Bu yazıyı çok beğendim. Evet, ciddiyim!”Sanat sanat içindir” anlayışını en güzel şekilde betimliyor.Yazıyı beğendim, çünkü bu anlayışa karşı bir fikir ilerisürebilmek için çok iyi bir örnek.Burada kaptanhayal’i ve yazıyı eleştirmeyeceğimi,bu yazıyı “Sanat sanat içindir” anlayışını eleştirmek içinyazdığımı altını çizerek belirteyim.
Hitler’i Hitler yapan ekibin yegane kadın üyesi, Leni Riefenstahl.Riefenstahl, 1934’te, Hitler’in yükselişini anlatan “Arzunun Zaferi’niçekiyor ve savaş sonrasında, önce utangaçça sonradaha yüksek sesle söylendiği üzere,sinema sanatının devrimci eserlerinden birini yaratıyor.Hitler filmde, miting meydanına bir uçakla geliyor;Riefenstahl bu sahneyi bir rüya imişcesine kurguluyor;bir kahramanın öte alemlerden dünyaya inişi gibi.Riefenstahl’ın 1936 olimpiyatlarını anlatan belgeseli ve bu film,sanatçının kullandığı tekniklerden ötürü,bugün artık Batı’daki pek çok sinema okulununtemel derslerinden biri olmuş durumda
Alıntı yazımızda görüldüğü gibi Riefenstahl, sanatının zirvesindebaşarılı bir kadın.Hitler’i tanımayan var mı?Büyük sanatçı Leni, sanatının derdinde.Hitlerin icraatleri kendisini rahatsız etmek şöyle dursun,sanatını bu caniye hizmet etmek için kullanıyor.Allah’ın varlığını inkar eden Firavun gibi, Lenin gibi, Stalin gibi…Onlar Allah’ın varlığını inkar ederken,kendilerini tanrılaştırıyorlardıhalkların gözünde.Hitler’i suçlamak, örnek göstermek kolaydır.Ya Hitler’e marifetlerini sergileyerek yardım edenler?Onlarca mühendis, bilimadamı, sanatçı…İşte Leni de onlardan biri.Bir tarafta insanlar barbarca katlediliyor.Bir tarafta sanatçı Leni,
Hitler filmde, miting meydanına bir uçakla geliyor;Riefenstahl bu sahneyi bir rüya imişcesine kurguluyor;bir kahramanın öte alemlerden dünyaya inişi gibi.
bir katili, tanrı gibi gösteriyor insanlara.Sanat sanat için. İşte bu anlayışın gerçek yüzü.Eğer sanat insan için diyemiyorsa sanatçı…O zaman bilin ki, insana karşıdır onun sanatı.
yorumlar
sanat sanat içindir’e verilecek o kadar örnek varken bu örneği seçmeye garip doğrusu!
Sanat sanat içindir anlayışına tepki göstermek amacım.Yazı da bu anlayışı çok güzel betimliyor.Yazarı ve yazıyı kınamak değil amacım, tekrar belirteyim.
sanat bir şey için değildir! sanat sanattır!! bu böyle bilineee!! aksi bir şey yazmayın laan !! aman allahım webciye dönüşüyorum galiba neyse geyiği geçelim olaya bir bakış açısı getirmek istiyorum eğer sevgili webci izin verirse;sanat için niyedir ne içindir gibi sorulara cevap bulmaya çalışırken ilk varılması gereken cevap bu soruya kim olarak cevap vermek durumunda olduğunuzdur: yani bir sanatçı olarak mı yoksa sanata ilgi duyan ama bu konuda bir şeyler üretmekten öte sadece iyi bir sanat takipçisi olarak mı? cevap bulmaya çalışıyorsunuz. zaten sanat toplum için midir yoksa sanat için midir sorusuna her daim doğru olacak bir yanıt yoktur. bu her koşula ve her kişiye bakış açısına göre değişir. sanat toplum içinse ee toplum nerde o zaman demek gelmiştir hep içimden. ama şimdi düşünüyorum da bu demek istediğimi söyleyebilmem de bir mahsur var mı diye sormak istiyorum webciye.sanat için sanat yapan bir sanatçıya yeri gelir öyle bir iş gelir ki o zaman o sanatçıya sanatını bir amaç uğrunda toplum için yapmak düşer. sanatın toplum için olmak zorunluluğunu kabul eden insanların genelde sanatçı kişiliğe sahip olmadıkları görünebilir veya sanatçı bir kişiliğe de sahiplerse bu kişiler sanatlarını ortaya koyarken arz talep meselesiyle çok ilgili oldukları ortadadır. bir kere sanatçı teriminin bile tam olrak tanımının çoğu insan tarafından farklı farklı algılanabildiği bu durumda sanatın ne için olduğunu anlamaktan öte ne olduğunun bilincine varmak iyi bir gelişme olacaktır.
sanatın ne için olduğu sanatçısına göre değişir..
Sanat ilham varsa olur. Sanatçıya ilham veren şey, sonucunda insanlığa yarar sağlayacak bir esere dönüşebilecek bir kaynak olabilir. İlhamsız sanat olmaz. İlhamsız yapılan şey öncekini taklit etmek olur ve bunun zanaatkarlıktan farkı kalmaz. Bir sanatçıya faşist bir lider “benim propagandamı yapacak bir film çek” dediğinde, eğer sanatçı yapacağı işten ilham almıyorsa başarılı olamaz. Eğer o lider gibi, o idealler sanatçının hayatının büyük bir bölümünü işkal etmişse (oda inanıyorsa) o sanatçı o ideolojiden beslenerek sanat yapıyordur. Sanatçılardan bazıları yaşadıkları çevrede ve zamanda bir şey bulamayabilirler ve öyle eserler yaparlar ki çağlarını aşarlar. Sanat sanat içindir. “Ben topluma birşeyler kazandıracağım” diyerek yola çıkan hiçbir sanatçının muvaffak olabileceğini sanmıyorum. Bir örnek vereyim ne kadar uyar bilinmez ama… Bir adam “ben zengin ve/veya ünlü olacağım” diyerek bir işe başlarsa, tesadüfen belki zengin olabilir. Ama “ben filanca işin en iyisi olacağım” diyen adam sonunda o işin kompetanı olur çıkar ve para/ün gelir onu bulur. Sonuçta sanat sanat içindir ama sanatçının beslendiği kaynak, bazen üretilen sanatın halka yarar sağlamasına sebep olur. Bunun dışında bir sanatçıya zorlamayla yaptırılan herşey sanatçının kendini tekrarlamasına sebep olacaktır. Bu zorlama her zaman çevreden değil sanatçının kendinden (“illaha ki üretiğim şeyler insana bir şeyler katmalı”) de kaynaklanabilir. Eser ne kadar kalıplardan ari, özgünse zaten insanlığa hiç çaba göstermeden katkı yapacaktır.
bu arada “sanat sanat içindir!” sözü “eric mielants’ın aktardığına göre (tepki ve direniş: doğa bilimleri ve beşeri bilimler, 1789-1945)” ilk kez benjamin constant tarafından 1804’te dile getirilmiş.