native american girl
Size kızılderililer ile batı dünyasına hakim olan düşünce ve dünya görüşündeki temel farklılıkları anlatacağım burada. Kendimi bildim bileli güçlü duygularla hayran olduğum kızılderili insanların bütünsel ve yapıcı felsefeleriyle, batı dünyasının savunduğu ikilikçi ve yıkıcı felsefelerin derinlerine bir yolculuk yapalım.İlk olarak, kendimizden başlayalım, insanoğlundan. Biz her zaman ruh ve bedenimizi bibirinden ayırırız, ikisini sanki karşıt kavramlarmışçasına irdeleriz, kabul ederiz. Oysa ki kızılderililer ruhla bedeni bütün olarak görürler ve onlarda bu iki kavram birleşmiştir. Yani ayrı ayrı tanımlanmamıştır.Bu bütünsellik kavramı kızılderililerin yaşamının ana fikrini oluşturmaktadır.Onlar tanrı ile insanı ve diğer canlıları, bununla birlikte doğayı ayırmaz, kademe haline getirmezler. Onlara göre, tanrı her şeyin üstünde değil, her şeyin içindedir. Aynı zamanda insanın, güneş ışığının, bitki örtüsünün özünde tanrı vardır. Oysa ki batı uygarlığı ve islam dünyası tanrıyı her şeyin üstünde tutar ve tek kutsallığı tanrıya verir. Kızılderililer ise kutsallığı doğanın her öğesinde bulabilmişlerdir.
Bu birleştirici ve yapıcı dünya görüşünün bir başka uzantısı, tanrı- insan,tanrı- doğa ve doğa-insan ayrımının bulunmayışıdır.Bize göre doğa bizim hizmetimizdedir, bizim için yaratılmıştır. Oysa kızılderililere göre insan doğanın bir parçasıdır. Doğa insana değil, insan doğaya aittir. Bu nedenle bu insanlar topraklarını satmazlardı. Onlara göre toprağı satmanın havayı satmakla hiç farkı yoktu. Zaten onlara ait olmayan bir şeyi nasıl satabilirlerdi ki?Buraya kadar anlatılanlara dair bir kızılderili atasözünü eklemek istiyorum:
“Biz topraktanız ve ona aidiz. Ey dünya ana, senin üstünde attığımız her adım kutsal biçimde atılmalıdır. Her adım bir dua olmalıdır.”
Görüldüğü gibi ,ikici batı düşünüşü kızılderililerde yoktur; onlarda teklik ve bütün vardır.Klasik Yunan felsefesinde, Sokrates’ten bu yana yargılarına ayırarak ve parçalayarak ulaşırken, kızılderililerin felsefesi birleştirici ve toplayıcı olmuştur. Bundan da hareketle batı, felsefesini insan odaklı kurarken, kızılderili adam düşüncelerini bütünleşik doğa,canlılar ve tanrı üçgeninde kurmuştur.Batı insanı ırklara, doğayı sınıflara ayırırken, kızılderililer her canlıya, doğaya ve varoluşa saygı duymuş ve bunları uyum içinde yaşatmak için çaba sarfetmiştir.İki beyaz yazarın bir grup kızılderili dini liderden edindikleri izlenimleri şu alıntıyla açıklarsam, daha iyi olacağı görüşündeyim:“Kızılderililerin, yaşamı bir bütün olarak görmek ile ne demek istediklerini öğrendik ve anladık.Anahtar sözcükleri saygı: çocuğa, anneye, vatana,kabileye, tüm insanlara saygı ve hürmet; iklime,güneşe,aya,yıldızlara,dünya anaya saygı ve hürmet; VAR OLAN HER ŞEYE SAYGI.”
Yazımı bir kızlderiliye ait mısralarla bitirmek niyetindeyim:“Tanrı taşta uyurÇiçeklerde rüya görürHayvanın içinde uyanırBilir uyandığınıİnsanın içerisinde…”
