Sinemamızın 90 Yılına Damgasını Vuran 90 Film“90 YILDA 90 FİLM”
Yeşilköy’de (Ayastefanos) Kırım savaşı galibiyetiyle Ruslar tarafından yaptırılan Rus Abidesinin yıkımı 1914 yılında Fuat Uzkınay tarafından filme alınır, Böylece şimdilerde arşivlerimizde yer almayan bu filmin çekimi İle 1914 Yılı Türk Sineması’nın başlangıç yılı olarak kabul edilir.1914-2004 yılları arasında geçen bu süreç içerisinde Sinemamız doksanıncı yılını doldurmaktadır. Bu nedenle sinemamıza 90 Yılda damgasını vuran 90 filmi tanıtmak amacıyla bu araştırmayı yapma ihtiyacını hissettim. İlk kez böyle bir çalışma “100 Filmde Türk Sineması” başlığı altında Sayın Agah ÖZGÜÇ tarafından yapılmış ve 1993 yılında Bilgi Yayınevi tarafından yayınlanmıştır.Önce; 1914-1974 yılları arasını kapsayan festivaller, yarışmalar tek tek taranmış ve Yedinci Sanat Dergisi adına 126 kişinin katıldığı ve 14 ay süren araştırma sonunda ilk on ve sonrakiler olmak üzere toplam 31 filme ulaşılmıştır.Aradan geçen süre sonunda bu sefer Yeni Sinema Dergisi aradaki boşluğu doldurmak için 1970-1980 yıllarını kapsayan en iyi on filmin seçimi için 44 kişiye görev vermiştir. Bu on film ile birlikte ulaşılan en iyi film sayısı 18 oluyordu. Birincinin devamı niteliğinde olan bu ikinci araştırmadan sonra (1914-1980) seçilen en iyi film sayısı böylece 80’lerin sonunda 49 filmde kalıyordu.Kaliteli filmlerin ve yönetmenlerin artmasıyla birlikte çekilen film sayıları da geçen on senelik dönemde oldukça yoğunluk göstermeye başlamış, Video Sinema Dergisi bu kez 1975-1984 yıllarını içine alan dönemin en iyi on filmini seçme ihtiyacını hissetmiştir. Bu seçime 29 sinema yazarı katılmış ve ilk onbir ile birlikte seçtiği film sayısı geçen yıllarla birlikte (1914- 1984) 90 filme ulaşabiliyordu.1990 yılına gelindiğinde Ankara Film Şenliği Komitesi’nin düzenlediği ve 44 kişinin katılımıyla gerçekleşen Bütün Zamanların En İyi 10 Türk Filmi nin (1914-2000) seçimine gidildi.2003 yılında Ankara Sinema Derneği düzenlediği anket sonucunda en iyi 10 filmi tesbit etti. Bunlar : Yol – Şerif Gören, Umut: Yılmaz Güney, Sürü: Zeki Ökten, Muhsin Bey: Yavuz Turgul, Masumiyet: Zeki Demirkubuz, Selvi Boylum Al Yazmalım: Atıf Yılmaz, Anayurt Oteli: Ömer Kavur, Susuz Yaz: Metin Erksan, Gelin: Ömer Lütfi Akad, Uzak: Nuri Bilge Ceylan1914-2004 yılları arasının en iyileri seçilen film sayısı böylece 