bildirgec.org

lhc hakkında tüm yazılar

CERN’deki LHC Deneyi Neden Tamamlanamıyor?

nihilanth | 18 November 2009 14:40

Birkaç senedir gündemi meşgul eden LHC (Büyük Hadron Çarpıştırıcısı) Deneyi, bilindiği gibi İsviçre’de bulunan CERN’e (Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi) ait, yerin 100m altına kurulan 27 km’lik bir tesiste gerçekleştiriliyor. Deneyin 2 senedir çeşitli sebeplerden dolayı tam olarak gerçekleştirilemiyor oluşu, bilim adamlarından çok bilimkurgu meraklılarının ve komplo teorisyenlerinin zihnini meşgul ediyor. Uçandaire‘de 2007 yılında yayınlanan “Büyük Deney Başlamak Üzere” yazısından sonra geçen 2 sene içinde, CERN ile ilgili yayınlanan haber ve makalelere kısaca göz atmadan önce deneyden biraz daha söz edelim. Büyük Hadron Çarpıştırıcısında gerçekleşecek deney, bilim dünyasına ve günlük yaşamımıza çok şey katacak olması, projenin maliyeti, olası tehlikeleri dolayısıyla birçok insan tarafından ilgiyle takip ediliyor. Normal şartlar altında bu sene başlaması gereken proje, defalarca ertelendikten sonra popüler bilimcilerin çeşitli komplo teorilerine sebep oldu. Geçtiğimiz seneden beri, tesiste meydana gelen ilginç arızaların çözümleri çok uzun sürüyordu. Bunun sebebi olarak da çarpıştırıcıdaki sıcaklığın normale dönmesinin haftalarca sürdüğü gösteriliyordu. Arızaların sürmesi üzerine deney programına önce Ekim 2009’da, daha sonra da Kasım 2009’da başlanacağısöylendi. Fakat son yaşanan enteresan olay, deneyi bilinmeyen bir tarihe tekrar erteletti. CERN, halkla ilişkilerini sağlam tutan bir kurum,Twitter‘ı bile kullanıyor. 3 Kasım 2009’da meydana gelen ve şaşkınlıkla karşılanan “kuşun ağzından düşen ekmeğin” sebep olduğu arıza olayını da yine resmi sitesi üzerinden, 6 kasım 2009’da duyurdu. “Kuşa bişey olmadı, olan ekmeğine oldu” tarzı açıklama, CERN ekibinin halkla ilişkiler konusunda nasıl gayretli olduklarına bir örnek olarak gösterilebilir.

Cern mola verdi

JaAaa | 24 September 2008 12:07

CERN’deki büyük deney hadron çarpıştırıcısının onarımı ve bakımı için bahara kadar kapalı kalacakmış. Onarımdan sonra çarpıştırıcının yeniden soğutulması gerekiyormuş, CERN sözcüsü James Gillies bu soğutma işleminin 1-2 ay süreceğini belirtti.
Cern hakkında önceden ucandaire’de yayınlanan haber için buraya bakabilirsiniz.
Kaynak

yüzyılın deneyine hacker saldırısı

SakarPilot | 17 September 2008 13:32

buradaki habere göre kendilerine gst (greek security team) ismini veren bir grup yunan hacker yüzyılın deneyinin gerçekleştiği cern‘in çok sıkı korunan bilgisayar sistemlerine saldırdı.cern konuyla ilgili açıklamada bulunmazken, bilgisayar sistemlerinin gözden geçirilmesine başlandı.
Hackerlar 10 Eylül’de çalıştırılan LHC (büyük hadron çarpıştırıcısı) ‘ye bağlı cms dedektörünün sitesine saldırıp güvenlik açığı uyarısında bulundular.yüzyılın deneyine herhangi bir zarar vermeyi düşünmediklerini söyleyen hackerlar sadece güvenlik zaaflarını göstermek istediklerini belirttiler.saldırıdan sonra cms dedektörünün sitesi bu şekilde görüntülendi.

cern’deki deney için webcam, oyun ve maskotlar

xerre | 17 September 2008 11:27

şuradaki yazıdan sonra gelen yorumların çoğunda deneyin insanlık için olumsuz sonuçlanacağı dile getirilmiş, deney için kimi zaman “dünya dışında yapılsın”, “geyik bunlar”, “çok merak iyi değildir” denmiş ve çoğunlukla da konu dine bağlanmıştı.

