Gizli Kentler 5 – XanthosXanthos Antik bir Likya kentidir., Kaş Kınık beldesinde ve Eşençayı kenarındadır. Eşen çayı burada Antalya – Muğla il sınırlarını çizer ve Patara ve Letonda denize dökülür. Bugünkü Kınıklılar gözüpek anlamında kullanılan beşkazalı lakabı ile namlıdırlar. Likya tarihinde de Xanthos halkı onuruna düşkün ve özgürlük savaşçısı bir halk olarak bilinir. Heredot, Xanthos için,“Pers ordusu başlarında komutanları olduğu halde Xanthos ovasına indiği zaman Xanthoslular bitmez tükenmez kuvvetlere karşı az sayı ile döğüştüler. Yiğitlikle nam saldılar ama yenildiler. Kadınları, çocukları, hazineyi ve köleleri kaleye doldurdular. Ateşe verdiler. Öyle ki yangın kaleyi yerle bir etti. Bundan sonra birbirlerine yeminle bağlanarak düşmana saldırdılar. Ve hepsi de savaşarak öldüler.” diye yazmıştır.Roma döneminde Romanın ağır vergilerine itiraz eden Xanthos, Brutus komutasındaki Roma ordusu tarafından kuşatılır. Brutus Xanthosu ağır yenilgiye uğratmış ve ordusuna Xanthosluları canlı ele geçirmelerini emretmiştir. Ancak roma ordusu sadece 16 Xanthosluyu canlı olarak yakalayabilmiş ve Brutus istilaya gittiği şehirlerde, savaşırsanız işte böyle yok olursunuz diye göstermek için bu 16 Xanthosluyu hep yanında taşımıştır. Xanthos kazılarında ortaya çıkan aşağıdaki kitabe, Xanthos’luların özgürlüğe olan düşkünlüğünü ve istilacılara karşı bitmeyen direnişlerini anlatır.Xanthos KitabesiEvlerimizi mezar yaptıkMezarlarımızı evYıkıldı evlerimizYağmalandı mezarlarımızDağların doruğuna çıktıkToprağın altına girdikSuların altında kaldıkGelip buldular biziYakıp yıktılarYağmaladılar biziBiz ki analarımızın, kadınlarımızınVe ölülerimizin uğrunaBiz ki onurumuz ve özgürlüğümüz uğrunaToplu ölümleri yeğleyen bu toprağın insanlarıBir ateş bıraktık geride
