bildirgec.org

Agora, Alejandro Amenábar‘ın yazdığı 370–415 yıllarında yaşamış olan filozof iskenderiyeli Rachel Weisz’in canlandırdığı Hypatia‘nın trajik öyküsünü anlatıyor.

Hypatia, hristiyanlığın İskenderiye’de yaygınlaşmaya başladığı dönemde o zamanların üniversitesi kabul edilen İskenderiye’deki Museion’da felsefe, matematik ve astronomi dersleri vermektedir. Hristiyanlık yaygınlaşıp güçlendikçe dönemin paganları bir bir hristiyanlığa geçer. Zaman ilerledikçe Hypatia’nın varlığı hristiyanları rahatsız eder ve onu ölüme mahkum ederler.
Buna rağmen Hypatia felsefesinden vazgeçmez ve düşüncelerini savunmaya devam eder.

Hypatia’nın hikayesiyle birlikte hristiyanların iskenderiye kütüphanesini yakması gibi önemli bir konu da işlenmektedir.

Brian Dettmer’in kitap otopsi çalışması

Çocukken duydukları okudukları insanın içine işlermiş, hatta çocukken öğrenilenlerin hayatın geri kalanı için temel oluşturduğunu düşünen, kabul eden birçok uzman var. Bu yüzden ki şu anda eğitim yedi yaş sınırının altında tutulmaya ve dört yaşından itibaren çocuklara belirli bir eğitim sağlanmaya çalışılıyor. Sanırım benim de içime işleyen kitap sevgisi oldu, bunda babamın kırtasiyeci olması, babamın gençliğinde ateşli bir kitapsever olması ve annemin onu gördüm göreli okumayı sever olması etken olmuştur tabi. Annemle okumaya yeni başladığım zamanlar eve gelen paketlenmiş gazete kâğıtlarını bile okuduğumuzu hatırlarım. Ki annem kendisi okuma yazma öğrenirken de aynı şeyi yaparmış, çünkü onların bulunduğu koşullarda hem kitap bulmak çok zormuş hem de kitaba para verilmesi fuzuli bir harcamaymış. Ben ise bu konuda oldukça şanslıydım; çocukluğum bir çocuk için fazla büyük sayılabilecek bir yerde geçirdim hayatımı ; babamın kırtasiyesinde. İnternette görsel için araştırmaya kalktığımda ise hiç bir fotoğraf çocukluğumun kitaplığıyla eşleşmedi, şimdiki kırtasiyeler fazlasıyla test kitaplarıyla dolu.

Sonrasında kendisi gibi bir öğretmene hala rastlayamadığım ortaokuldaki Türkçe öğretmenim aklıma gelir; bugün eğer ben hala kitap okuyorsam ve elime kağıt kalem alıp bir şeyler karabiliyorsam kendisi sayesindedir.

Çocukluktan zihnimde kalan kitaplara dair bir anım daha var, yüzyıllar önce var olmuş, yakılmış kütüphaneler ve kitaplar oldu, her seferinde içim acıyarak canım yanarak dinledim bu hikâyeleri…

Kitapların önemli olduğundan , hatta bazen kitap okumanın zararlarından, bazen okuduğumuz güzel kitaplardan hatta dünyanın en ünlü kütüphanelerinden ve bunlara olan özlemimizden hepimiz ara ara bahsediyoruz. Peki nerden çıkıyor bu kitap yakmak?!…

Aslında kitap yakmanın , yazılanları yok etmenin geçmişi milattan önceki yıllara dayanan köklü bir tarihi var ve o zamanlar kitap ve kağıt olmadığında tabi ki tabletler yok ediliyor.

Millattan öncesinde yakılan yakılıp, yok edilen kütüphanelerden bir tanesi de bizim konumuz olan İskenderiye Kütüphanesidir. Kendisi MÖ yakılan ilk kütüphane olmamakla beraber , insanlığın utancı olarak bilinir. Yakıldığı bilinen ilk kütüphane MÖ 614-612 yıllarında Asur – Babil ve Med ordularının yaptığı savaştan sonra yakılan Asur İmparatorluğunun kütüphanesidir. Babil ve Med müteffik ordularının imparatorluğu ortadan kaldırmasından sonra yaktığı bilinir. Böylece bir yandan Asur İmparatorluğunun politik ve kültürel hazinesi yok edilirken bir yandan da Kuzey Mezopatamyada bilinen çivi yazısı okuryazarlığını neredeyse tamamen ortadan kaldırmıştır. Biz dönelim İskenderiye Kütüphanesi’nin hikayesine…

www.americaslibrary.gov

Tarih öğretmenimiz zamanında derste bu kütüphaneden bahsetmişti, hala içimi acıtır.

İSKENDERİYE KÜTÜPHANESİ,

• İ.Ö. 1. yüzyılda Julius Sezar tarafından, İskenderiye’yi kuşattığı sırada mı?

• İ.S. 4. yüzyılda İskenderiye’de puta tapanların çokluğuna bozulan Hristiyan İmparator I. Theodosius tarafından mı?

• İ.S. 7 yüzyılda İslam Halifesi Hz. Ömer’in emriyle Mısır Fatihi Amr İbnül-As tarafından ‘Bu kitaplardaki bilgiler Kuran’a aykırı ise haramdır, Kuran’da yazanlarla aynıysa gereksizdir’ diyerek mi yok edildi?

Yoksa hepsi bir kenarından yakabildiğini mi yaktı?