ve sadece bildirgeç‘te değil birçok insan bu deneyle birlikte dünyanın yok olabileceğinden korktu ve korkuyor. lhc’nin web sitesinden yayınlanan haberler şimdilik her şeyin yolunda gittiğini ve hiçbir şeyin olmadığını gösteriyor.
bu gönül rahatlığı ile deneyin ardından ortaya çıkan birkaç şeye göz atalım:
bunlardan ilki
burada bulunan bir webcam görüntüsü. kameralardan biri büyük hadron çarpıştırıcısını diğeri ise deneyin yapıldığı sahayı gösteriyor. ve işlerin hiç de iyi gitmediğini gösteriyor.
sanırım bu kameralar sayesinde, deneyin olumsuzlukla sonuçlanacağını düşünenler kendilerini birkaç saniye de olsa haklı görebilecekeler.
ikincisi ise deneyin ardından yapılan ve deneyin hangi aşamalardan geçtiğini anlamaya yardımcı olan büyük hadron çarpıştırıcısı (lhc) oyunu.

sonuncusu ise, tanrı parçacığı olarak adlandırılan higgs bozonu ile ilgili. son günlerde yoğun ilgi gören bu parçacığın bir benzerine (!) siz herkesten önce şuradan $9.75 karşılığında sahip olabilirsiniz.

Cern’deki büyük deneyin ardından

xerre | 13 September 2008 15:34

CERN de başlayan deneyin üzerinden birkaç gün geçmişken çoğu insanın aklına takılan sorulara ufak da olsa cevaplar bulabilmesi için bu konuya değinmek istedim.

ilk olarak şunu söylemek en doğrusu olacaktır:
bu deney birkaç günde ya da birkaç ayda tamamlanacak bir deney olmayıp uzun bir sürecin başlangıcıdır. ve eğer beklenilen sonuçlara ulaşılırsa bunun hayatımıza yansıması en azından 5-10 yılı bulacaktır.

Atlas projesi evrenin sırlarını çözebilecek mi?

kursatt | 30 June 2008 09:01

İnsanoğlunun yaklaşık 1 milyon yıldır yeryüzünde olduğu tahmin ediliyor. Yeryüzündeki bu uzun ömrümüze rağmen maddenin tam olarak ne olduğu keşfedilemedi. Atom denilen parçacıkların varlığının bulunması maddenin üzerindeki esrarı bir parça kaldırdıysa da atomu oluşturan parçacıkların ne olduğu, atom içerisindeki hareketleri, momentumları problemler çözüm bekliyor. Bu problemlere çözüm bulmak için 20. yüzyılda yeni yeni gelişen bir bilim olan parçacık fiziği, maddenin yapısını oluşturan bu tanecikler arasındaki ilişkiyi konu alır.
Günümüzde parçacık fiziğinin en önemli deney parçası hızlandırıcılardır. Maddenin yapısının derinlerine inmek için hızlandırıcı adı verilen deney düzenekleri kurulmasının en iyi yol olduğu Ernest Lawrance’ın kiklotronu icadından sonra anlaşıldı.

Ernest Lawrance
Ernest Lawrance

Ancak hızlandırıcılar öylesine büyük ve pahalıydı ki Avrupa’nın bu düzenekleri tek başına kurması ve bu teknolojiyi elde etmesi ancak 20. yüzyılın 2. yarısında gerçekleşti. Avrupalı fizikçiler 1954’te İsviçre Cenova’da merkezi bir laboratuar kurmaya karar verdiler ve böylece CERN (Conseil Européen pour la Recherche Nucléaire) kurulmuş oldu. Bu tarihten sonra CERN yüksek enerji fiziğindeki teknik ve bilimsel gelişmelerde başrolü oynamaya başladı. CERN ‘in kurulmasından sonra parçacık fiziği bilgilerimiz hızla gelişti ve pek çok atomaltı denilen parçacık keşfedildi.

