Kurgu Nedir?
Herhangi bir filmde (sinema, belgesel, haber, reklam vs) görüntü ve seslerin birbiri ardına eklenmesi işlemine kurgu veya montaj denir. Bu işlemi yapana kurgucu, montajcı veya günün moda deyimiyle ‘’editör’’ denir. Filmi ilk icar edenler kurguyu henüz bilmiyorlardı. Yavaş yavaş kurguyu keşfettiler. Önce filmi çekerken kurgu yaptılar: Her plandan sonra arkasına gelecek planı çekerek, sırayla çekimlerle ‘’kamera içinde kurgu’’ yaptılar. Bu tabii ilkel bir teknikti. Gerçek kurgu, banyo edilen filmler kesilip birbiri ardına eklenince başladı. Böylelikle sinema bir öykü anlatabilecek hale geldi ve bir sanat biçimi olmasının önü açılmış oldu.
Teknolojinin gelişmesiyle birlikte kurgu teknikleri de değişti, gelişti. Sesli filmin sektöre girmesiyle, kurgucular artık görüntüyle birlikte ses kurgusu da yapmaya başladılar. Sonra video teknolojisinin bulunması yeni tip bir kurgu biçimini de beraberinde getirdi. Artık video kasetlerde yer alan hareketli görüntü ve sesler bir video teypten diğerine birbiri ardına kaydedilerek kurgu yapılıyordu. Ancak bu tip kurguda planların zamanı ve sırası değiştirilmek istendiğinde çoğunlukla bütün kurguyu yeniden yapmak gerekiyordu. Bilgisayar teknolojisinin gelişmesiyle birlikte kurgu yapımında yeni bir çığır açıldı. Video kasetteki görüntü ve sesler bilgisayarın hafızasına(hard disklere) aktarılıyordu. Bu teknoloji ilk çıktığı yıllarda astronomik fiyatlara satılmaktaydı ancak bilgisayarlar ve programlar ucuzladı ve kendi filmlerini kurgulamak isteyen filmcilerin çok daha rahat erişebildiği ürünler oldular. Şimdi teknolojik olarak birbirinden farklı olan kurgu sistemlerine ayrıntılı olarak göz atalım.Kurgu Çeşitleri
Film Kurgusu: Film kamerası ile epiküle –yani sinema filmine- çekilen filmleri kurgulamak için yapılan en eski kurgu biçimidir. Filmler özel bir kesici ile kesilerek, planlar özel seloteyplerle yapıştırılıp birbiri ardına eklenerek yapılan kurgu yöntemidir. Film kurgusu bir sürü aşamadan oluşan bir sistemdir. Bitmiş ürünü elde edebilmek için film birçok işlemden geçer. Bunlar sırasıyla şunlardır:1.Negatif filmle çekilen ham filmlerin laboratuarda pozitif olarak bir kopyası basılır. Buna iş kopyası denir. İş kopyası pozitif olduğu için montaj masasında izlenebilir haldedir. Montaj iş kopyası üzerinde yapılır. Bu sırada negatif ham filme dokunulmaz, uygun ortamda saklanır. Film sesli çekilmişse ‘’perfore bant’’ a aktarılır. Böylece kurgu masasında sesler duyabileceğimiz,kullanabileceğimiz bir formata aktarılmış olur.2.Sesler ve görüntüler eşlenir (senkronlanır). Bu aşamada kurgucu her planın başında bulunan klaketlerin yardımıyla ses ve görüntüyü senkron hale getirir. Klaketin tam kapandığı anda çıkardığı sesle, tam kapandığı anın görüntüsü üst üste getirilerek senkronlanır.3.Senkronlanmış planların sıralı listesi çıkartılır.4.Planlar tek tek kesilip birbirlerinden ayrılarak sahne sırasına göre düzenli bir şekilde raflara yerleştirilir. Yoksa yüzlerce film şeridi arasından istediğimiz planı ayırıp bulmak büyük zaman kaybına yol açar.5.Planlar sahneleri oluşturacak şekilde, sahneler de bütün filmi oluşturacak şekilde arka arkaya bağlanır.6.Sahne sahne kaba montaj yapılır.7.İnce montaj (ya da final montajı) yapılır.8.Kurgu bittikten sonra filmin altında bulunan kodlar (keycode) vasıtasıyla ham negatif,iş kopyasında sonlanmış kurgu örnek alınarak aynen kesip bağlanır. Bu esnada bir taraftan filmin ses bandına müzik,efekt,dublaj vs. eklenir; ses miksajı yapılır.9.Filmin parlaklığı ve rengi düzeltilerek ayarlanır.10.Sesle görüntü birleştirelerek ‘’sıfır kopya’’ basılır. Ufak tefek hatalar varsa yeni kopyalarda düzeltilerek basılır. (eskiden bu sıfır kopya ziyan olmasın diye Anadolu sinemalarına gönderilmiş, o yüzden bu kopyaya ‘’Anadolu kopyası’’ da denirmiş.)11.Gösterim kopyaları basılır ve film sinemalarda izlenecek hale gelir.Video Kurgusu: Ham video kasetlerdeki görüntü ve sesler bir videooynatıcıdan,bir video kaydedicideki boş kasete sırayla kaydedilerek video kurgusu yapılır. Genellikle bu iki video teyp (vtr) arasında bir edit control (kurgu kontrol) cihazı bulunur. Bu cihaz iki video teybi de kontrol ederek ve onlara, kurgucunun verdiği komutları ileterek kurgunun karesi karesine şaşmaz bir şekilde yapılmasını sağlar. Geçiş efektleri (dissolve,wipe vs) yapmak için birden fazla video oynatıcı kullanır.Bazı profesyonel VTR’lerde yerleşik kurgu kontrol cihazı bulunur. Böylece iki VTR birbirine bağlanarak (bir tanesi diğerini de kontrol eder) hızlı ve titiz kurgu yapılabilir. Video kurgusuyla yapılan haber kurguları bu şekilde yapılır.Bilgisayar Destekli Kurgu: Bilgisayar destekli kurguda video kasetlerdeki görüntü ve sesler bir ‘’capture card’’ vasıtasıyla (analogkasetler için) veya ‘’firewire’’ kablosuyla (dijital kasetler için) bilgisayarın harddiskine aktarılır. Karta veya harddiske çekim yapan yeni teknoloji kameralarda ise görüntü ve sesler fareyle sürüklenrek direkt bilgisayara aktarılır .Daha sonra bir kurgu programı kullanılarak bilgisayarın harddiskindeki görüntü ve ses dosyalarıya (medya dosyaları) kurgu yapılır. Bu tip kurgu çeşitli geçişlerin ve görsel işitsel efektlerin çok daha rahat ve kolay yapılmasına olanak tanımaktadır. Kurgu bittiğinde bitmiş filmi çeşitli formatlarda film dosyalarına çevirmek, dvdolarak yazdırmak ya da kasete aktarmak mümkündür.
