URL kısaltma servisleri özellikle Twitter gibi mikro bloglama siteleri için olmazsa olmazlardan biridir. Kullanabileceğiniz 140 karakterin olduğu bir ortamda web sitesi adresinin bunların 100’ünü yemesini istemezsiniz. Hatta daha da kötüsü bazen kopyalamak istediğiniz web sitesi adresi 140 karakterden de uzun olabilir. TinyURL ya da benzer servislerinden birine girip siz de dilediğiniz web sitesi adresini kısaltabilirsinz. Peki ama neden Phurl kullanarak kendi URL kısaltma servisini oluşturmayasınız?Adım 1: Phurl İçin Hazırlanmak
Öncelikle Phurl’u çalıştırıp çalıştıramayacağımıza bir bakmak lazım. İlgili betik bir PHP betiği olup en düşük PHP 4, MySQL 4 ve bir Apache sunucusunu gerektiriyor. Diğer web sunucuları üzerinde de çalışabilir, bilemiyorum, ancak bu makaleyi hazırlarken yaptığım araştırma sırasında insanların ilgili betiği diğer sunucular üzerinde de çalıştırmayı denediklerini gördüğümü anımsıyorum.Düzenli bir şekilde kaydedilen URLleri otomatik olarak silmek istiyorsanız o zaman crontab dosyanıza bazı kodlar eklemeniz gerekebilir.Bunun yanısıra eğer spamcılardan korunmak istiyorsanız, ki bence istemelisiniz, betiğin desteklediği CAPTCHA özelliğini kullanabilmek içn PHP image/gd modülüne de sahip olmanız gerekecek. Muhtemelen bunlardan birisine sahipsinizdir. Bu arada reCAPTCHA kullanmak istiyorsanız betik onu da destekliyor.Phurl websitesi üzerinden betiğin son sürümü 1.5’i indirin.Adım 2: Kurulum
Alan adı, klasör ya da Phurl’u içerisinde çalıştıracağınız şey her ne ise önce onu hazırlayın ve ardından Phurl dosyalarını oraya yükleyin. Ardından web tarayıcınızı açın ve Phurl’u kurduğunuz klasörün adresini girin ve install.php dosyasını açın (örneğin http://phurl.alanadi.com/install.php)

Boşlukları doldurmak zor değil. Veritabanı bilgilerinizi girin (size sadece Phurl’a ait bir veritabanı oluşturmanızı öneririm zira veritabanı oluşturma haklarına sahip kullanıcı adı ve şifrenizi web üzerinde ifşa etmek pek güvenli değil) ve ardından alan adınızı girin. rewrite’yi kontol edin ve standart CAPTCHA mı yoksa reCAPTCHA mı kullanacağınıza karar verin. Eğer reCAPTCHA kullanacaksanız giriş anahtarlarınızı alabilmek için önce recaptcha.net‘i ziyaret edin. Ücretsiz.Bu örnekte ben standard CAPTCHA’yi kullanacağım ancak buna rağmen kitapları tarayarak ona göre rasgele kelime oluşturma fikri temelinde geliştirilen reCAPTCHA’yı de beğeniyorum.Tamam, her şeyi istediğiniz şekilde girdiniz. Veriyi gönderin. Şimdi config.php dosyasına yönlendirme yapan bir sayfa ve crontab dosyanız için bir satır göreceksiniz. Ayrıca .htaccess için de bir içerik görüntülenecek. Bunları yeni dosyalara kopyalayın ve uygun şekilde isimlendirin. Tüm bu dosyalar Phurl’un ana klasöründe olmalıdırlar. crontab dosyası ise sunucunuzda başka bir yerde bulunur, bunun için sunucunuzu kuran ya da size bu servisi sunan firma ile iletişim kurun.
Gerekli değişiklikleri yaptığınızda sayfanın altındaki bağlantıya tıklayın. Bu bağlantı sizi Phurl’un ana dizinine götürecektir. İşte sonunda kendinize özgü URL kısaltma servisiniz aktif!

