bildirgec.org

Agah Özgüç Arşivi

“kaynak gösterilmeden yapılan alıntı, emeğe saygısızlıktır”DOLANDIRICILAR ŞAHI 1960 Yönetmen: Atıf Yılmaz, Senaryo: Vedat Türkali, Görüntü Yönetmeni: Çetin Gürtop, Yapım: Yerli Film/Atıf Yılmaz, Orhan Günşıray
Oyuncular:Orhan Günşiray, Nurhan Nur, Kadir Savun, Nilüfer Sezer, Ahmet Tank Tekçe, Suphi Kaner, Yavuz Yalınkılıç, Nubar Terziyan, Ali Şen, Yusuf ÇagaTay, Nejat Saydam, Yılmaz GüneyFilm aynı zamanda yapımcılığını üstlendiği ilk filmi Atıf Yılmaz’ın. Orhan Günşıray ile 1960 yılında “Yerli Film Limited Şirketi” adını verdiği bir film şirketi kurar.“ – Yerli Film adını özellikle aydınlar tarafından küçümsenen sinemamıza onur kazandırmak için koymuştum. Küçümseme amacıyla kullanılan Yerli film tanımlamasından gocunmadan, yerliliğin önemini vurgulamak için bu adı seçmiştm” diyor anılarında Atıf Yılmaz.Filmin senaryosunu teşkil eden hikaye, dönemin ünlü dolandırıcısı Berbat Süleyman’ın gerçekte yaşadığı ve uyguladığı konulardan meydana gelmektedir.Konu: Açıkgöz ve uyanık bir genç olan Orhan’ın (Orhan Günşiray) hayattaki tek amacı, çalışmadan para kazanmak ve kısa yoldan köşeyi dönmektir. Bitirim delikanlı bu amaçla dolandırıcılık yapmaya başlar. Bir süre sonra da bir dolandırıcı çetesiyle anlaşıp aralarına katılır. Bazı nedenlerle çete dağılınca, Orhan bir kasabaya sığınmak zorunda kalır. Benzin istasyonunda bir gençle (Yılmaz Güney) tanışan Orhan, komşu kasabaya bir müfettiş beklendiğini öğrenince düşlerindeki büyük fırsatı yakalar.Orhan, kasabaya yeni tayin edilen müfettişin kılığına girer. Benzinci gencin kılavuzluğunda birlikte komşu kasabaya inerler. Saf köylülerin müfettiş diye karşıladıkları dolandırıcı renk vermez. Duruma hakimdir. İki komşu kasaba halkı arasında, bazı politik anlaşmazlıklar nedeniyle öteden beri bir gerginlik vardır. Bu anlaşmazlıktan yararlanan sahte müfettiş, açık vermeden oyununu sürdürür.Kasabaya bir hastane yaptırılacaktır. Orhan’ın kasabada tanıyıp aşık olduğu doktor hanım (Nurhan Nur), hastane inşaatının bir an önce temelinin atılması için mücadele etmektedir. Kasaba halkından toplanan paralar müfettişe teslim edilir. Bu arada devreye giren dolandırıcılar çetesi, Orhan’a baskı yapar.’ Orhan baskı sonucu çeteyle birlikte kaçsa da, paraları alıp tekrar kasabaya döner. Tutkun olduğu doktor hanımı unutamamıştır. Onun köylüler adına verdiği mücadele Orhan’ı derinden etkilemiştir. Dolandırıcılık yapmaktan vazgeçer. Köylülerin alın teriyle oluşan paralarla, doktor hanımın çabalarıyla hastanenin temeli atılır.Yılmaz Güney bu filmde çok küçük kısa bir rol üstlenmiş kayıp filmlerindendir. Lüleburgaz yöresinde çekilen filmde Güney, aynı zamanda Atıf Yılmaz’ın yönetmen yardımcılığını üstlenmiştir.Filmin çekimine 27 Mayıs’tan önce başlanmış ve filmin bitimi 27 Mayıs sonrasına rastlamıştır. Film eleştirmenler ve halk tarafından beğeni kazanmış ancak, sansür kurulu tarafından beğenilmemişti. Döneme göre film oldukça sert, kurulu düzeni eleştiren bir filmdi. Belki de filmin halk tarafından sevilmesinin nedeni, toplum psikolojisine denk düşmesiydi.27 Mayıs’tan sonra sansüre takılan ilk film de bu film olmuştu. Ancak Atıf Yılmaz ve Orhan Günşıray’ın Ankara’daki temasları sonucu, o sıralarda sansür kurulunda görevli olan Prof.Dr. Alim Şerif Onaran’ın da çabasıyla sansürden kalkan filmin başarısı nedeniyle ilk kutlayan kişi gene A. Ş. Onaran olmuştur.Eleştiriier:Çetin A. Özkırım, Tercüman, 1961;Agah Özgüç, Büyük Gazete, Sayı 11, 3 Mayıs 1961.Kaynak:Atıf Yılmaz “ Bir Sinemacının Anıları” Doğan Kitapçılık Ocak 2002Agah Özgüç, “Türk Filmleri Sözlüğü 1. Cilt,Agah Özgüç “Bütün Filmleriyle Yılmaz Güney” Agora Kitaplığı, Eylül 2005Türker İnanoğlu “5555 Afişle Türk Sineması” TÜRVAK Yayınları 2004