Hz.Ali’ye ait meşhur kıssayı çoğu kimse bilir. O yüzden kısaca özetleyeyim; İnançsız bir kişi gelerek Hz.Ali’ye ölümden sonra bir hayatın olmaması durumunda inanaların yaptıklarının hepsinin boş olduğu üzerine uzun bir söylev verir. Hz.Ali sessizce dinledikten sonra da o ünlü cevabını verir:-Ya varsa!
Hz.Ali gibi düşünen başkalarının da olduğunu biliyordum ama bunlardan birinin de kendi adı ile anılan Pascal Üçgeni’ni ve Olasılık Teorosi’ni (diğer adı Beklenen Değer Teorisi) bulan ve aritmetik işlemlerini mekanik olarak yapan bir hesap makinesini icat eden ünlü Fransız matematikçi Blaise Pascal olduğunu bilmiyordum. Üstelikte belki inanmayacaksınız ama inanma gerekliliğini matematiksel olarak kanıtlamış.
Son zamanların bestseller kitaplarından Olasılıksız’da yazar Adam FAWER roman kahramanı Caine’in ağzından bunu şöyle anlatır;
“Pascal beklenen değer teorisini kullanarak hayatını dine adaması gerektiğini kanıtladı. Her matematikçi gibi o da, bu soruyu bir formüle indirgedi.”
Hangisi daha büyüktür?a) Beklenen değer (hedonizm yani fiziksel yaşamdan zevk alma)Ya dab) Beklenen değer (dini hayat)Varsayım…a) Olasılık (ölümden sonra hayat yok) * (hedonizmden alınacak zevk) +Olasılık (ölümden sonra hayat var) * (sonsuza dek lanetlenmek) Veb) Olasılık (ölümden sonra hayat yok) * (dinden alınacak zevk)Olasılık (ölümden sonra hayat var)* (sonsuz mutluluk)Pascal’ın mantığı çok basitti: Eğer (a) (b)’den büyükse o zaman hedonizme devam edecekti, amaeğer (a) (b)’den küçükse o zaman dindar olmalıydı.””Ama değişkenlerin değerlerini bilmeden bu denklemi nasıl çözdü?” diye sordu Michael.”Birkaç varsayımda bulundu, örneğin, sonsuz mutluluğun değeri pozitif sonsuzdu ve sonsuza deklanetlenmenin değeri negatif sonsuzdu.”Sonsuz mutluluk = +00Sonsuza dek lanetlenmek =-00″Eğer bir denklemde sonsuzu kullanırsanız bu diğer her şeyi etkiler, çünkü çok büyük bir sayıdır,böylece (a) hedonizmin beklenen değeri negatif sonsuz ve (b) dini hayatın beklenen değeri pozitifsonsuz.”(a) hedonizm = -00 ve (b) din = +00o zaman{a)< (b) böylece...(b) beklenen değer (hedonizm) < beklenen değer (dini hayat)"Anladınız mı? Ölümden sonra insanın ruhunun yaşamasının veya her hangi bir şekilde bir hayat olmasının olasılığı ne kadar az olursa olsun, Pascal’ın dine bağlı bir hayat yaşamasından beklediği getiri, yine de dünyevi zevklerle hedonistik bir yaşam sürüp de sonsuza dek lanetlenmeyi göze alacağı bir durumun getirisinden daha büyüktür.”
Ne dersiniz ünlü matematikçi Pascal’ın yaklaşımı sizce yeterince bilimsel mi acaba?!..
yorumlar
Pascal kendi zamaninin filozoflarinin tam tersine sonuna kadar Tanrinin var oldugunu savunur. Olasiliksiz kitabi gecen hafta elime gecti yarisina kadar okudum, poker partisine gidesim geldi, demek devamini okusaymisiz Tanriyi bulacakmisiz…
E yani Türkiye’de “Pascal” ismini bi şekilde duymuş olanlara sorsanız herhalde % 99’u “eski Beşiltaş’lı futbolcu der” di mi ama?Böyle bir yazıda Pascal Nouma’nın resmi de olmasa olmazdı. Ben atlamışım. Katkına teşekkürler iceberk… 🙂
Laplace Şeytanı David Caine neyi tercih etti acaba? Kitabı okumayanlara şiddetle tavsiyeden sonra, dini hayat ile dünyevilik (hazcılık) arasında tercih yapmaktan ziyade içgüdüsel bir olgunlukla doğru ile yanlışı ayırt edebilen bireylerin sadece ölümden sonraki yaşam telaşına düşüp dünyada kör sağır dilsiz kalanlardan, önüne gelenleri sorgusuz tüketenlerden ya da zevk-ü sefaya kendini kaptırıp “ask for more”culardan daha bilimsel olacağını düşünüyorum. Sanat için sanatta kendi ideallerini unutanlarla, kendisi için sanatta sanatı unutanlar arasında dönen tartışmaya dönmesin sakın sohbet:)
Çok bilinmeyenli bir denklem tadında…
19 haziran doğumludur. Güne özel bir yazı mı diye açıp eski tarihli olduğunu gördüm.