Sanal taciz,takip ve saldiri birlikte ele alinan konular olmakla beraber aralarindaki iliskide cok gucludur.Aslinda bircogumuzun hergun karsilastigi bu durumla ilgili turkce kaynak hic yok ve bu konuya iliskin uzun bir arastirma sureci sonucunda ayrintili bilgililere ulastim ve ozet olarak sizlere bu konudan bahsedecegim.
Siber teknoloji bircok kisi tarafindan bilgi saglamak,iletisim ve eglence amacli kullanilmaktadir.Sanal taciz,takip ve saldiri konularini tek bir ad altinda birlestirip sanal zorbalik olarak adlandirabiliriz.Sanal zorbaligin tanimi ise genel anlamiyla refah toplumlarinda karsilastigimiz iletisim araclarini kullanarak iletisim icin zararli olabilecek uygulamalarda bulunmak olarak tanimlanabilir.Tanima ele alirsak kimlik,zorbalik ve iletisim teknolojilerinin uygunsuz kullanimindan bahsetmektedir ve bu konu suanda sandiginizdan daha buyuk zararlara sebep olmustur.Ilgili orneklere ornekler basligi altinda ulasabilirsiniz.
Sanal zorbalik sanal iletisim ortamlarinda giderek buyuyen bi fenomen ve bunu durdurabilmek icin hukugun,teknolojilerin,okullarin yada ailelerin yapabilecegi seyler az gorunuyor.Neredeyse hepimiz facebook,twitter, friendfeed gibi sosyal aglara uyeyiz ve sanal kabadayilik karsilasma olasiligimiz cok fazla hatta bircogumuz karsilasmisizdir.Bu yazimda klavye kabadayiliginin teoril altyapisindan bahsederken gelecekteki 2. yazimdada kurtulma yollari,karsilasmama yollari,karsilasma durumunda yapilacaklar hakkinda bilgi verecegim.Yazimda sanal zorbaligi cep telefonu ile (konusarak,mesajlasarak,resim ve videolar gondererek, cep telefonundan internete baglanarak)ve internete baglanarak(sosyal gruplara,sitelere uye olarak,chat,haber gruplari, e mail,web siteleri) yapilan sekliyle deginecegim.Zorbalik,predasyon,bir gruptan nefret etmek,kisisel gizliligin istilasi,taciz,takip,zararli konusma,siddeti icermekte,ayrica zararli maddelere erisimi icermektedir.Zorbalik icin giderek ses,resim,animasyon,video ve fotografcilik gibi kaynaklari icerek coklu iletisim formalari kullanilmaya baslanmistir.Sanal zorbalikta failin kimligini saklamasi daha kolaydir.Bu yuzden faili bulmak kimi zaman zordur.Sanal dunyada sosyla normlar ve kisitlamalarin etkisinin az olmasi bunlarla etkilesimin az olmasi insanlari kotu davranislara itmektedir.
Siber zorbaligin bircok turu vardir.En yaygin olanlari:
SIBER TACIZ SEKILLERI
—ANONIM:anonim bir yerde (bir forum,chat odasi veya baska bir yer olabilir) buradaki tanimadigi kisilere ve ozel bir kisiye yonelik olmayan zorbaliktir. Takma ad kullanimi icerebilir.
—TAKMA AD kullanilarak yapilan sanal zorbalik.bu isimler kisinin kendi olusturdugu kelimelerden olusabilir yada baska bir ogrencinin adini kullanabilirler.Belirli bir takma ad uzun sure surekli kullinilabilir.Fail baska bir kimlik altinda saklanabilir.Sik sik sifre degisimi ogrenciler arasinda gercek dostluk kaniti olarak kabul edilebilir.Bu degis tokus failin kurbanin cesitli hesaplarina ulasmasini saglar.Bu hesaplar web sayfasi,profil,blog yada iletisim yollarindan birinin hesabi olabilir.Mesela telefon numarasi kullanilarak baska bir arkadasa cesitli mesajlar atilabilir.
—ALEVLI,ATESLI BIR TARTISMA:Sik sik cesitli habergruplarinda,sohbet ortamlarinda yada diger iletisim ortamlarinda saldirgan ve kaba bir dil kullanilmasi.Ofkelerini yada diger duygularini gostermek amaciyla Emoticon lari kullanirlar.Turkcedeki kariligiyla ifadeler.
—TACIZ:bir grup tarafindan saldiri amacli mesaj gonderilebilir.Teknikleri taciz bombardimani,tekrarlama ve mesaj zamanlamasidir.Iftirada bir taciz bicimi olarak kullanilabilir.Ozellikle gruplar alenen belirli bir kisi yada gruba zarar vermek amaciyla gonderilebilir.Kurbana karsi cyberstalking,saldiri,sindirme,tehdit veya saldirgan yorumlar yapilabilir.
CYBERSTALKING:Internet yada diger elektronik araclari kullanarak bir grubu.bireyi yada orgutu taciz etmek.Cyberstalking in icerigi yapmadigi birsey ile suclama,izleme,kimlik hirsizligi,veri veya ekipman hirsizligi,cinsel birliktelik icin kucuklerin kullanilmasi veya bilgi toplanmasidir.
