Jim Jarmusch’un Ghost Dog filmini izlediyseniz, filmde bahsedilen Hagakure isimli kitabı merak etmiş olabilirsiniz. Film, kendine samurai hayat tarzını örnek almış bir amerikan zenci mayfa tetikçisinin öyküsü. Küçük sevimli hoş filmlerden. 1700’lerde yazılmış olan Hagakure ise Samurai hayat tarzını anlatan bir kitap. Bir savaşçının görevine bağlılığı, ustasına kendisini tamamen adamış olması ve hayatı algılayış şekli küçük metinlerle anlatılıyor kitapta. Elimden geldiğince (debelene debelene) birkaç tanesini çevirdim. Master tezi olarak nasıl olup da sadece bir kitabın çevirisi yapılabildiğini anlayabiliyorum artık.

—-

Bir insanla ilgili fikrini söylemek ve hatalarını düzeltmek önemlidir. Bu sevecenliktir, ve hizmet etme ile ilgili konuların en önde gelenidir. Ancak bunu gerçekleştirme yolu son derece zorludur. Bir insanın iyi ve kötü yönlerini keşfetmek kolay bir şeydir. Bunlarla ilgili fikrini belirtmek de kolaydır. Çoğu zaman insanlar başkalarının tatsız ya da söylenmesi zor buldukları şeyleri söyleyerek doğru davrandıklarını düşünürler. Hoş karşılanmazlarsa da yapacak başka bir şey olmadığını düşünürler. Bu tamamen değersizdir. Bu bir insanı aşağılayarak utandırmakla aynı şeydir.

Bir insanla ilgili fikrini bildirmek için onun bunu karşılamak için uygun bir durumda olup olmadığını iyi değerlendirmelisin. Onunla yakın olmalı ve sözlerine güvendiğine emin olmalısın. Onun hassas olduğu konulara yaklaşırken en uygun konuşma yolunu aramalı ve doğru anlaşıldığına emin olmalısın. Durumu değerlendirip, bunun bir mektupla mı yoksa ayrılma anında mı daha uygun olacağına karar vermelisin. İyi yönlerini övüp onu cesaretlendirebilecek herşeyi kullanmalı, belki başkalarının hatalarını vurgulayıp onunkilerden bahsetmemeli ve sonunda kendisinin farketmesini sağlamalısın. Bunu boğazı kuru bir insanın suyu karşılayacağı şekilde karşılamasını sağlamalı ve bu hatalarını düzeltmesini sağlayacak bir görüş olmalı.

Bir insanı utandırarak nasıl onu daha iyi biri yapmayı umabilirsin?

—-

Bir kılıç ustası hayatının son yıllarında şunları söylemiş:

Bir insanın hayatında öğrenme çabasının düzeyleri vardır. En alt düzeyde bir insan çalışır, ama bundan hiçbir sonuç çıkmaz, kendisi ve diğerlerinin beceriksiz olduğunu sanır. Bu noktada değersizdir. Orta düzeyde hala işe yaramazdır, ama kendisinin ve başkalarının eksikliklerini farkedebilir. Daha üst bir düzeyde becerisi ile ilgili bir gurura sahiptir ve arkadaşlarının yeteneksizliğine üzülür. Bu insan değerlidir. En üst düzeydeki insanın içbir şey bilmiyor gibi gözükür.

Bunlar genel olarak düzeylerdir. Ancak bir üst düzey vardır ve bu hepsinden mükemmeldir. Bu insan belli bir yola derinliğine girmenin sonsuzluğunun farkındadır ve kendisini hiçbir zaman tamamlanmış olarak düşünmez. Kendi eksikliklerinin farkındadır ve hiçbir zaman başarıya ulaştığını düşünmez. Gurur düşüncesi taşımaz ama alçakgönüllülükle yolu sonuna dek bilir. Yagyu Usta’nın bir seferinde şunları belirttiği söylenir: “Başkalarını yenmenin yolunu değil, ama kendimi yenmenin yolunu biliyorum.”

Hayatın boyunca her gün ilerle, dünkünden daha becerikli, bugünkünden daha becerikli ol. Bunun bir sonu yoktur.

—-

Lord Naoshige’nin duvarındaki özdeyişler arasında şu da vardır. “Büyük önem taşıyan konular hafife alınmalıdır.” Ittei Usta şunu söylemiş: ” Küçük önem taşıyan konular ciddiye alınmalıdır.”

—-

Aniden kafası kesilen biri hala tek bir hareketi daha kesinlikle yapabilme becerisine sahiptir.

—-

Çinde bir zaman ejderha resimlerini seven bir adam varmış ve giysileri ve eşyaları bu şekilde tasarlanmış. Ejderhalara olan büyük sevigisi ejderha tanrısının dikkatini çekmiş ve bir gün penceresinin önünde gerçek bir ejderha belirmiş. Korkudan öldüğü söylenir. Muhtemelen büyük sözcüklerle konuşan ama gerçeklerle karşılaşınca farklı davranan bir adamdı.

—-

Tek bir şeyin iki olması kötüdür. Konfiçyus’un Yol’u ya da Buda’nın Yol’unda bir şey duyup bunu Samurai’in Yol’u olduğunu söylemek tutarsızdır. Bir insan bütün Yol’lar hakkında bilgi sahibi olup bunları kendi Yol’unu oluşturmak için kullanmalıdır.

—-

Savaşta ölürsen, cesedin yüzü düşmana dönük bulunmalıdır.

—-

İşler iyi giderken gurur dolu ve müsrif olmak uygunsuz bir şeydir. Bu nedenle gençlikte bir miktar mutsuzluk yaşamak iyidir, çünkü tatsızlık yaşamamış bir insan hazırlıksızdır. Mutsuz olunca çöken insan değersizdir.

—-

Birşeyden kaçmayı reddeden insan iki kişinin gücünü kazanır. O zaman o yerde yapılmayan bir şey hayat boyu eksik kalacaktır. Hızlı hareket eden ise demir duvardan geçebilir.