Türk tarihinde demokratikleşmenin ilk somut adımı olan Tanzimat Ferman’ı, 3 Kasım 1839 tarihinde Koca Mustafa Reşit Paşa tarafından okunmuştur. Abdülmecid zamanında dışişleri bakanı olan Mustafa Reşit Paşa Tanzimat Fermanı’nı Gülhane Parkı’nda okumuştur. Bundan dolayı Gülhane Hatt-ı Hümayunu veya Tanzimat-ı Hayriye de denmektedir.

Abdülmecid
Abdülmecid
Mustafa Reşit Paşa
Mustafa Reşit Paşa

Yeniçeri Ocağı‘nın bozulmaya başlaması ile Sultan II. Mahmud döneminde başlayan yenilik hareketleri Sultan Abdülmecid zamanında da devam etmiştir. Mustafa Reşit Paşa’nın, Padişah adına yazmış olduğu Tanzimat Fermanı’nda; son 150 yıldır Kuran’ın yüce hükümlerine ve şeriat yasalarına tam uyulmadığından, Ulu Tanrı’ya ve Peygamberimize sığınarak bundan sonra yeni yasaların çıkacağını ve bu yasaların başında can güvenliğinin olduğu belirtilmiştir.

Tanzimat Fermanı
Tanzimat Fermanı

Bunun gibi birçok konuda da vatanın ve milletin rahat etmesi için birçok yasa çıkacağı belirtilen Tanzimat Fermanı’nda, vergilerde adaletli olunulacağına, rüşvetin ortadan kaldırılacağına, özel mülkiyetin güvence altına alınacağına söz verilmiştir.Bu ferman ile padişahların yetkileri meclislere devredilmiştir. Devlet yönetiminde merkezileşmeyi amaçlayan Tanzimat Fermanı, iktidarı saraydan alıp bürokrasiye vermiştir.