CERN de başlayan deneyin üzerinden birkaç gün geçmişken çoğu insanın aklına takılan sorulara ufak da olsa cevaplar bulabilmesi için bu konuya değinmek istedim.
ilk olarak şunu söylemek en doğrusu olacaktır:bu deney birkaç günde ya da birkaç ayda tamamlanacak bir deney olmayıp uzun bir sürecin başlangıcıdır. ve eğer beklenilen sonuçlara ulaşılırsa bunun hayatımıza yansıması en azından 5-10 yılı bulacaktır.birçok insanın aklına takılan sorulardan biri de deney sırasında “kara deliklerin oluşup oluşmayacağı ve oluşursa dünyayı içine çekip çekmeyeceği”.kara deliklerin bu denli korkutucu ve akla gelen ilk soru olmasında, doğrudan gözlemleyemediğimiz için kara delikleri tam anlamı ile bilmediğimiz yatmaktadır. ama biliyoruz ki kara delikler muazzam büyüklükteki kütlelerin, kütleye oranla çok daha küçük bir alanda şıkışmasıyla oluşuyor.bu bilgi ve protonların kütlesi(1.6726 × 10^−27 kg) göz önüne alındığında, oluşabilecek olan kara deliklerin sadece kuantum kara delikleriolacağıdır.kuantum kara deliklerinin varlığı henüz kanıtlanamasa da büyük patlamada oluştukları düşünülüyor. ve yaşam süreleri de saniyenin milyonda biri süresinde. ve eğer deney sırasında oluşacağı düşünülürse bu kuantum kara delikleri çarpışma sırasında en fazla bir-iki protonu yutup yok olacaktır.
micro black hole
diğer bir gerçek ise proton-proton çarpıştırılması deneyinin daha önceden de yapıldığı. fakat daha düşük hızlı protonlarla ve dolayısı ile daha düşük bir enerji ile. cern’de şu günlerde yapılan deneyde ise asıl önemli nokta bu protonların daha yüksek hızlarda (önceki deneylerden yaklaşık 5 kat daha hızlı) çarpıştırılması.deneydeki asıl amaç neden big bang‘e ihtiyaç duyulduğu yani ne soruldu da cevap olarak büyük patlama oldu. bu deney ile bu sorulan soruya biraz daha yaklaşacağımız kesin.son olarak bu deneyin yapılış amacınını şurada bulunan yorumumla çerçevelemek istiyorum:
bir hocamın söylediğine göre big bang 10^(-43) sn de olup bitmiş. ve bizim evrenin sırrını çözebilmemiz için maddeyi oluşturan parçacıkların temeline inmemiz gerekli ve hatta yeni bir deney yeraltında yapılacak yeni parçacıkların keşfi için. şu anda yanlış hatırlamıyorsam bulunan parçacıklarla 10^(-7) ye kadar gelebilmişiz. yani big bangle evren 10^(-43) sn de olusurken biz şu anda 10^(-7) sn ye kadar neler olduğunu bilebiliyoruz. daha doğrusu 10^(-7) sn de ne vardı sorusuna cevap verebiliyoruz… ve bir gün 10^(-43) sn de hangi parçacıklar olduğunu ya da ne olduğunu bulabilirsek evrenin sırrı çözülmüş olacak. (15 Nisan 2007 12:27)
tüm bunlara ek olarak deneyde kullanılan büyük Hadron çarpışıcısının (LHC) nasıl çalıştığını açıklayan bir video ve Büyük Hadron çarpışıcı fotoğraf galerisi