür krizinin benzeri, sınırlı bir coğrafyada, sınırlı insanlarla Mısır’da gerçekleşmiş. Onlarca Kıpti’nin yaralandığı olaylara, yine bir gazetede çıkan bilgiler neden olmuş.Yerli kaynaklardan eski bir habere buradan ulaşabilirsiniz. Şahsen, Müslüman mezhepler arasındaki çatışmalara (Şii-Sünni) veya Yahudi-Müslüman çatışmalarına (Filistin-İsrail) gayet aşina iken, Hristiyan-Müslüman çatışması görmek beni şaşırttı. (Seksenlerde Lübnan’da sıklıkla görülen Falanjist-Müslüman çatışmalarından sonra bir süre sessizlik olmuştu zira bu kavgada). Meğerse nefret çığlık çığlığa imiş, bizim haberimiz yokmuş.Kan her yerde dursun dileriz efendim, kan her yerde dursun…İrenler buna kalmadı vardı yolına turmadıHakk’ı gerçek sevenlere cümle âlem kardaş gelür
yorumlar
hep duyduğum mısır- iskenderiye patrikanesi kıptilere mi ait diye şöyle bir kontrol ettim “İskenderiye Kıpti Oriental Ortodoks Patriği “ ve “İskenderiye Rum Ortodoks Patriği” olarak mısır ortodoksları ikiye ayrılıyormuş, ha bir de “Kıpti Katolik Patriği” varmış, ilginç bir konu, sorunları bize benziyor sanki, kiliselerin tamirine izin verilmemesi falan…
mısırın işgal zamanlarında işgalcilerle işbirliğide yaptılarsa tam osmanlı bakiyesi olur yane.
proksima şimdi bu yazı daha doğrusu bu yazıdaki bazı kavramlar bende kafa karışıklığına yol açtı. İlk önce onları sorayım, sonra da kısa cümleler kurmaya çalışarak sempozyum hakkımda düşüncelerimi aktarayım.*- Kıptiler müslüman çingeneler değil midir? Ben İhsan Oktay Anar’ın kitaplarındaki kıpti kavramını böyle hatırlıyorum. Bu yüzden de coptic ve kıpti kavramının farklı olması lazım. Bir roman arkadaşıma sordum. Dinsiz çingenelere kıpti denildiğini, ancakhristiyanlık ile olan bağını hiç bilmediğini iletti. Yani kendi aralarında küçümsemek, alay etmek için kullandıkları bir şeymiş kıpti. Netten biraz araştırdım, orada da farklı yorumlar çıktı. Velhasıl bilen biri anlatsın şu kıptileri?*- Dinler arası diyalog mümkün olabilir mi? İnsanlar arası dialog bile kurulamazken, dinler arası böyle bir şey nasıl olabilir. Mesela şurada Chomsky’nin dinler üzerine bir röportajı var. İnanılmaz şeyler söylemiş. Neden tek tanrılı dinlerde kavgalar bitmiyor diye sormuş. Tanrı tekse bunu paylaşmak neden insanlara zor geliyor? Bu sorular çoğaltılabilinir. Ancak bu soruların cevapları yoktur.Velhasıl aklımda yazacak çok şey var. Ama nedense yazamıyorum, affola!
yazı gözükmüyor. canlansın diye boş bir yorum yapıyorum.
Peki Arius amca ile bu kıptiler arasında bir ilişki mevcut mu Proksima. İlginç bir konu, ellerine sağlık.
emin maluf un tanios kayası ndaki beyaz kafa ve köyü hrıstiyandı ya, onlar kıptimiydi aceba?
köy mısırda, köylülerde dağlılar olaraktan geçiyor. belki kıptidirler, ingiliz okulları, isyan filan geçiyo romanda, tam osmanlı bakiyesi kıvamında.lübnandaki deli hastanesi olacak tımarhane doğunun limanlarında geçiyor. oda osmanlı torunu bi devrimci, etraf osmanlı bakiyesinden geçilmiyo falla.
proksima; o linki ben okumuştum. şu eklediğin linke de hzılıca baktım. coptic diyor. coptic ile ilgili problem yok. problem copticleri türkiye’ye gelince kıpti yapmakta.yani coptik ile kıpti’nin aynı olduğunu türkiye’deki kaynaklar söylüyor. bence farklılar. bir şekilde bizimkiler aynı diyerek yazmışlar. daha da kısacası wiki’ye güvenmiyorum.
şu kelimeyi ve kökenini atinada doktora yapan tarih bölümündeki arkadaşıma mail olarak yolladım. gelen cevabı yazarım.elbirliğiyle bu mevzuyu çözeceğiz 🙂
Merdi kipti şecaat arz ederken sirkatin söyler. Koca Mehmed Ragıp Paşa’nın sözüdür, manzumeliğe oradan da atasözlüğüne terfi etmiştir. Kendisinin sadramazlık yapmakta ve kriminal olayları çözmekteki başarısı üzerinden bakarsak aslında olay daha ilginç hale geliyor. Ben de çok merak ettim.Ama ayrıca dikkatimi çeken şey, “tdk”da kıpti olarak değil “kıptî” şeklinde şapkalı “i” ile ifade edilmesi, filolojik açıdan bir muhteva ayrışması ifade edermi ki ?
özür dilerim öncelikle. arkadaşımdan cevap geldi, ancak şimdi yazabiliyorum.hatta söz verdim sansürlemeden yazacağım. ancak onun da pek bir bilgisi yokmuş.
Eline sağlık güzel bilgiantakya biberihatay biberiantakya biber hapıantakya biberi hapıantakya biberi zayıflama
bilgi için teşekkürler.ikinci el eşya ankaraikinci el eşya alanlarikinci el eşya2. el eşya alanlar2. el eşya
teşekkürlerdüğündüğün organizasyonudüğün organizasyonu firmalarıdüğün paketidüğün süsleme
Bilgi için teşekkürlerbayan çanta modelleriçanta markalarıspor çantalarıspor çantaerkek çanta