110’a ulaşmış oldu. Yukarıdaki araştırmalardan yola çıkarak, 110 film olan bu sayıyı biraz düşürüp biraz da ilave ederek 90 sayıda sabitledim ve “Sinemamızın 90 Yılına Damgasını Vuran 90 Film” adı altında bir araştırmaya yer vermiş oldum.Yazılan kitaplar ve yapılan araştırmalar okunup incelenmedikçe bir anlam ifade etmez. Yazılan bir kitaba ilave olarak yeni bir kitap yazmak, bir binanın yapımında tuğla üstüne tuğla koymaya eş değerdir. İşte ben de öyle yaptım. Sayın Agah Özgüç’ün, Atilla Dorsay’ın ve kaynakçada yer verdiğim kitapların içindekilerini aldım, tekrar derledim sinemaseverlere sunuyorum.Sevgisiz ve sinemasız kalmayınSinemasever1. ADAK – ATIF YILMAZ 19792. ADI VASFİYE – ATIF YILMAZ 19853. AĞIT – YILMAZ GÜNEY 19714. ANAYURT OTELİ – ÖMER KAVUR 19865. ARKADAŞ – YILMAZ GÜNEY 19746. ASKERİN DÖNÜŞÜ – ZEKİ ÖKTEN 19747. AŞK VE KİN – TURGUT DEMİRAĞ 19648. AT – ALİ ÖZGENTÜRK 19819. ATEŞTEN GÖMLEK – MUHSİN ERTUĞRUL 192310. AYSEL BATAKLI DAMIN KIZI – MUHSİN ERTUĞRUL 193511. BEDRANA – SÜREYYA DURU 197412. BEREKETLİ TOPRAKLAR ÜZERİNDE – ERDEN KRAL 197913. BEYAZ MENDİL – Ö. LÜTFİ AKAD 195514. BİNNAZ – AHMET FEHİM 191915. BİR GÜN MUTLAKA – BİLGE OLGAÇ 197516. BİR GÜNÜN HİKAYESİ – SİNAN ÇETİN 198017. BİR MİLLET UYANIYOR – MUHSİN ERTUĞRUL 193218. BİR YUDUM SEVGİ – ATIF YILMAZ 198419. BİTMEYEN YOL – DUYGU SAĞIROĞLU 196520. BU VATANIN ÇOCUKLARI – ATIF YILMAZ 195921. CUMHURİYET – ZİYA ÖZTAN 199822. ÇALIKUŞU – FARUK SEDEN 199623. ÇAMUR – DERVİŞ ZAİM 200324. ÇİÇEK ABBAS – SİNAN ÇETİN 198125. ÇİRKİNLER DE SEVER – SİNAN ÇETİN 198226. DEĞİRMEN – ATIF YILMAZ 198627. DERMAN – ŞERİF GÖREN 198328. DİYET – Ö. LÜTFİ AKAD 197429. DÜŞ GEZGİNLERİ – ATIF YILMAZ 199230. DÜŞMAN – ZEKİ ÖKTEN 197931. ENDİŞE – ŞERİF GÖREN 197432. EŞKİYA – YAVUZ TURGUL 198633. EZO GELİN – ORHAN ELMAS 196834. FAHRİYE ABLA – YAVUZ TURGUL 198435. FAİZE HÜCUM – ZEKİ ÖKTEN 198336. FATO YE İSTİKLAL YE ÖLÜM – TURGUT DEMİRAĞ 195137. FIRAT’IN CİNLERİ KORHAN YURTSEVER 198238. FİRAR – ŞERİF GÖREN 198439. GECELERİN ÖTESİ – METİN ERKSAN 196040. GELİN – Ö. LÜTFİ AKAD 197341. GURBET KUŞLARI – HALİT REFİĞ 196442. GÜNAHSIZLAR – FARUK KENÇ 194643. HABABAM SINIFI – ERTEM EĞİLMEZ 197544. HAKKARİ’DE BİR MEVSİM – ERDEN KRAL 198245. HALICI KIZ – MUHSİN ERTUĞRUL 195346. HAREMDE DÖRT KADIN – HALİT REFİĞ 196547. HAZAL – ALİ ÖZGENTÜRK 197948. HUDUTLARIN KANUNU – Ö. LÜTFİ AKAD 