Geleneksel İslam anlayışında Kuran‘ dan sonra ikinci kaynak kabul edilen hadislerin, en “güvenilir” ve “sağlam” kabul edilenleri “kütüb-i sitte” denilen beş ana kitapta toplanır. Bu kitapların birinin yazarı olan Buhari, hadis külliyatı olan Sahih-i Buhari‘ nin girişinde, eserinin toplanma ve yazılma evreleriyle ilgili bilgi verir.Buhari’ nin anlattığına göre kitabını yazarken; dağ tepe dolaşarak, nerede hadis bilen bir kişiden haber alsa yaşadığı yere gidip onu bularak, bir milyon hadisi ravilerinden (rivayet eden kaynaklardan) tek tek dinlemiş ve bunların içinden “güvenilir olanları” seçerek sayıyı 7 Bin küsüre indirmiş.Buhari’ nin kitabından rastgele bir sayfa açıp rastgele bir hadis okuyalım, hadis metni özel isimlerle, yer isimleriyle, ayrıntılı olay bilgileri ve diyaloglarla dolu olacaktır.Bu durumda hesabımızı yapalım;* Buhari, her hadisin ravisini bulmak, dinlemek, ezberlemek, doğrulatmak için hadis başına ortalama üç saat harcasa ve bu iş için günde 12 saat aralıksız çalışıp, her gün 4 hadis toplasa; bir milyon hadis için kesintisiz 684 yıla ihtiyacı var.Kaynaklara göre Buhari 59 yıl yaşadığına, üstelik hadis derleme işine gençlik çağlarında başladığına göre, hesabın burasında baştan çuvallıyoruz.* Buhari’ nin kitabındaki ortalama bir hadis, kaynağı ile birlikte yarım sayfa tutar. Bir milyon hadis demek, her biri 500 sayfadan oluşan bin ciltlik bir kütüphaneyi, üstelik özel isimler, yerler, olaylar, diyaloglar ve hükümlerle dolu bin ciltlik, beş yüz bin sayfalık bir metini ezbere bilmek anlamına gelir.Bu bilginin doğru olduğunu kabul edersek, Buhari insanlık tarihindeki en büyük mucizeyi gerçekleştirmiş, inanılmaz bir hafıza örneği sergilemiş demektir.Bir de istatiksel çıkarımımız var;Bir milyon hadisten, “çürükleri” eleyerek 7 bin hadise indirmek demek, her 142 hadisten 141 tanesinin “çöpe atılmış” olduğunu gösterir.Hadis kaynakları ve kitaplarındaki gariplikler bunlarla da bitmiyor… Konunun devamını bir sonraki yazımızda ele alacağız.