Hemen hemen hepimizin mutfaklarindan eksik etmediği ve yemeklerini tatlandirdiği,renklendirdiği ve çeşnilendirdiği baharatlarin öyküsü öylesine inanılmazki ,bu konuyu işlememek olmazdı.Bugun kolayca ve oldukça makul bedellerle ulaştiğimiz baharatllarin dünya tarihini şekillendirdiğinden haberiniz varmıydı?
Sadece lezzet avcılarinin çıktıgı bir serüvenden ziyade,şifa arayanlarinda uğrak noktasidir baharatlar ve şifalı bitkiler.Modern tıp ilmi ilaçlari bitkilerdeki etken maddelerin, sentetik hallerini üreterek (farmasotik botanik) veya eser miktarda kullanarak yapmaktadir.Şifa arayanlar yine ayni gaye ile aktarlarin kapısını aşindirir.Kimi doğru kimi yanlış olsa da bu yöntem geçmişte kullanilmiş ve nice lokman hekim yaralari sarmiş ve hastalara şifa vermiştir.Spekülasyona açik bir konu olsa da faydalarinin oldugu su götürmez bir gerçektir.1900 yıllarin başinda eczacilar siparişle ilaç yapar ve imalatta ise baharat ve bitkileri kullanirlardi.Koca karı ilaci diye de bugun yerildiğine şahit olsakda,doğru ellerde şifa kaynağidir ve farmakoloji bilminin temelidir.Bu kadarla sınırlı kalmıyor elbet kozmetik sanayi, özellikle parfüm imalatinda bitki tohum ve yağlarindan faydalanmaktadir.Bitki yağlari oylesine pahalidir ki,bizlerin marketlerden yada eczanelerden satın aldiğimiz bitki yağlarinin çok az bir kısmı gerçekten bitkinin yağı ,geri kalani ise zeytin yağidır.Benzer konu ve başlıklar hafif.org da burada,surada, ve orada işlenmiş,belirtmeden geçmek istedim.
Faydalari ve yarı mamul olarak kullanildiği sektorleri burada yazarak sizleri sıkmak niyetinde değilim,şimdi yazimin girişinde belirttiğim üzere baharatlarin dünya tarihini nasıl şekillendirdiği konusunda bilgi vermek istiyorum
Yeryüzünün verimli topraklarinda gelisip büyüyen bitkilerin :tohum ,çekirdek,meyve,çiçek,kabuk,kök,yaprak gibi aromatik kısımlarindan elde edilen bahratlar,dünya tarihinde önemli gelişmelerde neden olmuştur
Günümüzde kolaylikla ve ucuz sayılbilecek fiyatlarla edinilen ve genellikle yemeklere tat verici olarak kullanilan baharatlar, eski zamanlarda çok daha az miktarda ve sadece varlıklılarin ulaşabildiği ,öncelikle koku ve tat verici olarak kullanilirdi.
Baharatın öyküsü bes bin yıl önce, Hindistan’ın zengin cografyasinda baslar.Uzak diyarlarla ticareti geliştiren Sümerler Hindistan’da karşilaştıkları baharatı ülkelerine götürerek tanınmasini sağlarlar.Ancak pahalı ve zor bulunanan baharat, sadece soylularin sofralarina girebilirSümerleri:Asurlular,Babililer,Persler ve diğerleri izlerken, komşu bölgeler ve giderek Avrupalılar da tanırlar.Romalıların tüm akdenizi ele geçirmesiyle birlikte baharat yollari ilk kez Avrupalilarin kontrolune girer.Roma’da giderek statu sembolune dönüşen baharat,gösterişli yemeklerin gözdesi olurİslamiyetle birlikte yeni bir güç olarak sahneye çıkan Araplar özellikle Avrupalılara baharat temin ederek büyük bir refaha ulaşirlar.Bu dönemde Bağdat baharat ticaretinin en önemli kentlerinden biri olarak tüm dünyada tanınırTürklerin sahneye çıkmasiyla dengeler yeniden değişir.Baharat yollarını ellerine geçiren Osmanlilar bir yandan Avrupalilari köşeye şıkıştırırken,diğer yandan da baharatı sofralarının ve kültürlerinin ayrılmaz bir parçasi haline getirirler. Tarihler 1500’leri gösterdiginde ise zamanın akısını degistiren sıradısı gelismeler yasanır.Akdenizde sıkısan Avrupalıların arayısları İspanyol ve Portekizli denizcilerin, kesifler cagını baslatmasına yol acar.Hindistan’daki baharat ve altına ulasmak amacıyla yelken acan Christopher Colombus farkında olmadan Amerikayı kesferderken,Magellan ve Vasco de Gama gibi denizciler de yeni yollar bularak tüm dunyayı kesfederler.
