bildirgec.org

şuradaki yazıdan sonra gelen yorumların çoğunda deneyin insanlık için olumsuz sonuçlanacağı dile getirilmiş, deney için kimi zaman “dünya dışında yapılsın”, “geyik bunlar”, “çok merak iyi değildir” denmiş ve çoğunlukla da konu dine bağlanmıştı.

ve sadece bildirgeç‘te değil birçok insan bu deneyle birlikte dünyanın yok olabileceğinden korktu ve korkuyor. lhc’nin web sitesinden yayınlanan haberler şimdilik her şeyin yolunda gittiğini ve hiçbir şeyin olmadığını gösteriyor.
bu gönül rahatlığı ile deneyin ardından ortaya çıkan birkaç şeye göz atalım:
bunlardan ilki
burada bulunan bir webcam görüntüsü. kameralardan biri büyük hadron çarpıştırıcısını diğeri ise deneyin yapıldığı sahayı gösteriyor. ve işlerin hiç de iyi gitmediğini gösteriyor.
sanırım bu kameralar sayesinde, deneyin olumsuzlukla sonuçlanacağını düşünenler kendilerini birkaç saniye de olsa haklı görebilecekeler.
ikincisi ise deneyin ardından yapılan ve deneyin hangi aşamalardan geçtiğini anlamaya yardımcı olan büyük hadron çarpıştırıcısı (lhc) oyunu.

sonuncusu ise, tanrı parçacığı olarak adlandırılan higgs bozonu ile ilgili. son günlerde yoğun ilgi gören bu parçacığın bir benzerine (!) siz herkesten önce şuradan $9.75 karşılığında sahip olabilirsiniz.

CERN de başlayan deneyin üzerinden birkaç gün geçmişken çoğu insanın aklına takılan sorulara ufak da olsa cevaplar bulabilmesi için bu konuya değinmek istedim.

LHC

ilk olarak şunu söylemek en doğrusu olacaktır:
bu deney birkaç günde ya da birkaç ayda tamamlanacak bir deney olmayıp uzun bir sürecin başlangıcıdır. ve eğer beklenilen sonuçlara ulaşılırsa bunun hayatımıza yansıması en azından 5-10 yılı bulacaktır.

Evrenin oluşum sırlarını ortaya çıkaracak olan deney için geri sayım başladı. Artık, son 9 gün. İsviçre’nin CERN laboratuarında gerçekleşecek olan deneye, Avrupa ve dünyadan birçok bilimadamı katılacak. Ve bu deneyin maliyeti yaklaşık, 9 milyar dolar. Deney, Fransa-İsviçre sınırındaki bir bölgede, yerin 150 metre altında, 27 km uzunluğundaki bir tünelde gerçekleşecek. Bu deneyde, her maddenin yapı taşı kullanılacak ve bu maddeler ışık hızına yakın bir hız ile çarpıştırılacak. Ve deneyde evrenin oluşumuna neden olan BIG BANG’deki ortama yakın bir ortam oluşturulmaya çalışılacak. Bilim adamları, böylece çarpışmalar sonucunda yeni parçacıkların oluşmasını ve evrenin oluşumundaki sırları çözmeyi amaçlıyorlar. Buraya kadar herşey normal. Bu çarpışmalar sonucu ortaya çıkabilecek enerjinin büyüklüğü ise, dünya bilimadamlarını zıt kutuplara itmiş durumda. Viyana Üniversitesi’nden Markus Goritschnig, deney sonucunda mini kara deliklerin oluşabileceğini ve bu kara deliklerin 4 yıl içerisinde dünyayı yutabileceğini belirtti. Ortaya çıkacak enerji ise, gerçekten korkutucu boyutlarda. Örneklemek gerekirse: Deney sırasında bir toz parçacığının milyarda bir boyutlarındaki bir alanda, güneşin 100 bin katı değerinde bir sıcaklık oluşacak.

http://www.ekolay.net/haber/haber.asp?pid=9&haberid=558555&ver=5453

Milgram deneyi, insanlık tarihinde yapılmış en rahatsız edici deneylerden biri. Temel olarak şöyle işliyor: Denekten, bir başka kişiye sorular sorması ve her yanlış cevapta o kişiye bir elektrik şoku uygulaması isteniyor. Kendisine şok uygulanan kişi aktör ve aslında ortada şok falan yok. Ama denekler bunu bilmiyor. Deneyin sonuçları feci. Denekler biraz karşı çıkar gibi olsa da deney görevlisine yani otoriteye körü körüne itaat ediyorlar ve yanlış cevaplar veren insanlara yüksek miktarlarda elektrik şoku uyguluyorlar.

