farsca ‘pazhavenk’, yani ‘yol gösteren’ anlamindaymis (bkz. Redhouse). bizdeki anlami malum. rumence ‘neseli insan’mis. bircok dilde benzer sözcüklerden yola cikilarak tahminlerde bulunulmaya calisilabilir. hatta birden fazla dil ayni sözcüge farkli anlamlarda sahip olabilir. bir azerinin agzindan, kendisinin pezevenk oldugunu duydugum zaman irkilmistim. hem de kendi ‘karhanesinin pezevengi’ imis. megerse kendi ‘isyerimin sahibiyim’ demek istiyormus. (bildigimiz ‘kerhane’ aslinda ‘karhane’, yani isyeri imis bu arada). pezevenk yine azericede güclü, kuvvetli anlamindaymis. yeri gelmisken yazmadan gecemeyecegim, bir iranli tanidigim da bana pehlivan kelimesinin aslinda güclü, kuvvetli anlamina geldigini söylemisti. e peki gürescilere ne deniyor, diye sordugumda su yaniti almistim: onlara ‘dervis’ deniyor.bu arada pezevek sözcügü kirgizcada da güclü, kuvvetli anlaminda kullaniliyormus.bu bilgileri sirf kültürler icerisinde farkli sekillendigi icin sözcüklerin farkli anlamlarda kullanilmasini yine bu milletlerin diliyle dalga gecme konusu haline getiren insan!lara ithaf ediyorum.
yorumlar
Bir yosma geçiyor kaldırımdan…..
meşhur örnek ya… vardır. bir çok türkçe lehçesinde silah anlamında kullanılır. türkiyedeki silahlı kuvvetler tamamen arapça sözcüklerden oluştuğu için türkilerden gelen bazıları türkçedeki anlam kaymasını bilmeden yar…lı güçler şeklinde türkçeye dönüştürülmesini önermişler.
evet, bir hocamizin agzindan cikmisti da sinifca yarilmistik vakti zamaninda…
Bir İranlıya kerhane derseniz sizin anladığınız manada anlar bunu. Bu arada pezevenk farsça koskeş demek. Ağır bir hakarettir, şakasına da olsa demeyin. Bu azeriler dötçüye kabakçı derler. Kabakçı deyince sebze falan anlamayın yani.
bazen uluslararası ilişkilerde bu kelimeler tehlikeli olabiliyor. Süleyman Demirel’in Azerbaycan ziyaretinde Haydar Aliyev Demirele hitaben ‘Yahşi Pezeveng’ demişti. Neyseki olay fazla büyümedi.
hehe:)
okuduğum bir kitap daki cümlede kırgız taksi şöförü yolcudan özür diliyor “geçirip de koyun anlayamadım ne iş yaptığınızı”