bildirgec.org

Ekstrem Turizm

Turizm sezonunun açılıp otellerin hızla dolmasıyla güneş, kum, deniz tatilcileri ülkemizde başta güney bölgeleri olmak üzere bir çok tatil mekanına akın ediyorlar. Ancak ülkemizde çok fazla yapılmasa da dünyada hızla gelişen alternatif turizm faaliyetleri de çoğalıyor. Klasik tatil anlayışının dışına çıkan bu etkinliklere katılan insanlar bazen para verilse yapılmayacak şeyleri turist olarak yapıyorlar. Bu anlayışın birçok adı olsa da genel olarak ele aldığımızda ekstrem (sıradışı) turizm olarak adlandırabiliriz. Ekstrem turizm, ekstrem sporların (bungee jumping, sky diving, yamaç paraşütü, scuba diving, rafting…) yapıldığı aktivitelerden, savaş ve felaket alanlarına yapılan ziyaretlere, eski görkemli şatolar ve kalelerde bir gece konaklamadan, dünyanın en tehlikeli yerlerine yapılan yolculuklara kadar birçok riskli ve tehlikeli aktiviteyi içeriyor.

Korku Turizmi

Yapılma nedenleri farklı bir şeyler tatma isteğinden, macera arayışlarına, korku ve üzüntü gibi duyguları yaşamaktan, olağanüstü tecrübeleri yaşama isteği gibi çeşitli şekillerde ortaya çıkıyor. Dünyada ekstrem turizm konusunda oldukça fazla çeşitlilik bulunmaktadır. Özellikle macera, korku, sportif amaçlı ekstrem turlar oldukça çeşitlilik göstermekte ve artmaktadır. Risk faktörü içerdiğinden özel yetenek gerektiren ve belli bir program ve organizasyon içerisinde gerçekleştirilen profesyonel aktivitelerdir. Çeşitleri ölüm turizmi, korku ve macera turizmi, terör turizmi, doğal afet turizmi, ekstrem spor turları ve uzay turizmi olarak sınıflandırılabilir.

Uzay Turizmi

1-Ölüm Turizmi :

Auschwitz

Dünya tarihine büyük etkisi olmuş, toplu ölümlere sahne olmuş savaş alanlarına ve mekanlara yapılan turlardır. Nükleer felakete uğrayan Hiroşima’dan, Auschwitz başta olmak üzere Nazi ölüm kamplarına kadar birçok yere yapılırlar. Bir diğer adı da ”karanlık turizm” olarak geçer. İnsana mutluluk değil üzüntü vermeyi amaçlayan turizm türüdür. Ayrıca dünyanın birçok yerinde yasak olan ötenazi hakkını kullanabilmek için ötenazi hakkının yasal olduğu ülkere giden insanlar da ölüm turizmi kapsamında değerlendirilmektedir.

Çernobil

2-Korku ve Macera Turizmi : Alt dallara ayırarak şu şekilde sınıflandırmalarla inceleyebiliriz.
a- Askeri Kamp Turları :

Askeri Kamp Turları

İşadamı, yönetici ve öğrencilerin rağbet ettiği bu turlardan birinde, Rusya’nın Yaroslavl bölgesindek çeşitli askeri kamplara iki günlük geziler düzenleniyor. Çeçenlerle savaşmış emekli Rus askerleri liderliğinde düzenlenen bu turlara katılanlar, tüm sivil haklarından vazgeçmek ve her emri harfiyen uygulamak zorunda kalmaktalar. Kural ihlali halinde katılımcıların yemek yemelerinin yasaklanması ve üzerlerine ağırlık konularak 50 şınav çektirilmesi gibi cezalar da mevcut bulunmaktadır.
Rus istihbarat servisinin eğitim programının küçük bir kısmını içerdiği söylenen bu kamplarda askeri helikopterlerle ve silahlarla tatbikat yapan katılımcılar, kendilerini savaştaki komandolar gibi hissetmektedirler. Turların maliyeti kampın içeriğine göre değişiyor ama katılmak için çok yüksek meblaalar gerekmiyor. Sunulan etkinliklerle yetinmeyenler daha zor koşullara maruz kalmak isterlerse o da ayarlanıyor ama ücret de yükseliyor.

Nükleer Santral

b- Nükleer Turizm : 26 Nisan 1986’da tarihin en büyük nükleer faciasının yaşandığı ve hâlâ radyoaktif bir bölge olan Çernobil’deki Ghosttown (hayalet şehir) en gözde mekanlardan. Her yıl yaklaşık 3 bin kişi bu bölgeye düzenlenen turlara katılmakta. Katılımcılar Çernobil nükleer enerji santralini ve yok olmuş yüzlerce kasabayı gezme ve hâlâ orada yaşayan yerlilerle sohbet etme imkanı buluyorlar. Çernobil turları, Kiev’deki birçok seyahat acentası tarafından günübirlik olarak düzenleniyor.

