Rio de Janeiro oldukça karışık bir yer. Tepelerde kurulmuş mahalleleri uyuşturucu çeteleri yönetiyor. Her köşe başında eli kalaşnikoflu çocuklar nöbet bekliyor. Polis bu çetelere fazla müdahale edemiyor çünkü mahallelere giren polisler hemen belirlenip, ‘etkisiz’ hale getiriliyor. Tabi bunlar bize Tropa de Elite ve City Of God gibi filmlerde sunulan gerçekler. Her iki filmin en önemli özelliği olayları anlatırken kendi ülkelerinin kurumlarına leke sürmekten kaçınmamaları ve her gruba aynı mesafeden bakmaları. Yani bu filmlerde iyi adam kötü adam yok. Sadece engellenemez bir kaos ortamı var.Tropa De Elite’de filme adını veren Elit Takım, Özel Tim oradaki adıyla BOPE’de işten ayrılmak üzere olan Kaptan Nascimento‘nun gözünden yaşanan karmaşa anlatılıyor. Film daha en baştan yaşananların gerçek bir olaydan alındığını söylerken, olayla ilgili ifade verenlerin iddiasına göre hepsinin gerçekten yaşanmış olduğunu vurgulayarak ‘gerçeklik’ sorununu çözmüş oluyor.BOPE polisin erişemediği çetelere erişen, sorgusuz sualsiz adam öldürme yetkileri olan, aşırı sert askeri eğitimlerden geçmiş polislerden oluşan özel bir ekip. Ekibin kaptanı Nascimento da işten ayrılmak için yerine geçecek birini yetiştirmek zorunda. Film bu arayışın hikayesiyle birlikte böyle bir düzende nasıl ‘iyi’, ‘namuslu’ birer polis olunamayacağının öyküsünü anlatıyor. Nascimento’nun adayı olan Matias ve Neto birşeyleri değiştirmek, herşeyin rüşvetle yürümesini engellemek amacındalar polis teşkilatına girdiklerinde. Ama kendilerine verilen görevleri yerine getirmeleri için dahi yasadışı işlere girmeye mecbur kalıyorlar ve sonunda sistemi içten vurma planları yapıyorlar. Ama tabi ki bu kaos ortamında kimin kimi vuracağı belli değil. Öyle bir durum söz konusu ki uyuşturucudan kazandıkları parayı silaha yatıran çetelere silahı satan da asgari ücretle çalışan polisler.İçinden çıkılmaz bu sistem, birbirini besleyen kollardan oluşan bu karmaşa ortamında çözümün nerede olduğu, yozlaşmanın kaynağının tespiti gibi sorular çok karmaşık sosyal mevzular. Zaten Özel Tim’de bu konulara hiç bulaşmadan sadece varolan çarpık düzeni, polis teşkilatının geldiği akılalmaz noktayı anlatıyor. Buna sebebiyet veren sosyal durumun üzerinde biraz dursa da iktidarla ilgili bir söz etmiyor, filmi o kadar makro bir boyuta taşımıyor. Bu yönden gerçekten başarılı çünkü ele aldığı konuya her yönden bakıp, bir de soruna çözümle rüreten bir çok film kendi karmaşasında kayboluyor. Bu nedenle gerçekten yönetmen José Padilha takdir edilecek bir denge kurmuş filmde. Hem kıyasıya eleştirmekten çekinmemiş hem de işte bütün bunların ‘sebebi aslında şu diyerek’ (örneğin sadece ahlaksız polisler yüzünden oluyor bunlar diyebilirdi) ele aldığı sorunu küçümsememiş.Buna rağmen filmin bazen sınıf çatışmasıyla ilgili konularda gülünçleştiğini düşünüyorum. Filmde gösterilen üniversite öğrencileri zengin, ‘sosyal bilince sahip’, bir sivil toplum örgütünde çalışan ama kendileri de sorunun bir parçası olan uyuşturucuyu kullanan insanlar. Film onlarla o kadar dalga geçiyor, aşağılıyor ve suçlu olarak gösteriyor ki sanki bu çocuklar uyuşturucu satın almasalar bunlar yaşanmayacak. Her ne kadar pek de tekin bir insan olmayan Nascimento’nun ağzından söylense de demin bahsettiğim mükemmel dengeyi biraz bozan kısımlar bunlar.Şu anda ülkemizde vizyonda olan Tropa De Elite çok cesur bir film, ülkemizde böyle bir filmin yapıldığını değil biz torunlarımız bile göremeyiz bence…
