Testi kabağı, kantar kabağı susak gibi adlarla anılan su kabağı; kabakgillerden alt bölümü şişkin bir tür asma kabağı (lagenaria clavata) dır. Sap kısmı dar, uç kısmı küremsi yapıdadır. Anavatanı Hindistan olarak bilinse de, tüm Akdeniz ülkelerinde yetiştirilmektedir. Yurdumuzda özellikle güney bölgelerimizde yetiştirilmektedir. Şubat-mart aylarında ekilir, nisanda fide dikimi yapılır. Mayıs ve haziran aylarında beyaz çiçekler açar. Eylül- ekim aylarında toplanır. Olgunlaşmadan sebze olarak kullanılır, dolmasından tutun, reçeline kadar çeşitli yiyecekler yapılmaktadır. Çekirdekleri ateş düşürücü, idrar söktürücü olarak kullanılmaktadır.Kabuğu kurutulduğunda su geçirmez bir hal alır. Bu duruma gelen su kabağından; tas,kutu,mask, müzik aletleri, oyuncaklar yapılmaktadır. Yeniçeriler tarafından su matarası olarak kullanıldığı bilinmektedir. Dağ köylerinde bal, reçel, pekmez, sıvı yağ saklama kabı olarak kullanılmıştır. Hala Bodrum, Milas yörelerinde saklama kabı görevi yapmaktadır.

Su kabağından neler yapılmıyor ki? Dekoratif eşyalar, sanatsal objeler, müzik aletleri heykeller… Su kabakları oyulup üzerine ay, yıldız, çiçek ve türlü geometrik figürler kazıyarak lambalar, nazar objeleri, saksılar, rüzgar çanları yapılmaktadır. Basit delikler açılır, basit gibi görünse de hepsi ustaların ellerinde matematiksel formlar içerir.

Ravi Shankar
Ravi Shankar

İlgi çekicidir; birçok müzik aletinin yapımında kullanılmaktadır. Su kabağından yapılan müzik aletleri Hint müziğinin vazgeçilmezleridir. Sitar, Ravi Shankar’ın elinde insanı büyüler. Serasvati vina, sitardan sonra en popüler olan müzik aletidir. Bir başka su kabağından yapılma müzik aleti de marakastır, içi kurutulmuş çekirdek dolu su kabağıdır. Hint, Küba ve Çin müziğinin yanı sıra, Güney Afrika ve Brezilya’da “capoeire” (pasif savaş tekniği) adı verilen savunma amaçlı muharebelerde, su kabaklarından yapılma enstrümanlarla yerliler , doğaçlama dans gösterileri sergilemekteler.Amerika ve Kanada bu konuda hayli uzmanlaşmış durumdadır. Mather Nature’s Pottary (Tabiat ananın çömlekçiliği) adı verilen bir sanat, su kabağı ile yapılmaktadır. Patrica Body, Mindy Havkins, Babür Bediroğlu su kabağını üç boyutlu kullanan ressam ve heykeltıraşlardan ünlüleridir.

Yurdumuzda kullanılan “kabak kemane”den söz etmemek olmaz. Su kabağından yapılan telli ve yayla çalınan bir halk çalgısıdır. Orta Asya kaynaklı bir çalgımızdır. Ege Bölgesinde yaygın olarak kullanılmaktadır. Güneydoğu Anadolu’da rebab, Hatay yöresinde hepit, Orta Asya Türkmenlerinin gejik, Azerbaycan’da kemança dedikleri müzik aletleri aynı köktendir.kabak kemaneRavi Shankar – sitar