Ice Diving

c-Buzullara Dalış : Rus donanmasının en modern nükleer denizaltısı olarak bilinen K-159 tipi Kursk’un 118 denizciyle birlikte 12 Ağustos 2000’de battığı yer olması, Barents Denizi’ne ilgiyi artırmıştır. Kuzey Kutbu yakınlarındaki, buzullarla kaplı Barents Denizi’nde küçük delikler açan ve üzerlerine sadece dalış kıyafeti giyen katılımcılar, -40 derecede dalışlar yaparak deniz faunasını görme imkanını buluyor. Moskova Devlet Üniversitesi Dünya Sualtı Grubu tarafından Kuzey Buz Denizi’ne yapılan turlar son derece yüksek rakamlara pazarlanıyor.

Hayalet Turizmi

d- Hayalet Turizmi : Özellikle Amerika ve Avrupa’da yapılan hayalet turizmi (bir diğer adı mezarlık turizmi) hayalet görmek ve fotoğraflarını çekmek isteyen merak ve heyecan arayışındaki turistlere hitap ediyor. Ülkemizde olmasa da çeşitli ülkelerde bu işle uğraşan ve pazarlayan birçok seyahat acentasına raslamak mümkün. Bilinen örnekler olarak Amerika’da 1880’li yıllarda bir silah üreticisinin karısı olan Sarah Winchester’ın kendi hayaletinin dolandığı söylenen Kaliforniya’daki The Winchester Mystery House ve 1850’li yıllarda Hydesville’de ruhlarla iletişim kurdukları söylenen iki kız kardeşin yaşadığı ve şu anda terk edilmiş olan Fox Sisters Cabin gibi mekanlar var. İngiltere’deki York şehri Avrupa’da hayalet turizmi için tercih edilen yerlerin başında geliyor. Her yıl milyonlarca turist çeken York’ta en çok St. Williams College ve tiyatro binası ziyaret ediliyor. Tabii bunların gerçek olup olmadığı sizin görüşünüze kalmış. Tur operatörleri gezinin yapıldığı yerde katılımcılara sürekli fotoğraf çekmelerini söyleyerek gezinin gerçekçi bir yönü olmasını sağlıyorlar. Karanlıkta çekilen fotoğraflarda sık sık rastlanan ışık oyunlarında da hayalet yanılgısına kapılmamak gerek.

Hapishane Turizmi

e- Hapishane Turizmi : Rusya’da sıradışı turizm meraklıları, hapishanelerin atmosferini yaşabilmek için turizmcilerden tur talebinde bulunmaktadırlar. Rusya’da Vladimir şehrinin turistleri “Hapishanede Bir Gün” için eğlence turları ısmarlamaktalar. Yaklaşık kişi başı 100 USD karşılığında efsaneleşmiş meşhur Rus hapishanelerinden biri olan Viladimirsky Central’da mahkum rolü oynayabilmek mümkün. Gruplar seyahate Moskova’da başlıyorlar. Vladimir’e vardıktan ve şehir turu yaptıktan sonra, seyahatçiler birbirlerinden ayrılıyorlar. Mahkumlar için hazırlanan özel otobüslere yerleştiriliyor, daha sonra tur katılımcıları mahkum kıyafeti giyip, parmak izleri alındıktan ve bireysel numaralarla fotoğrafları çekildikten sonra hücrelere konuluyorlar. Kısa bir mahkumiyet süresinden sonra, hapishane kültür ve sanat müzesini gezerler. Sonra hapishane yemekhanesinde akşam yemeği yerler ve tekrar sayılırlar. Tur katılımcıları aynı zamanda kıyafetlerini ve fotoğraflarını anı olarak alırlar.

Karosta Hapishanesi

Bu olağandışı turizm faaliyetinin bir başka örneği ise Litvanya’daki Karosta Hapishanesinde görülür. 1900’de kurulan Litvanya, Nazi ve Sovyet rejimlerinde çalışan bu askeri hapishane daha sonra kapatılıp turist çekim merkezi haline getirilmiştir. Artık turların geldiği bu hapishanede bir gece ya da daha fazla kalıp gerçek hapishane şartlarının nasıl olduğunu görme şansı vardır. Hapishanede dondurucu hücreler, soğuk su, kötü yemekler ve zorba gardiyanlar bulunur. Kurallara uymayanlar tenha bir yerde aç ve susuz bırakılmaya veya aşırı yorucu fiziksel hareketler yapmaya zorlanabilirler. Görünen o ki bu bazı turistleri oldukça heyecanlandırmaktadır.

