versailles sarayı ya da versay sarayı (le château de versailles) avrupa’nın en büyük ve ihtişamlı sarayıdır, önce av köşkü olarak inşa edilen yapı daha sonra xiv. louis tarafından saraya dönüştürüldü. güneş kral tüm uyarılara rağmen buranın yapımına inanılmaz para harcar ,onlarca yıl süren sarayın yapılışı sırasında binlerce işçi çalışır.maria antoinette tarafından sarfedildiği iddia edilen ‘ekmek bulamıyorlarsa,pasta yesinler’ sözünün burada söylendiği anlatılır. babasının av köşkünü bu denli ihtişamlı saraya dönüştüren kral tüm soylularu burada ağırlar ve avrupa’nın gözünü kamaştırır. uzun zaman tuvaleti olmayan bu yapı bir bayram günü havuzlardan fışkıran su ile 600,000 kişinin bir günlük su tüketimine eş değer su harcar güneş kral’dan sonra gelen her hükümdar sarayı bir öncekinden daha gösterişli hale getirmek için uğraşır. sarayın duvarlarında fransa tarihinin ihtişamı kadar iflasının sebepleri de görülebilir.kralın metresi olarak tarihe geçen madam pompadour, kral 16. louis ile birlikte olmaya başlayınca bu saraya yerleşir, hatta kendisine resmi olarak sarayda oturabilmesi için markiz ünvanı verilir.yirmiüç yaşındayken saraya yerleşen ve kralın metresi olarak oldukça nüfuzlu biri haline gelen pompadour ,yönetimde oldukça söz sahibi olmayı başarır.saray onun ölümüne kadar onunla ilgili dedikodularla çalkalanıp durur.
mimar nikoğos balyan tarafından çizilen ancak kendisinin ölümü ile mimar sarkis balyan ve agop balyan tarafından inşaatı başlatılan çırağan sarayısöylentiye göre yapılırken orada bulunan bir mevlevi dergahı yıkılmıştır.padişah abdülaziz burada intihar etmiştir (iki bileğini birden kesemeyeceği için öldürüldüğü söylenir) v. murat ise akli dengesinin yerinde olmadığı için 27 yıl boyunca burada hapis edilmiştir. 1910 yılında yangınla karşılaşan saray yağmacılar tarafından yağmalanır,dolmabahçe sarayı’nda bulunan iki arslan heykeli o yangından sonra çırağan sarayı’ndan oraya nakledilmiştir.çırağan sarayı işgal yıllarında fransızlar tarafından kullanıldığı zaman döküntü halindedir, cumhuriyetten sonra beşiktaş jimnastik kulübü futbolcuları sarayın bahçesindeki ağaçları keserek burada top koşturmaya başlarlar.(kaynak)
caserta sarayı‘nın hikayesi de ilginçtir. napoli kralı vii.charles tarafından yaptırılmaya başlanan saray bir gün bile bu saraya heveslenmez çünkü tacından i̇spanya kralı olmak için istifa eder, proje oğlu tarafından yürütülür.saray barok stil’in en iyi örneklerinden biri sayılır.sarayın 1200 odası var ve pek çok filmde mekan olarak kullanılıyor ve dünya miras listesinde yer alır
