bildirgec.org

Kore savaşı günlerinde Amerikalı bir yetkili (Mr. Dalles) Türk askerinin çok ucuz olduğunu, kendilerine günde 23 cent’e mal olduğunu söylemiş. Nâzım Hikmet bunun üzerine aşağıdaki şiiri kaleme almış. Behiye Hünkar Malkoç adlı okurum köşemde yayımlamamı rica etmişti, bugün tam günü.23 Sentlik askerMister Dalles,sizden saklamak olmaz,hayat pahalı biraz bizim memlekette.Mesela iki yüz gram et alabilirsiniz,koyun eti,Ankara’da 23 sente,yahut iki kilo kuru soğan,yahut bir kilodan biraz fazla mercimek,elli santim kefen bezi yahut,yahut da bir aylığınayirmi yaşlarında bir tane insan.erkek, ağzı burnu, eli ayağı yerinde,üniforması, otomatiği üzerinde,yani öldürmeğe, öldürülmeğe hazır,belki tavşan gibi korkak,belki toprak gibi akıllıbelki gençlik gibi cesur,belki su gibi kurnaz(her kaba uymak meselesi) ,belki ömründe ilk defa denizi görecek,belki ava meraklı, belki sevdalıdır.Yahut da aynı hesapla Mister Dalles(tanesi 23 sentten yani)satarlar size bu askerlerin otuz beşini birdenİstanbul’da bir tek odanın aylık kirasına,seksen beş onda altısını yahutbir çift iskarpin parasına.Yalnız bir mesele var Mister Dalles,herhalde bunu sizden gizlediler:Size tanesini 23 sente sattıkları askermevcuttu üniformanızı giymeden önce de,mevcuttu otomatiksiz filan,mevcuttu sadece insan olarakmevcuttu, tuhafınıza gidecek,mevcuttu hem de çoktan mı çoktan,daha sizin devletinizin adı bile konmadan.Mevcuttu, işiyle gücüyle uğraşıyordu,mesela, Mister Dalles,yeller eserken yerinde sizin NewYork’un,kurşun kubbeler kurdu ogökkubbe gibi yüksek,haşmetli, derin.Elinde Bursa bahçeleri gibi nakışlandı ipek.Halı dokur gibi yonttu mermeri,ve nehirlerin bir kıyısından öbür kıyısınaebemkuşağı gibi attı kırk gözlü köprüleri.Dahası var Mister Dalles,sizin dilde anlamı pek de belli değilken henüz,zulüm gibi,hürriyet gibi,kardeşlik gibi sözlerin,dövüştü zulme karşı o,ve istiklal ve hürriyet uğrunave milletleri kardeş sofrasına davet ederek,ve yarin yanağından gayri her yerde,her seyde, hep beraber, diyebilmek için,yürüdü peşince Bedreddin’inO, tornacı Hasan, köylü Mehmet, öğretmen Ali’dir.Kaya gibi yumruğunun son ustalığı:922 yılı 9 eylülüdür.Dedim ya Mister Dalles,Herhalde bütün bunları sizden gizlediler,ucuzdur vardır illeti.Hani şaşmayın, yarın çok pahalıya mal olursa size,bu 23 sentlik asker,yani benim fakir, cesur, çalışkan, milletim,her millet gibi büyük Türk milleti.Nâzım Hikmet Ran (1953)Not: Nâzım Hikmet’in bu şiiri, Kore’de savaşanları rencide etmek üzere değil, Kore’ye asker gönderme kararını alan o dönemin hükümetini ve bu tabiri kullanan Amerikalı yetkiliyi hedef alarak yazmış olduğunu, yanlış okumalara meydan vermemek üzere hatırlatalım.