endonezya yapımı tahta tarak
endonezya yapımı tahta tarak

Turgay Tuna’nın yaptığı bir araştırmadan bol görselli bir özet hazırlamış bulunmaktayım.Tarağın tarihi, daha doğrusu insanın saçını düzeltip şekil verme ve etrafa güzel görünme arzusu, insanlığın çok eski zamanlarına değin uzanmaktadır. Öyle ki; plastiğin bilinmediği ilkel dönemlerde kemik yapımı, ağaç yapımı, özellikle gürgen taraklara rastlamak mümkündür. Daha eski dönemlerde ise, yani büyük atalarımızın dal parçalarıyla saç ve sakallarına şekil verdikleri düşünülmektedir.Sileks ve obsidiyen taşlarından yaptıkları kesici aletlerle ya da hayvan kemiklerini şekillendirip saçlarını bir göl kenarında suyun aksinden faydalanarak düzelttikleri düşünülmektedir.

bambudan yapılmış srilanka işi bir tarak
bambudan yapılmış srilanka işi bir tarak

O süreçten günümüze ahşap olanlar elbette ki kalamasa da arkeolojik kazılarda kemikten şekillendirilmiş taraklara rastlamak mümkün olmuştur. İlk kentleşme alanlarından biri olarak bilinen Çatalhöyük’te bulunanlar örneğin.Tarih boyunca kişisel gereksinim eşyaları arasında en önemli malzemelerden sayılan tarak için çok farklı modeller üretilmiştir. Kısa veya uzun dişli olanları, sık veya seyrek dişli olanları, sırt kısmı kavisli ve bombeli olanları gibi birçok örnek mevcuttur.Eski Mısır’da yapılan örneklerde tarakların üzerine mitolojik kahramanların işlendiğini gözleriz.

mısır işi ikiyüzlü tarak
mısır işi ikiyüzlü tarak

Bugün hala bir elişi ürünü olmasına bağlı sanatsal bir yönü bulunduğu için ilkel yöntemlerle üretilen tahta taraklar vardır. Afrika’dan Asya’ya, Güney Amerika’dan Hint Okyanusu’nun egzotik adalarına kadar ise normal bir gereksinim öğesi olarak üretilmektedirler.

hindistan işi tahta tarak
hindistan işi tahta tarak

Osmanlı döneminden kalma tahta taraklarımız ise ülkemizin çeşitli yerlerinde yer alan etnografya müzelerinde gösterilmekte özel koleksiyonları süslemektedir. Bugün halen Bolu bölgesindeki köylerde tahta tarak yapımcılığı önem verilerek devam etmektedir.

bolu yöresinden
bolu yöresinden

Sırası gelmişken atalarımızın söylediği kel başa şimşir tarak deyiminin altında yatan gerçeği de şöyle açıklayabiliriz: Eski Yunanlılar zamanında başlanmış olan en güzel, en dayanıklı tarakların yapımında çok sağlam bir ağaç olduğu için kullanılırmış şimşir ağacı. Sağlamlık kavramına dayandırılan şimşir terimi ve kellik durumuyla arasında kurulan ironiyi çözmek bu durumu önceden bilmeyenler için artık daha kolay olacaktır.

osmanlı döneminden şimşir tarak
osmanlı döneminden şimşir bir tarak
fransız işi ahşap tarak
fransız işi ahşap tarak
iki yüzlü ahşap tarak
iki yüzlü ahşap tarak