CERN logosu
CERN logosu

Hızlandırıcılarda parçacıklar elektromıknatıslarla hızlandırılıyor ve bir engele çarptırılıyorlardı. Çarpmışmadan sonra etrafa saçılan parçacıkların momentumlerı ölçülerek veriler toparlanıyor ve inceleniyordu. Büyük hızlandırıcılar macerasının başlamasından hemen sonra fizikçiler fark ettiler ki hızlandırılmış bir parçacık demeti sabit bir hedefe çarptığında, enerjinin çoğu hedefin geri tepmesinde harcanıyor ve asıl amaç olan parçacık çalışmaları ve parçacıkların etkileşim araştırmaları için geriye sadece küçük bir yüzde kalıyor, bu da gerçekçi sonuçlar vermeyebiliyordu. Bunun yerine eğer iki parçacık demeti birbiriyle kafa kafaya çarpıştırılırsa geri tepme için hiç enerji harcanmayacak, tüm enerji deneye kalacaktı. Bu düşünce ile çarpıştırıcı denilen deney düzenekleri kullanılmaya başlandı ve çarpıştırıcılar, atom hakkındaki bilgilerimizi sınırların çok ötesine taşıdı.

LHC'deki mıknatıslar....
LHC’deki mıknatıslar….

Diğer laboratuarlar elektronları çarpıştırmaya yoğunlaşırlarken, CERN protonlar üstünde çalışıyordu. Bu elektron çarpıştırmaya göre daha zor ve yüksek teknoloji isteyen bir işti. Ancak CERN fizikçileri pek çok teknolojik zorluğun da üstesinden gelerek ilk proton-proton kafa kafaya çarpışmasını 1971 yılında gerçekleştirdiler.
Dünya parçacık fiziği tarihinde çok önemli bir yerde bulunan CERN’in bu gün 20 asil ve Türkiye’nin de aralarında bulunduğu 8 gözlemci üyesi vardır.
CERN’de yüzlerce bina, 3000 kişilik destek personeli ve nöbetleşe kısa süreler için çalışan 2500 kadar fizikçi vardır. Bunlardan 100 kadarı teorik fizikçilerdir. Diğerleri ise, teorisyenlerin fikirlerinin tecrübe edildiği deney düzeneklerinin (mekanizmalarının) projelerini hazırlayan, yapımını sağlayan ve deneyleri yürüten tatbikatçılardır.
CERN, parçacık fiziği alanında olduğu gibi günlük hayatın daha çok içinde yer alan bazı buluşlarda da etkili olmuştur. Örneğin; web kavramı, CERN’de bir bilgisayar programcısı olan Tim Berners Lee’nin HTML adlı bilgisayar dilini bulup geliştirmesiyle oluşmuştur.

çarpışma sonrası parçacıkların hızını ölçecek dedektör
çarpışma sonrası parçacıkların hızını ölçecek dedektör

Teknolojinin ışığında Tanrı’yı aramak

yenibirnickistiyorum | 23 July 2007 09:03

CERN labrotuvarlarını ve son zamanlardaki tek hedeflerini duymayan kalmamıştır heralde. Açılımı Conseil Europeen pour la Recherche Nucleaire olan avrupa nükleer araştırma merkezi, avusturya, belcika, bulgaristan, çek cumhuriyeti, danimarka, finlandiya, fransa, almanya, yunanistan, macaristan, italya, hollanda, norveç, polonya, portekiz, slovakya, ispanya, isveç, isviçre ve birleşik krallık olmak üzere 20 üye devletin katılımıyla oluşuyor. sadece teorik nükleer fizik üzerine degil, uygulamalı bilimler, muhendislik ve bilgisayar bilimleri üzerine de araştırmaların yapıldığı merkezde, dünyanın en büyük parçacık fiziği çalışması yapılmakta.

CERN’de bulunan geniş hadron çarpıştırıcısı isimli (long hadron collider-LHC), 27 km uzunlukta ki havasız ortam yaratan manyetik tüpte, protonlar 14 tera elektron volt’luk mertebelerde çarpıştırabilecek. Bu deneylerin amacı, olası neticeler ışığında Big Bang hakkında ispatlanmış veriler sağlamak.

CERN’de büyük deney başlamak üzere

nihilanth | 01 March 2007 00:10

Dünyanın en büyük parçacık fiziği araştırma merkezi CERN (avrupa nukleer arastirma organizasyonu) uzun süredir beklenen LHC deneyi için start verildi. İki bin ton ağırlığındaki devasa mıknatıs, Fransa-İsviçre sınırının 100 metre altından geçen 27 kilometre uzunluğundaki tünele yerleştirilecek.

Mıknatısın CERN‘e ait tünele yerleştirilmesi işlemi sabahın erken saatlerinde başladı. İşlem, hiçbir sorun çıkmazsa yaklaşık 11 saat sürecek.