Felaket Turizmi

f-Doğal Afet Turizmi : Katılımcıların doğal afetleri birebir yaşayarak canlı olarak görmek için katıldıkları turlardır. Kurtarma operasyonlarını ve kurtarma, takviye ve iyileştirme operasyonlarını etkilemedikçe sorun yaratmaz ve felaket turizmi kapsamında ele alınabilir. Felaket turizmi Büyük Okyanus çevresinde meydana gelen Katrina Kasırgası’ndan sonra ortaya çıkmıştır. Rehberli otobüs turları selden ve kasırgadan kötü etkilenen yerlere gitmektedir. Tabii bu durum bazı yerel sakinler tarafından etik olmayan bir davranış olarak görülmüştür. Tur şirketlerinin insanların ve çevrede yaşanan felaketten çıkar sağlama amaçlı iş yaptığını belirtip durumu engellemek istemişlerdir. Mühendisler ordu heyeti tur otobüslerinin yollarda kamyonlar ve çeşitli şekillerde engellediğini belirtmişlerdir. Ayrıca 6 ay boyunca çevre yörelerdeki birçok yerde elektrik, telefon, sokak işaretlerin, tıbbi yardım ve polis desteğinden mahrum bırakılmıştır. Bu derece tehlikeli olan Endüstriyel Kanal yakınlarında kötü hasar almış yerlerden 9.Lower ve Aziz Bernard Parish bölgelerinde organize edilmiş felaket turları yasaklanmıştır.

Katrina Kasırgası

Burası dışında Arequipa Yanardağlar Vadisi’ndek 6 bin 57 metre yüksekliğindeki Chachani ve 5 bin 825 metre yüksekliğindeki Misti yanardağları gözde mekanlar arasındadır. Katılımcılar özellikle yanardağların aktif dönemlerinde buralara turlar düzenleyerek hem muhteşem bir doğa olayına tanıklık ediyor, hem de yanardağ ağzında hızla yükselen lavların fotoğrafını çekmek için yarışıyorlar. Turlar bölgedeki birçok alternatif turizm acentesi tarafından organize ediliyor. Amerika Birleşik Devletleri’nde gezegenin en büyük doğa felaketlerinden biri olan Tornado Fırtınasını izlemek, fotoğraf ve kameraya çekmek için de turlar düzenlenmektedir.

Terör Turizmi

g- Terör Turizmi: Katılımcıların yasal anlamda bir ülkenin askeri imkanlarını kullanarak teröre karşı mücadelede belli bir süre destek vermesine yönelik gerçekleştirilen turizm hareketleridir.Şiddet olaylarının olduğu İsrail’de, iki Yahudi yerleşimci, turistleri bölgeye çekmek için Filistin İntifadası’ndan yararlanıyor. “Tur” paketine bomba atmak ve UZI kullanmak bile dahil edilmektedir. Yahudi “girişimciler” ABD’li turistlere yerleşim birimlerini mekan olarak kullanarak terörle mücadeleyi öğretmeyi ve heyecan yaratmayı planlıyorlar.“Tatil” boyunca turistlere sunulacak imkanlardan bazıları şunlar: Gece Filistin saldırılarına hedef olan Yahudi yerleşim birimlerinde devriye gezmek, makineli tüfeklerle ateş etmek ve bombalı kemer takmak. Ayrıca katılımcılar, “tatil”süresince, yakın dövüş teknikleriyle, M-16, Kalaşnikof ve UZI ile ateş etmeyi öğrenmektedirler.

Ekstrem Sporlar

3- Ekstrem Spor Turları : Bu turlarıda bir kaç maddede inceleyebiliriz.

Kaya Tırmanışı

a- Kaya Tırmanışı : Kaya Tırmanışının başlangıcına kesin bir tarih veremesek de 100 yıllık bir geçmişi olduğu kabul ediliyor. Evrimsel gelişimden spora dönüşmesi günümüz dolaylarında oluşmaya başlamıştır. 1970’ler boyunca Fransızların etkisi ile bu sporda bazı değişiklikler olmuştur. Bu spor Türkiye’de adından da anlaşıldığı gibi kayalık yerlerde ve yapay tırmanış salonlarında yapılıyor. Gebze yakınında, Tavşanlı Köyü’ndeki Ballıkayalar Kanyonu İstanbul’a yakın olan en popüler yerlerden biridir. Bilecik’te Osmanlı ve Pelitözü, Fethiye’de Faralya ve Antalya’da Akyarlar ülkemizde kaya tırmanışının yapıldığı başlıca yerlerdir. Tabii bu sporu her cesareti olan ve isteyen insanın yapabileceği anlamına gelmiyor. Her şeyde olduğu kaya tırmanışı içinde belli bir eğitimden geçmek gerekiyor. Temel bir eğitimden sonra yapılan top-rope (tecrübeli birisi tarafından döşenmiş yukarıdan emniyetli bir rotada) tırmanışlar tamamen tehlikesiz ve sporun tadına varılabilecek etkinliklerden biri olarak görülüyor.