Yok kara delik oluşturacak hepimizi yutacak, yok efendim beyazını anlamadan kara maddeyle ne oynarsınız eleştirileri yapıladursun, Cern‘deki Büyük Hadron Çarpıştırıcısı (Large Hadron Collider) ATLAS‘ın büyük günü için hazırlanmaya başladı bile.

Araştırmayı seven, deneyci, mucit ruhlu insanlar mısınız? Peki 1,000,000 $ kazanmak ister misiniz? Cevabınız “Eh, neden olmasın?” ise InnoCentive‘e bir gözatın.

InnoCentive 2001 yılında Indianapolis’te kurulan bir “açık inovasyon” şirketi. Şirket bugün Waltham, Massachusetts’deki merkezinden yönetiliyor.

InnoCentive bir inovasyon şirketi olmasına rağmen bir Ar-Ge kuruluşu değil. Misyonu, problemlerine çözüm arayan, aralarında Rockefeller Vakfı, Procter & Gamble ve Eli Lilly (yabancı gelebilir, ben Prozac‘ın üreticisi diyeyim) gibi alanlarında lider vakıf ve şirketleri, çözüm sunabilecek bireyler ve gruplarla buluşturmak. Şirket, bu yönüyle Web 2.0‘la hayatımıza giren ve henüz çok yeni bir terim olan (ilk kez Haziran 2006’da Wired Magazine‘de kullanıldı) bir ‘crowdsourcing‘ (bazı kaynaklarda ‘vatandaş bilimi (citizen science)’ olarak da geçiyor) proje ajanı.

İnsanoğlunun yaklaşık 1 milyon yıldır yeryüzünde olduğu tahmin ediliyor. Yeryüzündeki bu uzun ömrümüze rağmen maddenin tam olarak ne olduğu keşfedilemedi. Atom denilen parçacıkların varlığının bulunması maddenin üzerindeki esrarı bir parça kaldırdıysa da atomu oluşturan parçacıkların ne olduğu, atom içerisindeki hareketleri, momentumları problemler çözüm bekliyor. Bu problemlere çözüm bulmak için 20. yüzyılda yeni yeni gelişen bir bilim olan parçacık fiziği, maddenin yapısını oluşturan bu tanecikler arasındaki ilişkiyi konu alır.
Günümüzde parçacık fiziğinin en önemli deney parçası hızlandırıcılardır. Maddenin yapısının derinlerine inmek için hızlandırıcı adı verilen deney düzenekleri kurulmasının en iyi yol olduğu Ernest Lawrance’ın kiklotronu icadından sonra anlaşıldı.

Ernest Lawrance

Ancak hızlandırıcılar öylesine büyük ve pahalıydı ki Avrupa’nın bu düzenekleri tek başına kurması ve bu teknolojiyi elde etmesi ancak 20. yüzyılın 2. yarısında gerçekleşti. Avrupalı fizikçiler 1954’te İsviçre Cenova’da merkezi bir laboratuar kurmaya karar verdiler ve böylece CERN (Conseil Européen pour la Recherche Nucléaire) kurulmuş oldu. Bu tarihten sonra CERN yüksek enerji fiziğindeki teknik ve bilimsel gelişmelerde başrolü oynamaya başladı. CERN ‘in kurulmasından sonra parçacık fiziği bilgilerimiz hızla gelişti ve pek çok atomaltı denilen parçacık keşfedildi.

