internette özelinizi koruma yolları
başlığı okuyanların çoğu “internet” ve “mahremiyet” kelimelerini aynı cümlede görünce “ne alaka?” diye sorabilir. ama anlatmak istediğimi tanımlayacak en doğru kelime “mahremiyet” oldu. yazıda da internet gibi güvenliğin ve özelimizi korumanın son derece zor olduğu bir ortamda korunmak için kullanılabilecek 10 basit yol hakkında bilgi vermeye çalışacağım. bunlar genelde bizim bilgi girişi yaptığımız ortam olan arama ve form doldurma işlemlerindeki korunma yolları oluyor. en iyisi girizgahı uzatmadan başlayalım.1.özel bilgiler:
herhangi bir arama motorunda kendinizi aratırsanız çıkacak sonuçlar birçok kişi için şaşırtıcı olacaktır. bu bilgilerin çoğunu siz kendiniz bağışladınız web alemine. buradan çıkacak olursak işte en temel korunma yolu: internette özel bilgi isteyen formları doldurmaktan kaçının.2.arama geçmişinizi temizleyin:
çoğu internet tarayıcısı adres satırına girdiğiniz her bir web sitesinin bir kısayolunu gelecek seferde işleminizi hızlandırmak adına saklar. bu bilgiler genellikle bizim işimizi kolaylaştırırken, bazılarının bir başkası tarafından da görülebilir olmasını istemeyebiliriz. bu durumda yapmamız gereken tarayıcımızda basit bir temizlik işlemidir. internet explorer’da tools > internet options yolunu izleyerek tarayıcı geçmişimizi temizleyebiliriz. firefox’ta is yapmamız gereken tools > options > privacy yolunu izlemek.
internet options-internet explorer
firefox-privacy
3. önbelleğinizi temizleyin:
daha hızlı bir gezinti sağlamak adına bütün tarayıcılar ziyaret ettiğiniz sitelerin bir kopyasını geçici önbellekte saklarlar. yukarıda bahsettiğimiz arama geçmişi temizliği işlemiyle hemen hemen aynı prosedürle önbelleğin de temizliğini yapabilirsiniz. çok basit…4.proxy kullanmak:
proxy dediğimiz, ip ve bir takım uzak bağlantıların görebileceği bilgilerimizi gizlememize yarayan “tünel” olarak tabir edilen tam türkçe ile “vekil sunucular” genelde kullanıldığı gibi sadece youtube vb. sitelere girişte kullanılmazlar. bu siteler kimliğimizi gizlediği için zaten rahatlıkla bütün sitelere giriş imkanı sağlarlar. bu gizleme özelliğini biz aynı zamanda güvenliğimiz için kullanabiliriz.
f5tunnel reklamı abartmayan sayılı proxylerden
vtunnel da en bilinen proxy sitelerinden
5. üyelikleri es geçin:
artık içerik gösterimi için bile üyelik zorunluluğu koyan sitelerden bıktıysanız, bugmenot tam size göre. bugmenot sadece size giriş kolaylığı sağlamakla kalmayacak, aynı zamanda her bir siteye kendinizle ilgili doğru veya yanlış bilgi vermek zorunda kalmayacaksınız. zaten yazımızla alakalı olan kısmı da bu.6.cookie temizliği:
cookie çalışma diyagramı
birçok web sitesi gelecek ziyaretlerinizde işinizi kolaylaştırmak için cookie kullanırlar. aslında bunu tamamiyle engellemeniz mümkündür ama bazen gerçekten işlerimizi kolaylaştırdıkları ve faydalı oldukları için bu pek de faydalı bir çözüm olmayacaktır. bunun yerine belli aralıklarla cookie temizliği yapmak hem bilgisayarımız hem de güvenliğimiz açısından daha faydalı olacaktır.7.bağımsız bir arama motoru kullanın:
arama motorları
bazı internet servis sağlayıcılar, müşterilerine arama motoru hizmeti de sunmaktadırlar. bu arama motorlarını kullanırken önce kullanıcı girişi yapmanız gerekmektedir. böylece sizin tercihlerinizi belirlemek adına bazı kayıtlarınızı saklarlar. ama bu kayıtlar otomatik kayıtlar olduğundan bazı istemediğiniz bilgilerinizi de kaydedebilmektedirler. bu durumu bertaraf etmek için kullanabileceğiniz google, yahoo, ask vs. gibi bir sürü bağımsız arama motoru bulunmaktadır. bunları kullanmak korunmak adına daha iyi olabilir.8.tamamlama(auto-complete) özelliğini devredışı bırakın:çoğu internet tarayıcısı, hatta hatta arama motorları bile auto complete(kelime sonu tamamlama) özelliğine sahiptir. yazmaya başladığınız kelime vb. nin sonunu bir takım geliştirmeler vasıtasıyla tahmin edebilme teknolojisi konumuz “özel” olunca kimi kullanıcıları rahatsız edebilir.
9.ne indirdiğinize dikkat edin:
bu madde sadece korunmak adına değil aynı zamanda bilgisayarımızı bir takım tehlikelerden korumak adına da işe yarar bir önlemdir. internetten birşey indirirken fazlaca seçici davranın, ki bu indirdiklerinizin içinde internetteki gezintilerinizi bazı üçüncü parti şirketlere size reklam gönderebilmeleri için raporlayacak bazı programlar bulunabilir. (zaten farklı raporlamalar yapanlara trojan, virüs vs deniyor)10.gezdiğiniz yere dikkat edin:
bu da son, basit, küçük bir tüyo: internette karınıza, kocanıza, çocuğunuza, patronunuza, arkadaşınıza vs.vs. yakalandığınızda açıklaması zor ve utandırıcı yerlere girmeyin. en az teknoloji bilgisi isteyen bu yol en etkili yollardan biridir, çünkü genellikle bu yerler size ve bilgisayarınıza da zarar verebilecek yerlerdir.paranoyaksanız, microsoft‘un fbi adına çalıştığını, mossad‘ın sizi izlediğini, peşinizde bir mit elemanı olduğunu düşünüyorsanız, bunların hepsini kullanın. biraz daha mantıklı davranırsanız bu yollar “arasıra” işinize mutlaka yarayacaktır.dipnot: diğer yazılarıma da göz atabilirsiniz. belki ilginizi çekecek birşeyler çıkar.
