bilim dünyamızda biyoloji olmak üzere bazı tanımlamalarımızda ”sekonder” kelimesi kullanılmakta. Bu kelime ingilizce second ”ikinci” manasının türevi olan ”secondary” ”ikincil” manasını ifade etmektedir. Nedense bilim insanlarımız bu kelimeyi türkçe karşılığı olan ikincil yerine ”sekonder” olarak kullanmayı tercih etmektedirler. Bu kullanım şekli hem hatırlamayı zorlaştırdığı gibi beyne ayrı bir terim yüklemesi yaptığı için gereksiz yer işgaline sebebiyet vermektedir eğer amaç yabancı literatüre (konu hakında toplanmış bilgiler) ulaşmayı kolaylaştırmak ise ikincil (secondary) tarzı bir yol izlenebilir.Bu ve benzeri konularda düşüncelerinizi merak ediyorum. sorunun vehametini şuradan görebilirsiniz
yorumlar
ben valla hiiiççç annayamıyom bu gibi gonuşmaları… ciddi söylüyom… şakkam yok… ama sağa sola bakınca herkeş bööölee gonuşuyo bende annamış gibi yapıyom… evet ya arkadaşlar Türkçe anlatın derdinizi rica ediyorum.
İlk bakışta sanki araştırmalarda daha çok kaynağa ulaşmamızı sağlayacak terimleri öğrettikleri ve kullandıkları düşünülse de sizin de bahsettiğiniz gibi işe yaramamaktadır. İngilizce kaynaklarda “sekonder” diye bir kelime geçmez, dolayısıyla türkçe kaynaklarda türkilizce arama yaparken işe yarar başa da bir işe yaramaz.Araştırmacı kesim ; özellikle tababetin içindekiler, yeterli Türkçe kaynak olmadığından araştırmalarında yabancı kaynakları tararlar , içlerinden bazı ya da çoğu sözcüğü günlük ve mesleki kullanıma sokarlar.Kullanıma katılan bu sözcükler ne ilk hallerini koruyabilirler ne de yerlerine halihazırda bulunan Türkçesi kullanılır. Uydurdukları sözcüklere terminoloji deyip gerisini kurcalamazlar.Doğru ya bu adamcağızların başlarını kaşıyacak vakitleri yok , nerde ellerine kitap alıp okumak..Ayrıca hastaların gözündede anlaşılmaz olmak çok önemlidir. Hasta geldiğinde ona latince (değil tabiki ) tabir ettikleri bir iki terimi geveleyerek , karşılaşabilecekleri evham dolu soruları bir çırpıda uzaklaştırırlar. Hastalar da – doktor biliyor bu işi baksana söylediklerinden birşeycik anlamadım mantığıyla hem saygı duyar hem güvenir hem de soru sormaz.Bunun bir diğer açıklaması buradaDiyordum ki ; kitap okumayan profesörlerin icadıdır bu uyduruk kelimeler. Kitaplarını adam gibi türkçe yazsalar ne okumak ne anlamak ne akılda tutmak bu kadar zor olmayacak.Yeri gelmişken bir örnek vermek istiyorum. Vena azygos (böyle mi yazılır kimbilir) ezberle dur , devamlı unutuyorum. Seneler sonra ingilizce sözlük okurken aklıma geldi de anlamına baktım. Vücutta tek olan demekmiş (ya da bunun gibi birşey) Halbuki ezberlemek için göbeğim çatlamıştı.
mesleki terimlere neyse de kimi (doktorlar için söylüyorum) ukalalar bunu hava olsun diye yapıyor, günlük konuşma dilinde yavşak yavşak (Yavşak bit yavrusu halbuki değil mi?) Türkçe’nin canına okuyorlar…
diyelim ki çocuğunuz hastalandı , ateşi yükseldi ve doktora götürdünüz. Doktor muayene etti ve “enfeksiyon geçiriyor”dediğinde “anlamış gibi yaparız”. Peki bunun yerine “ateşli hastalık geçiriyor” deselerdi ne yapardınız?-herhalde o yüzden size getirdim,-hadi canım..-onu bizde biliyoruz.. demez miydiniz?eğer sizin anlayacağınız dilden konuşsalar , onların bildiğine sizin de vâkıf olduğunuzu düşünerek kendinizi doktora eş koşacak , belki de küçümseyeceksiniz.Doktorlar bu karizmayı sosyal (?) hayatlarında da korumak isterler. Anlamayacağınıza emin oldukları kelimeleri çeşni ederek zırvalarlar. Çünkü adam gibi kitap okumazlar , tıp harici konularda hele de gençler ise zır cahildirler..
bir başka olayda şöyle başıma geldi, sınıfın ingilizce bilen çocuğu olarak arkadaşın biri hocanın verdiği 5-6 sayfalık bir ödevi benden türkçeye çevirmemi istedi. Tabi arkadaştır kıramadık oturdum çevirdim. Konu yanılmıyorsam maden ocakları sonrası ortamın tekrar yeşillendirilmesi gibi birşeydi. Makale yeni bir teknolojiden bahsediyordu ”hydroseeding” bende baktım aradım taradım böyle bir kelimenin karşılığı yok yanlız bayağı bi aradım sonra terimi ve teknolojiyi tam ifade eden ” su tazyikli tohumlama” diye çevirdim. Eleman sunumundan 90 nın üzerinde not aldı , hocanın tek taktığı ise niye tam türkçe olarak onu çevirmiş ( çevirini o zannettiği için) öğrencilere hidrosiiding diye ezberletmek yerine hem terimi hem manasını aynı anda beyinlerine girecek şekilde vererek maalesef hata etmişim :)hep söylediğim birşey vardır yabancı kelimeleri yerleşmiş ve kanıksanmışsa bırakın kalsın yapayım ve düzelteyim derken kırarsınız, ancak yeni terimleri ilk önce kim karşılaşıyorsa o orda işini bitirip türkçesini bulmalı yoksa iş işten geçtikten sonra yerine kelime uydurmak beyhude.