TACIZ:Makul bir kisinin ayni ozellikteki baska bir kisiyi stres altinda birakacak durumlarda birakmasi olarak kisaca tanimlanabilir.Cyberstalking sanal ortamdaki takibin ardindan bir sure sonra gercek hayatta takibe donusebilir.
—GEZINTI:Kamuya acik yerlerde bir kisiye ait ozel bilgilerin,iletisim bilgilerinin,resimlerin,cinsel icerikli goruntulerin yayinlanmasidir.Giderek bu tip durumlarda cep telefonlarinin bu amacla kullanilmasi yayginlasmaktadir.Bunun nedenide cep telefonlarinin layikiyle yerine getirdigi fotograf makinesi ozelligidir.Ayrica yazili mesajda kullanilan yontemlerden biridir.Cep telefonuna kaydedilmis mesajlarin okunmasida gezinti surecine dahildir.
—DISLAMA:Kimin grup uyesi oldugunu veya kimin olmadigini belirleme islemidir.Bazi durumlarda;kimin cep telefonu var kimin yok seklindedir.Ogrenciler ozelliklde kiz ogrenciler chat listelerinden cikararak bunu gerceklestirirler.
Internet kullanicilarinin buyuk bir cogunlugu 25 yasin altindadir.Genclik yeni bilgi teknolojileri ve gelisiminin etkisiyle onemli degisikliklere ve farklilasmalara ugruyor..Onlar siksik ses,video,metin ve oyun turlerini iletisimlerinin bir parcasi olarak kullanmaktadirlar.Siber uzaydaki iletisime katilimin rahatligi bir cok farkli ozellikteki insani biraraya getirmistir.Ergenler bu ortamda sadece katilimci degildir ayrica bu ortama sekil vermektedirler.Onlar topluluklar kurar ve onlarin ihtiyaclarina teknolojiyi adapte ederler.Yapilan bir arastirmaya gore erkekler kizlara gore sanal aktivitelere daha erken yaslarda baslamaktadirlar.Ancak orta okulda kizlar erkeklere gore sanal zorbalikla daha mesgul buyuk ihtimalle.Ister erkek ister kiz olsun hepsinin ortak amaci utandirma,taciz ve tehdit.Bu zorbalık e-posta yoluyla, kısa mesajlar yoluyla, bloglar ile ve Web siteleri ile yapilir.ARASTIRMALAR
2008 yazi, araştırmacılar Sameer Hinduja (Florida Atlantic University) ve Justin Patchin (University of Wisconsin-Eau Claire.).Arastirma belgelerine gore sanal zorbalik son yillarda artmaktadir.Ayrica orta okul ogrencilerindede cok sayida gorulmektedir.Arastirmaya katilan 2000 abd orta okulunda son 30 gunde %10 u sanal zorbalik karsilasmistir.%17 si hayatinda en az 1 kez sanal zorbalikla karsilasmistir.Bu oranlar daha onceki calismalara gore kucuk bir miktar dusuktur.Internet kullaniminin dahada yayginlasmasiyla beraber siber zorbalik oranlari cok daha artacaktir.ANKETLER VE ISTATISTIKLER
Ulusal suc onleme konseyine gore abd nin neredeyse yarisi siber zorbalikla karsi karsiya kalmaktadir.2007 yılında Debbie Heimowitz adindaki bir Stanford Üniversitesi master öğrencisinin arastirma yapmistir.Bu arastirma boyunca kuzey kalifornia bolgesindeki 3 farkli okulda odak gruplariyla 10 hafta kadar sanal zorbalik problemlerini ogrenmek icin calismistir.Bulgular 60 ogrencinin siber zorbalik kurbani oldugunu gosterdi.Bu konuya yonelik film ulke capinda ogrencilerin durumu ogrenmesi icin kullanilmaktadir.-cocuklarin %42 su sanal zorbalik ile karsilasmistir.4 te 1 i 1 defadan fazla olmak uzere-cocuklarin %35 online olarak tehdit edilmistir.5 te 1 i 1 defadan fazla olmak uzere-cocuklarin %21 tehdit iceren mesaj ve e posta almistir.-cocuklarin %58 kendilerine kirici ve ahlaksiz seyler soylendigini itiraf etmistir.5 te 2 si birden fazla kez oldugunu soyluyor.-cocuklarin %58 online olarak ahlaksiz ve kirici seylerle karsilastigini ailelerine veya bir yetiskine soylememistir.Avrupa birligi ulkelerinde 2009 yilinda yapilan bir arasitirmaya gore %18 lik avrupa gencinin telefon veya internet yoluyla sadiriya/tacize/takibe maruz kaldigi sonucuna ulasilmistir.Avrupa ulkelerinde genclerin sanal taciz ile karsilasma oranlari %10 ile %52 arasinda degismektedir.