İşte bu kadar. Eğer özel bir ada ait veritabanı tablosunun bulunamadığına dair bir hata alıyorsanız, muhtemelen kurulum sırasında betiğe sadece veritabanını ayarlamasını ancak veritabanına birşey yazmamasını söyleyen seçeneğin seçimini kaldırmayı unuttunuz. Tarayıcınızın geri düğmesine tıklayın ve kurulumu yeniden çalıştırın. .htaccess ve config.php dosyaları değişmeyecektir, o yüzden endişelenmeyin. Bu seçim öntanımlı olarak seçili olduğundan dolayı gözden kaçabilir, dikkatli olun.
Adım 3: Biraz Özelleştirme
Tamam, URL kısaltma servisini kullanmaya hazırız. Peki sonra? Yukarıda da gördüğünüz üzere servis güzel görünmüyor. Örneğin başlık (title) etiketi example.com olarak kalmış ve telif hakları kısmı da değiştirilmemiş.Ne yazık ki /admin klasörü altında yer alan admin paneline girip ilgili değişiklikleri yapamazsınız zira yönetici paneli sadece kayıtlı adresleri silebilmeniz için geçerli ve başka herhangi bir işe yaramıyor.Ancak düzenleyebileceğimiz bazı şablon dosyaları bulunuyor. header.php, footer.php ve default.css dosyalarınızı düzenleyerek Phurl kurulumunuzu özelleştirebilirsiniz. Örneğin ben başlık etiketinden example.com’u ve telif hakları kısmını ve W3C düğmelerini kaldırdım. Ayrıc default.css üzerinde yazıtipi ayarlarını da değiştirerek önemli alanları daha belirgin hale getirdim.
Ne yazık ki örnek form index.php dosyası içine gömülmüş. İlgili dosyaya hiç dokunmamız gerekmeseydi güzel olurdu ancak onu düzenlemek o kadar da zor değil bu yüzden kendinize özgü bir görünüme sahip form oluştururken o kadar zorlanacağınızı sanmıyorum. İki dakikalık bir uğraşın sonunda biraz daha özelleştirilmiş bir forma kavuştum.

Sizin de görebileceğiniz üzere öyle aman aman bir şey olmadı ancak Phurl betiğini halihazırda kullandığınız tasarımlara eklemek zor olmasa gerek.Size bir tavsiyem olacak. Eğer bir URL kısaltama servis oluşturacaksanız, onu halihazırda uzun bir alan adının alt alan adı olarak kullanmayın, sonuçta URLleri kısaltmaya çalışıyoruz.Bir Dakika! Bununla Ne Yapabilirim?
Ücretsiz iş fikirleri arıyorsunuz değil mi? Sorun değil, hakkınız. Aslında URL kısaltma servisleri için birden fazla kullanım alanı mevcut. Her ne kadar halihazırda kullanılabilecek bir dizi URL kısaltma servisi bulunuyor olsa da, kendi markanız altında benzer bir servisi sunmanın kimseye bir zararı olmaz.Erişilebilirlik
Kendi URL kısaltma servisinizi oluşturmanın belki de en bariz kullanım alanı erişilebilirlik olacaktır. Ben burada servisin çalışıp çalışmadığı üzerindeki kontrolünüzden bahsetmiyorum. Bu da bir avantaj elbette ama daha da önemlisi kullanılan web servisinin kapanma ihtimali. Diyelim TinyURL servisini yıllardır kullanıyorsunuz ve birden bire servise birşey oldu ve kapandı ya da veritabanlarını kaybettileri. O güne kadar kullandığınız tonlarca bağlantıya güle güle. Bu durumdan kurtulmak için geriye tek yapılabilecek şey olarak sitenizdeki her içeriği ziyaret edip bağlantıları düzenlemek olacaktır ki bu da öyle birkaç saatte yapılabilecek bir iş olmaz. Peki ya ilgili bağlantıları podcast üzerinden duyurmuşsanız ya da bir basılı malzemede yayımlamışsanız? Onları düzeltmeniz o kadar da kolay olmaz. Ancak eğer kendi URL kısaltma servisiniz olsaydı böyle bir sorununuz olmazdı.Tanıtım
