Ayastefanos Anıtı
Fuat Uzkınay adı pek çoğunuza tanıdık gelmeyecek, ilginizi çekmeyecektir belki. Peki, ilk Türk filmini çeken kişidir desem, dikkatinizi celbeder mi? O zaman sizi şöyle alayım.“Ayastefanos’daki Rus Abidesinin Yıkılışı” adlı 150 metrelik bir belgesel niteliğindeki film, I. Dünya Savaşı sırasında 14 Kasım 1914’te Fuat Uzkınay tarafından çekilmiş ilk Türk filmi olarak kabul ediliyor. Konu Ayastefanos’taki Rus Abidesinin yıkılışı 🙂 93 Harbi olarak bildiğimiz 1876’daki Osmanlı-Rus savaşında Ruslar çekilirken ilerleyebildikleri en son noktaya yani Yeşilköy’e bir anıt dikmişler. I. Dünya Savaşı’nda Ruslarla tekrar karşı saflarda yer alınca anıtın yıkılmasına karar verilmiş. Bunun için önce yabancı bir yapımcı şirketle anlaşılmış. Sonra, o zamanlarda sinemayla ilgili çalışmalarda bulunmuş (aynı yıl ilk Türk sinema salonunun açılmasında ön ayak olmuş kendisi) Fuat Uzkınay’da karar kılınmış. Uzkınay da anıtın yıkılışını an be an görüntülemiş. Böylece ilk Türk filmimiz çekilmiş.
Bu da yıkılışı
Fakat filmin hiç bir kopyasının elde olmayışı, filmi izleyenlere rastlanmayışı, daha sonraki yıllarda Uzkınay’ın filmin herhangi bir kopyasından ya da fotoğraflarından bahsetmeyişi filmin gerçekten çekilip çekilmediğiyle ilgili şüpheler uyandırmış. Anıtın yıkılışının gerçekten de çekildiği, ama istenilen sonucun alınamadığı, eli yüzü düzgün bir çekimin ortaya çıkmadığı yönünde bir varsayımdan da söz edilmiş. Filmi izlediğine dair bir tanığın ortaya çıkmasıylada tartışmalara son nokta konulmuş.Yani kendi gitmiş adı kalmış bir yadigâr ilk Türk filmimiz.
