DÜNYA ÇAPINDA SAĞLIK ALARMINI HAKLI ÇIKARMAK İÇİN VERİLERLE OYNAMAK
The H1N1 Swine Flu Pandemic: Manipulating the Data to Justify a Worldwide Public Health Emergency adlı makalenin, yazarın izniyle yapılmış çevirisinin devamıdır. Çevirinin 1. kısmına buradan, 2. kısmına buradan erişebilirsiniz.Aşağıdaki metin kutusunda niteliksel belirteçler kullanılmıştır. 1. gribin yayılması, 2. solunum hastalıklarının yayılması ve 3. sağlık hizmetleri üzerindeki etkileri çizelgelenmiştir.H1N1 domuz gribinin yayılması sabit belirteçlere göre belirlenmemektedir.Haritalar incelendiğinde (tablolardaki linklere tıklayın) H1N1’in yayıldığını kesin olarak gösterecek belirli bir kalıp ya da eğilim görülmemektedir.Bildirimde bulunan birçok ülkede ya bilgi elde edilememektedir ya da veriler belirli bir eğilim göstermemektedir.Buradaki soru şudur: bu bilgi nasıl olur da belirli bir grip türünün, H1N1’nin yayılmasını teyit etmek için kullanılır.31 ve 32. hafta sırasında grip hareketliliğinin coğrafi dağılımı
31. hafta sırasında grip hareketliliğin coğrafi dağılımı32. hafta sırasında grip hareketliliğin coğrafi dağılımı31. ve 32. hafta sırasında solunum hastalıklarının bir önceki haftaya kıyasla eğilimi
31. hafta sırasında solunum hastalıklarının bir önceki haftaya kıyasla eğilimi32. hafta sırasında solunum hastalıklarının bir önceki haftaya kıyasla eğilimi31. ve 32. hafta sırasında akut solunum hastalıklarının nüfusa göre yoğunluğu
31. hafta sırasında akut solunum hastalıklarının nüfusa göre yoğunluğu32. hafta sırasında akut solunum hastalıklarının nüfusa göre yoğunluğu31. ve 32. hafta sırasında sağlık hizmetleri üzerinde etkisi.
31. hafta sırasında sağlık hizmetleri üzerinde etkisi32. hafta sırasında sağlık hizmetleri üzerinde etkisiKAYNAK: DSÖ | Salgın (H1N1) 2009 – güncelleme 62 (21 Ağustos 2009’da gözden geçirilmiştir)——–metin kutusu sonu———–ABD’de “Teyit Edilmiş ve Olası Vakalar”
DSÖ’nün niceliksel değerlendirmeden niteliksel değerlendirmeye geçmeye ve devletlerden verileri laboratuar testleriyle sorgulamasını istememesine karar verdiği 10 Temmuzun ardından, 24 Temmuzda Atlanta merkezli HKM (Hastalık Kontrol Merkezi) de ”teyit edilmiş ve olası vakalar”a dair veri toplama sürecini devam ettirmeyeceğini açıklamıştır.

“ABD’de kaç tane yeni H1N1 grip enfeksiyonu vakası bildirilmiştir? H1N1 grip salgının ilk tespit edildiği 2009 Nisan ayı ortalarında, HKM, hastalığın teyit edilmiş ve olası vakalarıyla ilgili sayılar da dahil olmak üzere, yeni H1N1 salgınına dair verileri toplamak, tasnif etmek ve analiz etmek için eyaletlerle birlikte çalışmaya başlamıştır. 15 Nisan 2009’dan 24 Temmuz 2009’a kadar eyaletler toplam olarak 43,771 teyit edilmiş ve olası H1N1 grip enfeksiyonu vakası bildirmiştir. Bu vakalar içinden 5,011 kişi hastaneye kaldırılmış ve 302 kişi ölmüştür. 24 Temmuz 2009’da teyit edilmiş ve olası vakaların sayılmasına son verilmiştir. Bu sırada, hastaneye kaldırma ve ölümlerle ilgili ulusal raporların toplanmasına devam edilmiştir (bkz HKM H1N1 Gribi | HKM’nin Çevrimiçi Raporlarına Dair Sorular ve Cevaplar)

H1N1’in nasıl yayıldığına dair değerlendirmesine ampirik destek olacak verileri toplamaya devam etmek yerine, HKM, ABD’deki gerçek H1N1 grip vakalarını tahmin etmeye çalışmak için bir model geliştirdiğini duyurmuştur.