Gelin bir diğer bariz kullanım alanına gelelim: Tanıtım. Uzun web adreslerinin kullanılamayacağı herhangi bir yerde kendi URL kısaltma servisinizin kullanıldığı kısa bir URL çok daha iyidir. Burada kullanabileceğimiz en önemli örnek basılı malzemeler olacaktır. Eğer daha önce herhangi bir basılı malzeme üzerinde çalışmışsanız o zaman 190 karakterlik uzun bir URL’yi yazmanın sadece kötü görünmekle kalmayıp, okuyucu için de onu web tarayıcısına yazmanın zahmetli bir iş olacağını biliyorsunuzdur. Elbette tüm bağlantıları derginizin web sitesinde bir arada toplayabilirsiniz ancak neden onları sitenizi ziyaret etmeye zorlayasınız ki?Çoklu URLler
Kendinize özgü bir URL kısaltma servisiniz olsun ve onu derginizle uyumlu bir alan adı üzerinde kullanın. Örneğin bildirgec’in tamamının bir dergi olarak basıldığını düşünürseniz ve URL’leri de dergiye dahil etmeleri gerekseydi o zaman bildirgecdergi.org adresini dergi için, bildirgecurl.com adresini de URL kısaltma servisi için kullanmayı tercih edebilirlerdi.Podcastlar
Benzer bir diğer kullanım da Podcastlar üzerinde olacaktır. Web ile haşır neşir insanlara bit.ly/tantuntin adresini ziyaret edin dediğinizde şaşırmazlar ancak web ile pek de içli dışlı olmayan birisi şaşırabilir ve hatta şüphelenebilirler bile. Ancak podcastınıza bağlanan bir alan adı üzerinde URL kısaltma servisi kullanıyor olsaydınız, ilgili adres hem sadece daha güzel görünmekle kalmaz, hem de dinleyicilerinizin kendilerini daha güvende hissetmelerini sağlar.
Reklam içerikli bağlantı isimlerini gizlemek için de URL kısaltma servislerini kullanabilirsiniz, tabi eğer onları açıkça göstermek istemiyorsanız. Bunun yanısıra reklam içerikli bağlantı adeslerini yönetmek, kendi URL kısaltma servisizin olması durumunda daha kolay olacaktır. Temel olarak URL kısaltıcısı bir tür reklam sistemi gibi işleyecektir. Doğal olarak bunun için çok daha iyi çözümler bulunuyor ancak siz sadece bağlantı adreslerini gizlemek istiyorsanız, bu tercih edebileceğiniz bir yöntem olabilir.Harici Özellikler
Internet üzerinde bu basit konsepte bazı ilginç özellikler eklemiş olan bazı URL kısaltma servisleri bulunuyor. Örneğin…* SnipURL ve ewerl istatistik eklemiş,* thinfi şifre koruması eklemiş,* Ucash.in bir tür kazanç sistemi geliştirmiş.Birazcık kodlama yeteneğiniz var ise siz de birkaç saniyeliğine görünen bir reklamı, gerçek URL’ye kullanıcıyı transfer etmeden önce gösterebileceğiniz bir sistem geliştirebilir ya da daha fazla kullanıcıyı URL kısaltma servisine çekerek servisin popülerliğinden gelir elde etmeyi deneyebilirsiniz. Eminim gelecekte pek çok kullanışlı URL kısaltma servisi göreceğiz ve bunların pek çoğu Phurl kurulumu ile başlayacaktır.İyi kısaltmalar.* Kaynak: NETTUTSWeb Araçları Üzerine Yazdığım Diğer Yazılar
* Website Trafiğini Takip Etmenizin 50 Yolu Daha* Web Tasarımcıları İçin Ücretsiz 12 Araç ve Site* 75 (gerçekten) Kullanışlı JavaScript Tekniği* Hayatınızı Canlı Yayımlayabilmek İçin 20+ Araç ve Kaynak* Web Tasarımcıları İçin Web Üzerindeki 6 Kullanışlı Araç* 67 Twitter Uygulaması, Araçları, Arkaplan Resimleri ve Kaynakları* Bilmeniz Gereken 11 Gizli Google Yeteneği