Bungee Jumping

b- Bungee-Jumping : Bungee Jumping’in kökeni Pasifik Okyanusu’ndaki Pentecost Adaları’nda yaşayan yerliler tarafından binlerce yıldır yapılan Naghol (Gkol) adı verilen bir törene dayanmaktadır. Her sene Nisan ayındaki ilk hasattan sonra hazırlıklar başlar. 20-30 metre yüksekliğinde bambu kuleler inşa edilir ve yağış sezonunda esneklikleri artan sarmaşıklar toplanır. Her atlayıcı kendi sarmaşığını seçmekle sorumludur. Kabilenin yaşlılarına danışarak uygun kalınlıkta, uzunlukta ve yeterince esnek olan sarmaşıkları seçmeye çalışırlar. Kabilenin 7’den 70’e tüm erkekleri ayaklarına bağladıkları sarmaşıklarla bu kulelerden atlayarak omuzlarını toprağa değdirmeğe çalışırlar. Temeli bu olaya dayanan Bungee-Jumping, 1990’ların başından itibaren tüm dünyaya hızla yayılmıştır. Pentecost yerlilerinin bamboo kulelerinin yerini çelik konstrüksüyon kuleler, teleferikler, helikopterler, vinçler, binalar, köprüler ve sıcak hava balonları almıştır. Türkiye’de partiler, konserler gibi eğlence organizasyonlarında yapılan Bungee Jumping için 58 metre yüksekliğindeki ilk sabit kule Antalya Lara Beach’ te kurulmuştur.

Sky Diving

c- Gökyüzü Dalışı (Sky Diving) : Bir hava aracıyla yüksek irtifaya yükseldikten sonra, bu noktadan önce serbestçe atlayıp, belli bir süre sonra paraşütü açmayla gerçekleştirilen atlayışlardır. Bu adrenalin dolu etkinlik ilk seferinde son derece heyecanlıdır ve bunun yanı sıra binlerce atlayış gerektirebilen ayrıntılı beceriler gerektirir. Bu dalda dört temel beceri alanı bulunmaktadır: temel güvenlik, serbest düşüş manevraları, paraşüt operasyonu ve karaya iniş gerçekleştirilmektedir.Türkiye’de bu sporun ve turizminin yapıldığı belli başlı bölgeler Ölüdeniz-Babadağ, Denizli-Pamukkale, Ankara-Gölbaşı, Bolu-Abant, Kayseri, Eğirdir, Eskişehir-İnönü ve Antalya-Aksu olarak sayılabilir.

Uzay Turizmi

4- Uzay Turizmi : Gelişen teknolojik imkanlar doğrultusunda uzay turizmi talepleri oluşmaya başlamaktadır. Uzay turizmi, turistlerin para ödeyerek katıldıkları, kişisel tatmin ve eğlence amaçlı turizm türüdür. Bu yanıyla diğer etkinliklerden ayrı bir yerde olsa da klasik turizm anlayışın dışında bir yerde sayılabilir. Her ne kadar elit kesime hitap etse ve astronomik rakamlarla yolculuk yapılabilse de uzay turizminin hatrı sayılır bir kitlesi yavaş yavaş oluşmaya başlamıştır. Bu dönemde sadece Rus Uzay Ajansı bu servisi sağlamaktadır. Uluslararası Uzay İstasyonu’na uçuşun bedeli ise 30 milyon dolarla ifade edilmektedir. Bu yaratıcı düşünceyi turizm etkinliğine dönüştürme fikrini uygulamaya kalkan ilk şirket şirket MirCorp olmuştur. Fakat daha sonra etkinlik durdurulmuştur. Amerikan Şirketi olan Space Adventures, daha sonra bu olaya el atmıştır ve hala uzaya tek bilet kesen şirket olma özelliğini korumaktadır. İlerleyen teknoloji ve gelişim sayesinde uzay turizminin müşterileride her geçen gün artmaktadır. Tabii ancak bunu ödeyebilecek miktarda parası olan müşteriler olaya sıcak bakmaktadır.Not : Bu yazı çeşitli kaynaklardaki bilgilerin toplanmasıyla oluşturulmuştur.