Ne zaman ölümü anlar insan? Kaç yaşında öğrendik ölümü, ölümü öğrendikten ne kadar zaman sonra onun gezmeye gitmek, bulutlar tepesinde aşağıyı izlemek, kaybolmak,uçmak olmadıgını kavradık, ben hiç hatırlamıyorum. Kendimi bildim bileli ölüm var hayatımda, ölünce topragın altında kalınacagı, kabir hayatı hep var. Sevilenlerin öldükten sonra geri gelemeyecegini kendimi bildim bileli anlıyorum .Çocuğun ölümle tanışmasıKüçük çocuklar için ölüm geçici bir durumdur, ölen mutlaka geri gelir,çizgi filmlerde de öyle değil midir zaten, Tom’un kafasına kaç kere birşey düşmüştür, Jerry defalarca yüksek katlı evden atlamamış mıydı? yaş büyüdükçe ölüm kabul edilir, gidenin gelmeyecegi anlaşılır ama yakınlarının asla ölmeyecegi düşünülür, ölüm kimseye yakıştırılmaz. Dualar edilir sevdikleri ölmesin diye.Küçük yaşta ölümü tadan bir çocuk ise öfke duyar, sanki birileri ona sevdiklerinden birinin asla ölmeyecegine dair söz vermişçesine kızgındır.Kimisinin tepkisi daha farklıdır ölmemiş gibi davranır, sanki hiç birşey olmamış, çocugun keyfi gayet yerindedir. Bunun sebebi çocugun ölümü kabullenmedigi için , ölüm olmamış gibi davranmasıdır.Kaybedilen bir yakın olayında büyükler çocuklarla pek fazla ilgilenmeyebilirler,kendi acılarına dalıp nasılsa küçük diye ihmal edilen çocuklar iç dünyasında çokça karışıklık yaşar.Hatta anne yada babasını kaybeden küçük çocuklar için durum daha da fenadır, çocukta bana kim bakacak korkusu, ne kadar ailesi geniş te olsa çocuk yine de kaygılanır, kimsenin anne yada babası gibi ona sabır gösteremeyecegini düşünür. Kimsenin bilmedigi sadece annesiyle paylaştıgı ( gece işemesi, korkuları) gibi durumlarını nasıl halledebilecegini düşünür.Ve büyüyene kadar etrafındakileri kaybetme korkusuna kapılabilir.Yakınlarını kaybeden çocuklarda yaşından daha da küçük hareketler yapma, gece işemesi, yalnız yatamama, saldırganlık, içine kapanma,kekeleme, parmak emme gibi tepkiler olulabilir. Hele ara sıra küçük aklınla inşallah ölürsün gibisinden düşüncelere kapıldıysa , bu ölüme kendisinin sebebiyet verdigini düşünerek büyük suçluluk duyabilir.Okul yaşındayda okula gitmek istemeyebilir, dersleri kötüleşebilir, oyuncaklarını kırabilir, oyunları sürekli ölüm, cenaze temalı olabilir veya kendini daha çok derse verebilir.Büyükler için en zoru ise çocuga ölüm haberini vermek ve kabullenmesi için sabır göstermektir.Çocuga bu dönemde onun arkasında olunacagı ispat edilmelidir, sevgi,şevkat gösterilmelidir. Çocuk kaybetmenin sonrasında hayatına eskisi gibi devam edebilecegine inanmalıdır.Çocugun sürekli sordugu, nerededir? cennet nasıl bir yer, mezarlıklar nasıldır , türünden soruları sabırla yanıtlamalıdır.Aslında ille bir yakını kaybetmek değil bu büyük sınav için gerekenler, evcil hayvan ölümünde de aynı durumlar yaşanabilir aynı sabır bu durumda da gösterilmelidir.