196749. İKİMİZE BİR DÜNYA – ORHAN ELMAS 196250. İSTANBUL SOKAKLARINDA – NUHSİN ERTUĞRUL 193151. KANAL – ERDEN KRAL 197852. KANUN NAMINA – Ö LÜTFİ AKAD 196453. KARA ÇARŞAFLI GELİN – SÜREYYA DURU 197554. KARDEŞİM BENİM – NESLİ ÇÖLGEÇEN198355. KIRIK BİR AŞK HİKAYESİ – ÖMER KAVUR 198156. KIRIK ÇANAKLAR – MEMDUH ÜN 196157. KIRIK PLAK – OSMAN F. SEDEN 195958. KIZILIRMAK-KARAKOYUN – Ö. LÜTFİ AKAD 196759. KİBAR FEYZO – ATIF YILMAZ 197860. MADEN – YAVUZ ÖZKAN 197861. MASUMİYET – ZEKİ DEMİRBUKUZ 199762. MEYHANECİNİN KIZI – Ö. LÜTFİ AKAD 195863. MİNE – ATIF YILMAZ 198264. MUHSİN BEY – YAVUZ TURGUL 198665. NAMUS UĞRUNA – OSMAN F. SEDEN 196066. NAMUSLU – ERTEM EĞİLMEZ 198467. OTOBÜS – TUNÇ OKAN 197468. OTOBÜS YOLCULARI – ERTEM GÖREÇ 196269. PENÇE – SEDAT SİMAVİ 191770. SAMANYOLU – NEVZAT PESEN 195971. SELVİ BOYLUM AL YAZMALIM – ATIF YILMAZ 197772. SENİ KALBİME GÖMDÜM – FEYZİ TUNA 198273. SENSİZ YAŞAYAMAM – METİN ERKSAN 197774. SEVMEK ZAMANI – METİN ERKSAN 196575. SUSUZ YAZ – METİN ERKSAN 196776. SÜRÜ – ZEKİ ÖKTEN 197877. ŞEHVET KURBANI – MUHSİN ERTUĞRUL 194078. UÇURTMAYI VURMASINLAR – TUNÇ BAŞARAN 198979. UMUT – YILMAZ GÜNEY 107080. UMUTSUZLAR – YILMAZ GÜNEY 197181. UZAK – NURİ BİLGE CEYLAN 200282. ÜÇ ARKADAŞ – MEMDUH ÜN 195883. ÜÇ TEKERLEKLİ BİSİKLET – MEMDUH ÜN 196284. VURUN KAHPEYE – Ö. LÜTFİ AKAD 194985. YATIK EMİNE – ÖMER KAVUR 197486. YILANI ÖLDÜRSELER – TÜRKAN ŞORAY 198187. YILANLARIN ÖCÜ – METİN ERKSAN 196288. YOL – ŞERİF GÖREN 198189. YUSUF İLE KENAN – ÖMER KAVUR 197990. ZAVALLILAR – YILMAZ GÜNEY, ATIF YILMAZ 1974Sinemamızın Umut Yılları (1970-80 Arası Türk Sinemasına Bakışlar) – Atilla DORSAY; İnkilap Kitabevi İstanbul I. Basım 198912 Eylül Yılları ve Sinemamız (1980-90 Arası Türk Sinemasına Bakışlar) – Atilla DORSAY; İnkilap Kitabevi İstanbul I. Basım100 Filmde Türk Sineması Agah ÖZGÜÇ; Bilgi Yayınevi Ankara I. Basım Şubat 1993Türk Sinemasında Sansür; Kitle Yayınları, I. Basım Kasım 200080’ler Türkiyesinde Sinema – Doç.Dr. Şükran Esen, Beta Basım, Haziran 2000Türk Filmleri Sözlüğü – Agah ÖZGÜÇ, (1914-1973) I: Cilt Sesam YayınlarıTürk Filmleri Sözlüğü – Agah ÖZGÜÇ, (1914-1973) II: Cilt Sesam YayınlarıTürk Filmleri Sözlüğü – Agah ÖZGÜÇ, (1914-1973) III: Cilt Sesam YayınlarıTürk Filmleri Sözlüğü – Agah ÖZGÜÇ, (1914-1973) IV: Cilt Sesam Yayınlarıİnternet’te yer alan gazete, dergi ve Sinema Web sayfaları