CERN logosu

Hızlandırıcılarda parçacıklar elektromıknatıslarla hızlandırılıyor ve bir engele çarptırılıyorlardı. Çarpmışmadan sonra etrafa saçılan parçacıkların momentumlerı ölçülerek veriler toparlanıyor ve inceleniyordu. Büyük hızlandırıcılar macerasının başlamasından hemen sonra fizikçiler fark ettiler ki hızlandırılmış bir parçacık demeti sabit bir hedefe çarptığında, enerjinin çoğu hedefin geri tepmesinde harcanıyor ve asıl amaç olan parçacık çalışmaları ve parçacıkların etkileşim araştırmaları için geriye sadece küçük bir yüzde kalıyor, bu da gerçekçi sonuçlar vermeyebiliyordu. Bunun yerine eğer iki parçacık demeti birbiriyle kafa kafaya çarpıştırılırsa geri tepme için hiç enerji harcanmayacak, tüm enerji deneye kalacaktı. Bu düşünce ile çarpıştırıcı denilen deney düzenekleri kullanılmaya başlandı ve çarpıştırıcılar, atom hakkındaki bilgilerimizi sınırların çok ötesine taşıdı.

LHC’deki mıknatıslar….

Diğer laboratuarlar elektronları çarpıştırmaya yoğunlaşırlarken, CERN protonlar üstünde çalışıyordu. Bu elektron çarpıştırmaya göre daha zor ve yüksek teknoloji isteyen bir işti. Ancak CERN fizikçileri pek çok teknolojik zorluğun da üstesinden gelerek ilk proton-proton kafa kafaya çarpışmasını 1971 yılında gerçekleştirdiler.
Dünya parçacık fiziği tarihinde çok önemli bir yerde bulunan CERN’in bu gün 20 asil ve Türkiye’nin de aralarında bulunduğu 8 gözlemci üyesi vardır.
CERN’de yüzlerce bina, 3000 kişilik destek personeli ve nöbetleşe kısa süreler için çalışan 2500 kadar fizikçi vardır. Bunlardan 100 kadarı teorik fizikçilerdir. Diğerleri ise, teorisyenlerin fikirlerinin tecrübe edildiği deney düzeneklerinin (mekanizmalarının) projelerini hazırlayan, yapımını sağlayan ve deneyleri yürüten tatbikatçılardır.
CERN, parçacık fiziği alanında olduğu gibi günlük hayatın daha çok içinde yer alan bazı buluşlarda da etkili olmuştur. Örneğin; web kavramı, CERN’de bir bilgisayar programcısı olan Tim Berners Lee’nin HTML adlı bilgisayar dilini bulup geliştirmesiyle oluşmuştur.

çarpışma sonrası parçacıkların hızını ölçecek dedektör

Parçacık hızlandırıcılarıyla atom altı parçacıkları çarpıştırarak maddenin nasıl oluştuğuna dair birçok sırrın ortaya çıkmasını sağlamak amacıyla gerçekleştirilecek olan Yüzyılın Deneyi”nin yapılacağı Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi’nde (CERN), 50’den fazlaTürk bilim adamı yer alıyor.

türk bilim adamları ve onların çalışmaları hakkında bilgi veren yıldız teknik üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Metin Subaşı,türkiye’den doğuş,ortadoğu teknik ,çukurova,ankara,boğaziçi ve yıldız teknik üniversitelerinin cern‘de yapılan çalışmalara katıldığını bunlar dışında bu üye üniversiteler aracılığıyla bazı üniversitelerinde deneylere katılacağını bildirdi.
kaynak

Bu konuyu olabildiğince fazla kişiyle paylaşmanın gerektiğini düşünüyorum; “Terbiye ve eğitimin etkili olması için küçük yaşta başlamak gerektiğini ve alışkanlıkların kişi genç yaştayken daha kolay kazanılacağını biliyoruz” diyen norm enerji Türkiye’de ilk defa yapılan kampanya başlattı; ağaç yaşken eğilir ! yarışma koşullarını belki de hepimiz okumalıyız ? Küçük temiz enerji dostları duygu ve düşüncelerini kağıtlara döküyor, bunu hepimizle paylaşıyor, sonra da çok şık ödüller kazanıyor. Başvuru formu sitede mevcut. Konu ne mi dediniz ? Güneş enerjisi ve küresel ısınma tabii ki. Bu arada siz ne yaptınız bugün ?