Elektrikli cihazlara merakınız var ama onların nasıl işlediğini anlamakta güçlük mü çekiyorsunuz? Evlerimizdeki elektrikli cihazların yüzde sekseni, bir çeşit elektrikli motor aksamına sahiptir. Hatta standart bir bilgisayarda bile 6 kadar elektrik motoru bulunmakta. Anlaşılan elektrikli cihazları çalışma prensiplerini anlamanın yolu, elektrik motorlarını anlamaktan geçiyor. Bu mantıktan yola çıkarak, basit bir elektrik motoru yapmanın faydalı olabileceğine inanıyorum. Herkesin evinde bulabileceği malzemelerle oluşturulabilecek basit bir motor için -teferruatları atarsak- ana malzemeler şöyle:* Bobin teli (bu üzeri iletken olmayan boya ile kaplı basit bir bakır teldir aslında, benzerleri aynı zamanda süslemede kullanıldığı için kırtasiyelerde bile var artık)* Mıknatıs (ki evinizde en azından yere düşen iğneleri toplamak için bir tane bulunduruyorsunuzdur)* Herhangi bir pil (pil bulmakta sıkıntınız yoktur sanırım, cep telefonunuz ya da uzaktan kumandanız yok mu?)İlkin, bobin telini pilin silindirik çevresini dolanarak 10-15 kere sarın. Sarımı bozmadan sıyırıp çıkartın.
Telin bir her iki ucunu, sarımı sabitleyecek ve birbirlerine oluşan çemberin en uzak iki noktasında duracak şekilde tespit edin.
Sarımın şekli, çemberi andıracak şekilde olduğu gibi dikdörtgen şeklinde de olabilir. Bu noktada dikkat edilmesi gereken şey, sarımın dışına çıkan uçlardaki bobin teli kaplamasını ortadan kaldırmaktır. Bunun için bir çakmak ile telin bu noktaları ateşe tutulur. Böylece boya yanarak ortadan kaybolur ve telin iletken kısmı ortaya çıkar (iyice boyadan kurtulduğunuza emin olmak için zımpara ya da bulaşık teli ile kazıma yapılabilir). Mıknatısı, çelik gövdeli pilin gövdesine tutturmakta zorlanmayacaksınız zira kendi kendine yapışacaktır zaten. Eğer sabitlenmiyorsa resimdeki gibi lastik bir banttan ya da selo teypten faydalanabilirsiniz. Aynı şekilde sarımın ekseni etrafında döneceği ve pilden elektrik alacağı yuvaları, çengelli iğnenin gözlerin istifade ederek hazırlamalısınız. Çengelli iğnelerin kilit kısımlarını, pilin kutuplarına temes edecek şekilde bantla sabitleyin.
Şimdi yapmanız gereken tek şey, sarımın uçlarını düzgün bir şekilde iğnelerin gözlerinden geçirmek. Geçirdikten sonra sarımın dönmeye başladığını göreceksiniz!Akım pilin bir kutbundan çıkıp, o kutba bağlı çengelli iğneden ve daha sonra sarımın bir ucundan geçer. Sarımın içinde dolaşır (eğer kaplamasız bir tel kullanılsaydı; sarım yekpare bir tel gibi hareket edip, akımı dolaştırmadan diğer kutba iletecek ve pilin aşırı ısınmasına sebep olacaktı. Hareket oluşmayacaktı). Bu esnada sarımın etrafında bir manyetik alan oluşturur ve pilin diğer kutbuna gider. Sarımın yakınlarında bulunan doğal mıknatıs, her zaman kendinden sabit iki kutba sahiptir. Bilindiği üzere sarımda oluşan manyetik alanın kutbu, doğal mıknatısınki ile aynı olduğunda birbirlerini itecek ve farklı olduğunda birbirlerini çekecektirler. Bu sarımın sürekli hareket ederek manyetik kutbunun konumunu değiştirmesiyle motor çalışmış olur. İşte bu dönmenin sağladığı dairesel kuvvet, farklı aracı mekanizmalarla, çeşitli cihazlara hayat vermektedir.Konuyu daha iyi açıklayacak birçok bağlantı…