2005 yilinda ulusal cocuk evi ve tesco mobile tarafindan yapilan arastirmaya gore 11 ile 19 yas arasi 770 genc katilimcinin %20 si sanal zorbalikla karsilasmistir.Neredeyse 4 te 3 u tanidiklari insanlar tarafinda yapilmis,%26 si yabanci bir kisi tarafindan yapilmistir.%10 kadarlik bir kismi cep telefonu veya kamera ile fotograf ve videolarinin alindigini belirtmistir.Dolayisiyla rahatsiz,tehdit altinda,utanmis durumda olduklarini belirtiyor.Bircok genc yasadiklari deneyimleri aciklamaktan korkuyor.Bu tip saldiri ile karsilasan gencleri %28 i hickimseye soylememis,%41 i arkadaslarina soylemistir.new hamspre universitesi Suclarla mucadele ve cocuk arastirma merkezinin 2000 yilinda yaptigi yoklamaya gore %6 kadarlik bir gencin tacizle karsilastigini %2 sinin korktugunu ve rahatsiz hissettigi sonuclarina ulasilmistir.ZARARLI ETKILERI
–Arastirmalar siber zorbaligin bir dizi ciddi sonuclari oldugunu gostermistir.Ornegin magdurun benligine saygisi kalmaz,ofkeli,depresif,duygusal ve sinirli olabilir.–En onemli etkilerinden biride siber zorbaliga maruz kalmis magdurun arkadaslariyla olan iliskilerini etkilemesi hatta onlemesidir.–Siber zorbalik intiharlara bile neden olabiliyor.Megan mier in intihari ornek gosterilebilir.Bu intihar sonucunda bir yetiskin mahkum edilmistir.—-Sindirme, duygusal hasar, intiharORNEKLER
Gencin onunde bir otorite figurunun olmamasi olumcul sonuclara yol acmistir,USA Today ve Baltimore Examinerin raporlarına göre 12 yaş ve 13 yas arasi en az 3 cocuk siber zorbalik nedeniyle depresyona bagli olarak intihar etmistir.Ryan Halligan nin,Megan Mier in ve Lori Dre in intiharlari ornek gosterilebilir. SONUC
Genç insanlar siber iletişim konusunda en aktif katılımcıların temsil eder.Onemli olan genclerin dinlenerek sorunun cozumu asamasinda yer almasi saglanmasidir.Eğitimciler ve politikacilar gençlerin hikayelerini, öğrencilerinin yaşam, kültür ve deneyimsel dünyalarini anlamak için dinlemesi gerekir.Onemli olan ergenleri siber ortam disindaki bir yasama tesvik etmektir.Genclerin aktif ve yaratici yasadiklarini biliyoruz.Olmasi gereken genclerin siki aile ve dostluk baglarina sahip olmasidir.Boylece sanal zorbalikla daha rahat savasabiliriz.INTERNET KAYNAKLARI* KAYNAK 1* KAYNAK 2* KAYNAK 3* KAYNAK 4* KAYNAK 5* KAYNAK 6KITAPLAR VE RAPORLAR:* Cyber-Bullying and care* Cyberbullying in schoo* Cyber Bullying – Robin Kowalski
yorumlar
Güzel bir araştırma olmuş teşekkürler.. Sanal suçları şikayet edebilecegimiz bir adres verseydin daha güzel olurdu…
kıl kılikya x i tek geçerim. bu konuda eline, siz kaç salaksınızcılarda dahil, hiç kimse su dökemez.çocuklar ve gençlerde cahil cesaretiyle dalmasınlar internet ortamına, anne babaları ellerinden tutup öle getirsin.
VARESTEHAYAT tesekkur ederim arastirmam devam ediyor.Bir tane daha yazim olacak onda nasil siber tacizle savasilabilecegi,turk hukuk sistemindeki yeri ve nerelere basvurabilecegimiz hakkinda bilgilere yer verecegim.Yalniz emin oldugum birsey var acil bir telefon hatti bununla ilgili,polise sikayet edildiginde ise cok uzun suruyor gerekli onlemlerin alinmasi sonrasinda mesala utandiracak resimler coktan internetin her bir kosesine yayilmis oluyor.
OGUZ KAGAN V22 dediginiz gibi genclerin,cocuklarin internet ortamina umursanmadan salinmasi yanlis bir durum.Bircok ailede internet cocuklari baslarindan gondermek amaciyla kullanilmakta.Ailelerinde internet ortami hakkinda yeterli bilgileri olmamasi psikolojik problemlere kadar gidebiliyor.Ayrica cok guvenilen icerik filtreleme sistemleri ile ilgili yapilan arastirmaya gore %25 oraninda basarili oluyorlar.Ayrica sanat galerileri,moda,sanat hakkindaki konularida filtrelemesi ile bu tip yazilimlar basarisizligini kanitliyor.
hey gidinin cliciası hey gidinin hafifi, ne günlerdi
Ne oldu MANSONILIZED.Derdin nedir yardimci olmaya calisalim
bu manson’un derdi doktor olmak.ama olamamış.eczacı olayım bari demiş.onuda olamamış.şu an kendisi bir eczanede çalışıyor ama çırak olarak.haa faydası yok mu türk tıp dünyasına.bittabiki çok faydalı.malteferfol, sevde 2083 bunun kankaları.onlarda eczacı kalfası.yok ustası.yok yok formeni.