CERN labrotuvarlarını ve son zamanlardaki tek hedeflerini duymayan kalmamıştır heralde. Açılımı Conseil Europeen pour la Recherche Nucleaire olan avrupa nükleer araştırma merkezi, avusturya, belcika, bulgaristan, çek cumhuriyeti, danimarka, finlandiya, fransa, almanya, yunanistan, macaristan, italya, hollanda, norveç, polonya, portekiz, slovakya, ispanya, isveç, isviçre ve birleşik krallık olmak üzere 20 üye devletin katılımıyla oluşuyor. sadece teorik nükleer fizik üzerine degil, uygulamalı bilimler, muhendislik ve bilgisayar bilimleri üzerine de araştırmaların yapıldığı merkezde, dünyanın en büyük parçacık fiziği çalışması yapılmakta.
CERN’de bulunan geniş hadron çarpıştırıcısı isimli (long hadron collider-LHC), 27 km uzunlukta ki havasız ortam yaratan manyetik tüpte, protonlar 14 tera elektron volt’luk mertebelerde çarpıştırabilecek. Bu deneylerin amacı, olası neticeler ışığında Big Bang hakkında ispatlanmış veriler sağlamak.Buraya kadar ki hikaye biraz klişe. Benim dikkatimi çeken ise deneyler sonrası oluşacak veri yığını. Tabi ki insan gözüyle ölçülemeyecek ve değerlendirilemeyecek bu olası sonuçlar bilgisayar desteğini şart kılıyor. Dünya üzerindeki bu en büyük bilimsel alet, hizmete girdiği zaman yılda yaklaşık 15 petabaytlık (insanlığın her yıl ürettiği bilginin yüzde onu civarında) veri üretecek. 2008 yılı mayıs ayında çalışması beklenen cihaz, her yıl bir ay süresince gece-gündüz kesintisiz olarak saniyede 1GB veriyi bilimadamlarına ulaştıracak. 500 fiber optrik hattın taşıdığı veriler 200 ana bilgisayarda işlenecek, Bu 200 bilgisayarın ayrı ayrı oluşturduğu verilerr bir başka alanda 50 bilgisayar tarafından birleştirilecek ve merkezden 10 mil uazaktaki depolama birimine kaydedilecek. Kaydedici disklerin saihp olması gereken ön bellek miktarı ve kapasite hayal edilebilir gibi değil. Bu döngünün yaklaşık 10 yıl süreceği bekleniyor.Dan Brown’ın da Melekler ve Şeytanlar isimli kitabına konu olan CERN ve parçacık hızlandırıcısı kimilerine göre kıyamete sebep olabilecek tehlikeli bir çalışma, kimileri ise Tanrı’yı ispat etmeye çalıştıkları görüşünde. Gerçek olan ise insan aklının alamayacağı teknolojik gelişmelerin olduğu.
yorumlar
Parçacık çarpışmasından çıkan veriler nedir? Nasıl toplanıp sayılsallaştırılıyorlar? Buna aklım ermiyor bir türlü.
Müthiş bir şey arkadaşlar. keşke ülkemiz de böyle bir araştırma içinde yer alsaydı.
yıllık 6 milyon $ katılım bedelini yüksek gördüğümüz için katılmadığımız belirtilmişti.
CERN Nükleer Araştırmalar Merkezine Türkiye 8 adet gözlemci üyeden biri olarak 10 milyon $ ile katilimcidir.
maddenin temelini oluşturan parçacıkların, keşfedilen en sonuncusu olan quarklar hala tek başına elde edilemiyor. sadece ağsı bir yapıya sahip olduğu biliniyor.ve şu an fizikçiler, quarkların keşfiyle birlikte, büyük patlamadan 10^-7 saniye sonra ne olduğunu biliyor. büyük patlamanın neden oluştuğu ve nasıl başladığı sorusu ise 10^-43 saniyede hangi parçacıkların bulunduğu keşfedildiğinde cevaplanabilecek..heyecan verici bir nebze.bir de intenet sitelerinde “..where the web was born!” yazmaktadır, ne karizma ama.
