(@pilli pati‘nin daha önceki yazı ile ilgili birkaç sorusu üzerine ayrı bir yazı ekledim,buyrun efendim)aslında pi sayısı biliyorsunuz daire çevresinin çapına oranıdır. sayısı İ.Ö 2000’li yıllardan bu yana merak konusudur.
en eski yazılı kayıt İ.Ö. 1650’lerde Ahmesadlı Mısırlı bir katipe ait. Rhind Papirüsü olarak bilinen yazısında şöyle demiş :“Çap uzunluğunun 1/9’unu çıkart. Geriye kalanın üzerine bir kare çiz. işte bu alan daire alanının aynısıdır” Bu bilgiden şu sonuç çıkmakta. Dairenin çevresinin çapa oranı 256/81 yani 3,160049…‘dur.
Bu değer, doğru değerin yani 3,141592…‘nin sadece %1’inden daha az hatalıdır.o tarihlerde pi‘nin bir bilinmez olduğunu kimsenin düşünmüş olmadığı biliniyor. pi‘nin değeri, dünya genellikle 3 kullanılıp geçiştirilmiş desek doğru bir bilgi vermiş oluruz.
Her ne kadar o dönemde çevre/çap oranı ya da pi gibi meselelerin hesaplanması çabası gibi bir bilgi Mısır kaynaklarında olmasa da Mısırlıların piramit hesaplamalarında 3,1605’i kullandığı söylenmektedir. Ancak giza piramitinde gizemli bir durum olduğu biliniyor. piramidin bir kenarının yüksekliğe oranı yaklaşık olarak pi/2 imiş: Bu da Mısırlıların piden oldukça haberdar olduklarını göstermekteymiş. tam anlamadığım bir bilgide de yapılan her piramidin pideğerini ifade ettiği biliniyormuş
hikayesi oldukça uzun pi’nin. Son döneme ait ufak bir iki not yazayım.1873’de William Shanks adında bir bilim adamı pi’nin 707 basamağa kadar olan ondalık basamaklarını yıllar yıllar süren bilek çürütmeler, hesaplamalar sonucunda bulmuştu. Düşünün, kimi bilim adamları o dönemde sadece tek bir ondalık sayısını bulmak için 2-3 gün uğraşırlarmış. Üstelik bulduğunuz sayının kesinlikle doğru olması gerekmekte aksi taktirde sonraki değerlerin tümünün yanlış olması söz konusuydu!.bu da gerçekleşmiş ne yazık ki Shanks’in bu çalışmasında 527. basamağın hatalı olduğu 1945 yılında anlaşılmış. Ferguson ismindeki bir bilim adamı bu tarihte özel bir formülle ilk doğru 530 basamağıhesaplamıştı. ve bu, onun tam 1 yılını almıştı! neredeyse günde 1.5 sayı demek bu.1948’de ise ilk bilgisayar olan ENIAC, pi’nin 2037 basamağını hesaplamıştı. Bu hesaplama 70 saat sürmüştü. yani 2 dakikada bir sayı!şimdi ise bizler İnternet’ten indirdiğimiz bir programla(superpi) 32 milyon haneyi 13 dakikada edinebilmekteyiz!!!!!neden pi rakamı saplantı halinde ve amaç nedir sorusunun cevabı; sadece bilinmezi çözmek derdi olduğu kesindir.
ayrıca pi‘nin evrenin oluşmasında önemli bir anahtar olduğunu, bu çözülebilirse, insanoğlunun ciddi bir ilerleme kaydedeceği düşünülmekteydi(kimilerince).
tabii pihesaplamaları matematik biliminin ciddi olarak gelişmesine de katkı sağlamıştır. Bir problemi çözme sürecindeki kafa patlatmalarla bir ömür süren çalışmaların üzerine bir ömür daha harcamalarla bir çok matematiksel atılımı sağlamıştır. Ayrıca pi‘nin hesaplanmasında matematikçiler resmen birbirleriyel yarışmışlardır.
Elektronik hesaplamalarda ise pi‘nin hesaplanması, o cihazın ne kadar kararlı ve ne kadar hızlı olduğunu ölçen bir cetvel olarak kullanılmıştır. Mesela, pentium işlemcilerde belki hatırlarsınız- şöyle denirdi : ” evet bu işlemci bir hata yapar ancak bu hata, 1 milyar da birdir.” bunu duyduğumuzda önemsemeyiz bizler. ancak bunun anlamı şudur, o işlemci ile pi’nin basamaklarının kesin olarak hesaplanması risk taşır ve sağlama yapmak zorunludur.
japonların 1.2 trilyonu ne kadar süree yaptıklarını bilmiyorum. ikilik sayı sistemine gelince, daha önce 16 lık sistemde formül üretmiş bir bilim adamı olduğunu biliyorum.matematikçiler şunu söylüyorlar: pi’nin kesin olarak hesaplanması imkansızdır.
benim naçizane fikrim ise şu : bence pi hesaplanabilir. böyle düşünmemin sebebi şu; pi‘nin günümüzde hesaplanamayacak olmasının, insanoğlunun şu anda kullandığı matematiğin yanlış ya da hatalı olduğunu gösteriyor olabileceğini düşünüyorum. Belki de insanoğlunun bu zamana kadar geliştirdiği neredeyse 5000 yıllık matematik bilgisi yanlıştır. pi bunu gösreten bir “gösterge” olabilir.
bu arada pi’ nin ondalık hanelerinde kesinlikle hiçbir ilişki bulunamamıştır. tamamen rastlantısaldır. bu rakamlarla uğraşan insanların ömürlerini almasına sebep olacak bir kafa kurdudur bu rastlantısal dizilim. ilk 1 milyon hanede 7 rakamının çok az olduğu görülmüştür. ancak 10 milyonlara gelindiğinde 5 rakamının diğerlerinden açık olarak fazla olduğu görülmüştür.şimdilik bu kadar.