geçtiğimiz günlerde "uzaylılar"a ve sosyomat‘taki reklamlara alexa araç çubuğunu ekledik. bu kararı üzerinde milyon kere düşünerek ve uzun bir araştırma sonucunda aldık. bulgularımı paylaşmak istiyorum.öncelikle bilmeyenler için kısa bilgi vereyim. alexa amazon‘un yıllar önce satın aldığı bir firma. kullanıcılara dağıttıkları araç çubukları ile ziyaret verilerini toplayıp tüm dünya siteleri için halka açık istatistikler oluşturuyorlar. araç çubuğu geçmişte çeşitli spekülasyonlara karıştı ve spyware içerme iddiasından ötürü pek çok güvenlik programının kara listesine girdi. şu an kullanıcı sayısı oldukça azalmış olmasına rağmen ülkemiz reklamverenlerinin ciddiye aldığı bir kaynak.konumuza gelelim.2006 yılının nisan ayında digg ve slashdot‘un alexa grafiğinin zıpladığına dair bir takım haberler çıkmıştı. bu durumun alexa’dan kaynaklanabileceğine, algoritmada veya sistemde güncelleme yapılmış olabileceğine dair teoriler yazıldı, kimileri bu teorinin geçersiz olduğuna dair görüşlerini belirtti.alexa grafiği cuteoverload gibi siteler için artmaz iken bazı büyük çaplı web 2.0 sitelerinin zıplaması ilginç bir görüntü oluşturuyordu. muhtemel senaryoya göre:geçtiğimiz yıl yaşanan slashdot ile digg istatistiklerinin karsılaştırılması olayının digg’de haber olması bir çok digg kullanıcısını alexa araç çubuğunu yüklemeye itti. digg; dönemi için, belirli bir yenilikçi kitle tarafından takip ediliyordu. bu kitle ve kullandıkları tüm yeni web 2.0 siteleri (delicious, flickr..) araç çubuğunun yüklenmesi ile zıpladı.bu teoriden hareketle diyebiliriz ki web 2.0’ın edindiği ilgide veya digg’in topladığı finansmanda bir miktar da olsa alexa zıplayışının payı olabilir. sonuçta karşılaştırılan site konvansiyonel medyanın dahi saygı duyduğu slashdot idi.bu olaylardan hareketle;hedefimiz veya arzumuz türk blogkürenin gelişmesi, reklamveren tarafından dikkate alınması ise bu aracın yüklenmesi konusunda cesaret vermeliyiz diye düşündük. ancak, bunu rahatsızlık duymadan yapabilmemiz için alexa’nın spyware içermediğinden emin olmamız gerekiyordu.bir çok yorumu okuduktan, resmi forumunu inceledikten sonra sistemin nasıl çalıştığını öğrendim.alexa varolan sistemine bağlı olan bir api ile araç çubuğu veya istatistik araçları üretmeye olanak veriyor. bu api bir sitenin istatistiğini çubuk vasıtası ile gösterebilmek için 3 veriye ihtiyaç duyuyor. bunlardan biri kullanıcının web tarayıcısına ait rastgele üretilmiş eşi olmayan bir kimlik numarası (hile koruması için), ikincisi kullanıcının ip adresi (hile koruması için) ve istatistiği çekilecek url. bu veri alexa veritabanından çekildiğinde alexa bu talebi kaydediyor ve tüm sitelerin sıralanması için kullanılacak veriler bu talep havuzundan oluşturuluyor. (eğer bu konuda, tüm araştırmalarıma karşın bir yanlışım varsa lütfen beni uyarın.)bu 3 zararsız verinin aktarılması çubuğun spyware olarak nitelendirilmesi için yetersiz çünkü 3 veri de özel/kişisel/mahrem bilgi değil. aynı verileri google araç çubuğu da pagerank değeri gösterebilmek için alıyor.aynı gelişmiş api kullanılarak firefox için sitelerin alexa istatistiklerini gösterebilen bir eklenti üretilmiş. sitede belirtildiğine göre verilere katkısı olabiliyormuş.sonuç olarak;eğer türk blogküreye reklamverenin ilgisi artsın, reklam alabilsin istiyor isek bu araç çubuğunu yükleyip takip ettiğimiz sitelerin istatistiklerine katkıda bulunmalıyız. site sahipleri, bu konuda kullanıcılarını yalan söylemeksizin; "çubuğu yükleyin internet sizin olsun" gibi anlamsız vaadlerden sakınarak bilgilendirmeli ve benzeri araç çubuklarını kullanma konusunda cesaretlendirmeli. biz de bir ucundan tutmaya başladık.alexa verilerine katkıda bulunan kişi sayısının bir avuç olmasından ötürü yapılacak toplu bir hareket birçok sitenin istatistiğine gözle görülür bir şekilde yansıyacaktır. hatta 2005 yılında türkiye’de yaşanan artışın, artan adsl kullanıcısı yanında çeşitli yalanlar ile kullanıcılarına araç çubuğu yükletmeye çalışan haber portallarından kaynaklandığı düşünülebilir.sizce deneyemeye değer mi?