hayret türkiyenin bnu proje içinde olduğunu duyunca şaşırdım:)hadi hayırlsı bekleyip görelim bakalm neler çıkçak…
lutfen tanrilar,melekler, ispatlamak vs. gibi mesgalelere girmeden, CERN nasil bir yerdir, neler yapilir, asil kaynagindan ogrenmeye calisalim.Multimedia kisminda cok veri var ama bu ABli fizikcilerin Ingilizcesini dinlemek buyuk bir iskence derseniz sizi suclayamam. Yine de lutfen su linklere goz atin;CERN hakkindaCERN dokuman sunucusuCERN’den quarklar uzerine videolar (Detailed record butonuna basin, sonra da acilan sayfada “Versione inglese” butonuna, hotlink yapmamak icin link vermedim. Ses ve video kalitesi berbat btw)CERN’den quarklar uzerine Webcast listesiCERN’den QCD hesaplari yapan yeni bilgisayarlari anlatan makaleBu da Stanford Uni Linear accelerator sitesi
Turkiye zez’in dedigi gibi sadece gozlemci konumunda. Su sayfadan kimlerin katildigini gorebilirsiniz. Komsularimizdan Yunanistan, Bulgaristan, Ermenistan, Azerbeycan, Gurcustan ve Kibris’in katildigini bilmek, sizi nasil hissettiriyor?siz aptalca bez parcalarini tartisirken dunya ne bilgilere ulasiyor.
Ulan bizim ülkede 27 Km deliksiz boru yok, adamlar neler yapıyor.
@tachyon ben hiç birseyle karıştırmış değilim. attığın linkleri okuma zahmetine girseydin karıştırmadığımı sende anlardın. quark’a attığın linki aç bi oku istersen.ama istersen ben özet geçeyim sana:Quarkları parçacıklar içinde hapseden gücün ne olduğu konusunda detaylı bir bilgiye sahip değiliz, buna rtağmen görünen o ki tüm quarklar parçacıklar içinde çok büyük bir kuvvetle tutuluyor. Bu kuvvet “color” yani “quarkın rengi” olarak adlandırılıyor. Bu kuvvetin quarkları parçacık içinde hapsettiği ve ne zaman bir çarpışma olsa, quarklardan bir tanesi uzaklaşsa hemen geri yerine çektiği düşünülüyor. Daha doğrusu quarklar parçacıkların içinde sanki bir yayla bağlı gibi düşünülebilir. Sen yayı ne kadar çekersen çek sonuçta bıraktıktan sonra tekrar eski halini alıyor. Işte bu yüzden quarklar tek başına gözlemlenemiyor..ayrıca
bu mantıkla fotonu tek başına elde edemeden optik olamaz mı.quantum mekaniği : yani atomaltı parçacıklarının mekaniği=davranışları.şimdi burda tek başına elde edemiyoruz diye davranışlarını gözlemleyemez miyiz ve kuantum mekaniği olmaz mı. bu kadar mı basit sence.bilirsen belirsizlik ilkesi vardır kuantum mekaniğinin içinde. hatırlarsan eğer “bir parçacığın enerjisi ve konumunu aynı anda ölçemeyiz” der bu ilke. “herhangi birini tam ölçersek diğeri belirsiz kalır” der.yani kısacası kuantum mekaniği :atom altı parcacıkların davranislarini olasiliklar ile aciklar..
Tim Berners-Lee yide unutmamak lazim….bilgisayar ag sisteminin babasi…Cern nin agir topu.
bir gün tanrıya ulaşacaklar..
tanriya ulasmak icin gerekli maddeyi istismar etmek yeter.gercege ulasmak ise CERNin soguk tunellerinden geciyor.Hangisi daha kiymetli, kisinin takdirine kalmis.
evet kardeşim, bir gün tanrıya fiziksel olarak da ulaşacağız; tanrının bizden istediği tanrısal mükemmelliğe çok az kaldı…
bilgi için teşekkürlerbalon süslemeleribalon süslemebalon süslemesibaloncuuçan balon