“Model, eyaletlerin bildirdiği vaka adetlerini almış, bunları azımsandığı bilinene kaynaklara göre uyarlamıştır (örneğin, H1N1 gribine yakalanan herkes tıbbi destek aramamıştır; ve tıbbi destek isteyen herkesten sağlık ekipleri tarafından numune alınmamıştır)……
HKM tekil vakaların sayımını neden durdurmuştur? Salgının ilk safhalarında hastalığın nasıl yayıldığını takip etmek için tekil vakalar kullanılmıştır. H1N1 gribi giderek yaygınlaşırken, tekil vaka sayımları hastalığın gerçek ağırlığını temsil etme açısından giderek daha tutarsız olmuştur. Bunun sebebi, pek çok kişinin H1N1’den orta derecede hastalanması ve tedavi istememesi; pek çok kişinin tedavi istemesi ve görmesi ama resmen test edilip teşhis konmaması; ve salgın yoğunlaştıkça, bazı durumlarda testin sadece hastaneye kaldırılan hastalarla sınırlı kalmasıdır. Bu da, resmi vaka sayımlarının, ABD’deki gerçek H1N1 grip hastalığı yükünün sadece küçük b.r bölümünü temsil ettiği anlamına gelmektedir. HKM, salgının ilk safhalarındayken, hastalık iyice yaygınlaştığı zaman hastalığı, hastaneye kaldırılmayı ve ölümleri takip etmek için standart gözetim sistemlerine geçişin daha değerli olacağını fark etmiştir. HKM, 24 Temmuz 2009’dan itibaren tekil vakaların resmen bildirilmesini durdurmuştur (aynı yazı, vurgulamalar eklenmiştir).”

Yanlı Tahmin
Eyaletlerin HKM’ye aktardığı verilerin özelliği tam olarak nedir? HKM, hastanelik vaka ve ölümlere dair birikimli ulusal raporların aktarılmasını istemiştir.Bilgiler daha başlangıçta kavramsal olarak yanlış ve tamamlanmamışsa, kestirimler ve/veya benzetişimler (simulasyon) kaçınılmaz olarak yanlı olur.Sistematik laboratuar teyidi olmaksızın virüsün özelliklerini belirlemek imkansızdır, zira H1N1’in belirtileri normal gribe çok benzemektedir. Başka bir deyişle, eyaletlerin topladığı ve HKM’ye aktardığı veriler gerçekten teyit edilmiş H1N1 domuz gribi vakalarına mı aittir yoksa mevsimsel gribin yaygınlığına mı işaret etmektedir?HKM, eyaletlerin kendisine gönderdiği verilerin “gerçeğin altında” öne sürmüştür. Sonra da, çoğu mevsimsel gribe ait olan “teyit edilmemiş” vakalara ait sayıları yukarı çekmiştir. Ardından “düzeltilmiş değerler” modele sokulmuştur.

Bu yaklaşıma bakarsak [HKM modeline], Temmuz – Ağustos 2009 tarihleri arasında ABD’de bir milyondan fazla insanın yeni H1N1 gribinden hastalanacağı tahmin edilmektedir. Bu modelin ayrıntıları ve modelleme çalışması başka bir bültende açıklanacaktır (aynı yazı).

Bu model sonra da domuz gribinin yayılmasını tahmin etmek ve ulusal sağlık alarmı vermeyi haklı göstermek için kullanılmıştır. “Domuz gribi önümüzdeki iki yılda Amerikalıların yüzde kırkını etkileyebilir; ve aşı kampanyası ve diğer önlemler başarılı olmazsa yüz binlerce insan ölebilir.” (ABD Hükümetinin resmi açıklaması, Associated Pres, 24 Temmuz 2009).Model kurma ve bilgisayarlı benzetişim konularını bilen herkes, modelde kullanılan veri ve varsayımların yanlış olması durumunda sonuçların kaçınılmaz olarak yanlı olacağını bilir.Burada, özellikle İngiltere örneğinde olduğu gibi “artan ölümler için toplu mezarlar yapılmaktadır” gibi duyularla birlikte ele alındığında, etkileri çok büyük ve panik atmosferi yaratmaya müsait istatistiksel manipülasyonla karşı karşıyayız.