Saatte 1200 kilometre hızla yolculuk etmek nasıl bir duygu olsa gerek ?Evet manyetik ray sisitemli trenlerle (madlev) bu mevcut durumda. Aslında 1200 kilometre hız şuanda ön görülen sürat ama denemelerde 500 kilometreyi geçtiği kaydedildi. Peki neden daha hızlı trenler ve bu trenler nasıl çalışır?Öncelikle uzak mesafelerde uçaktan daha az maliyetli. Kara ulaşımına göre daha ucuz ve daha temiz ayrıca ses açısındanda çok daha sessiz Gerçi bu ternler jopanyada ve avrupada hızlı ternler bulunmakta ama maksimum süretleri 250 km ye çıkıyordu. Bu teknolojinin gelişim yeri japonya Amerika kendi üretmek yerine japonyadan almayı tercih ederken japonya ürettiği trenlerin %50 sini yurt dışına satıyor avrupaysa başta ingiltere ve almanya olmak üzre kendi yapmayı yeğliyor. Bu trenler yüksek hızları ve taşıma kapasiteleri nedeniyle özellikle nüfusun yoğun olduğu kent merkezleri arasında tercih ediliyor. Bu konuyla ilgili en uygun örnek Japonya’dadır; Tokyo İstasyonu’ndan her altı dakikada bir kalkan trenlerle saatte 23 000 yolcu taşınıyor. Avrupa ve Asya’da özellikle 200-600 km arası uzaklıklarda hızlı trenler uçaklara yeğleniyor.Peki bu araçların dez avantajları yokmu?Aslında yok denecek kadar az ilk zamanlarda sesi fazla çıktığı için tabiatiyle saatte 500 km kolaydiil sorun yaratmıştı. Ternleri kullanmak amacında olan japonyada 25 metre uzağında gürültü seviyesi 75 desibel veya daha az olmalıdır. Oysa kırmızı ışıkta duran arabaların yeşil ışık yandığında aynı anda harekete geçmelerinden ötürü oluşan gürültü bile 80 desibeli geçmektedir. Bu değerlerle yapılan kıyaslama “Shinkansen” adlı hızlı trenin ne kadar sessiz olması gerektiğini ortaya koymaktadır. Esas sesi oluşturan raylardan değil tamamen havanın trenin brun kısmındaki sürtünmesinden meydana gelmiştir. Gerçi japon bilim adamları bunada çözümü bulmuş ve ilham kaynakları bir yalı çapkını kuş olmuştur. Sessizliğinin bir diğer esinlenme kaynağıda baykuşlar olmuştur. Baykuş, tüm kuşlar içinde en sessiz uçuşu gerçekleştirir. Baykuşların düşük sesle uçmasının ardındaki sırlardan bir tanesi, kanatlarındaki kıvrımlardır. Baykuşların kanatlarında diğer kuşlarda bulunmayan pürüzlü tüyler vardır. Bunlar gözle bile görülebilirler. “Aerodinamik ses” hava akımında oluşan girdaplardan kaynaklanır. Girdaplar büyüdükçe ses de artar. Baykuşun kanadında pek çok pürüzlü çıkıntılar olduğundan, büyük girdaplar yerine küçük girdaplar oluşur ve baykuş son derece sessiz bir uçuş gerçekleştirir.Japon mühendis ve tasarımcılar, doldurulmuş bir baykuşu rüzgar tünelinde teste tabi tuttuklarında, bu kuşun kanat yapısındaki mükemmelliği bir kez daha görmüşlerdir. Sonunda trenin üzerindeki gürültüyü, baykuşun sahip olduğu düzensiz tüy prensibine benzeyen kanat şeklinde pantograflar kullanarak etkin biçimde azaltmayı başarmışlardır. Bu sayede Japonların doğadan esinlenerek taklit ettikleri pantograf benzeri sistem, “işini en sessiz olarak yapan” ünvanını almaya hak kazanmıştır.Bukadar bilgiden sonra nasıl çalıştığına geldi sıra.Yüksek hız demiryolu sistemleri iki ana grup altında toplanabilir: Maglev’li (manyetik levitasyonlu) sistemler ve çelik tekerlekli-çelik raylı sistemler. Bunlardan çelik tekerlek-çelik ray sistemleri de yüksek hız için geliştirilmiş trenler ve yalpalı (tilted) trenler olarak iki sınıfa ayrılabilir.Alçak uçuş diye de bilinen maglev terimi, manyetik kuvvetler yardımıyla taşıtın kaldırılıp, belli bir yönde hareket ettirildiği teknolojilerin genel adıdır. Bu sistemde, yol boyunca sıralanan bobinlere değiştirilebilen frekansta alternatif akım verilir. Bu sayede, araçtaki mıknatısların kilitlendiği bir manyetik dalga oluşturulur. Trenin hızı ise, bobinlerdeki akım frekansına bağlıdır. Bu ilke etrafında iki farklı sistem geliştirilmiştir. Bunlardan birincisi ve Japonlar’ın geliştirmekte olduğu “itme modlu elektrodinamik” sistemde, trendeki süperiletkenli mıknatıslar kullanılır. Bobinlerde etkileşim sonucu oluşan manyetik yastık, treni yaklaşık 15 cm havaya kaldırır. Trendeki süperiletkenli mıknatıslar, bobinlerin yol boyunca oluşturdukları manyetik dalganın çekme ve itme kuvvetlerinin etkisiyle hareket eder. Aracın yolu ortalaması da bu itme-çekme kuvvetlerinin yardımıyla olur. Eğer araç, yolun bir tarafına doğru kayarsa, yakınlaştığı kenardaki bobinde itme kuvveti, uzaklaştığı kenardaki bobinde de çekme kuvveti oluşur. Buda ternin uçarcasına gitmesine ve az ses çıkarmasına neden oluyor.Daha detaylı bildgi için:http://www.yapiworld.com/haberler/haber0093.htmhttp://www.milliyet.com.tr/ozel/21yy/980607/980607y.htmlhttp://www.gazeten.com/archiv/turkiye0000004931.htmlhttp://arsiv.hurriyetim.com.tr/hur/turk/98/01/12/yasam/17yas.htm