bildirgec.org

Asp, dotNet ile uygulamalarda bize rahatlıklar sağlamaya devam ediyor. Validation uygulamaları sayesinde yaptığımız formlarda postback ( geri yükleme ) olayı olmadan kontrol ettirebiliyoruz. Hemde bir kod bile yazmadan.

İlk olarak bir tasarım yapalım ve validationları yerleştirelim.

Kısaca Adınız, Soyadınız, Kullanıcı Adınız, Parola ve Parola (tekrarı) boş geçilemez yapıcaz. Mail adresinin düzgün bir mailmi kontrol ettiricez ve Parolaların birbiriyle aynı olup olmadığını kontrol ettiricez.

Web formları, günümüzde web sitelerinin çoğunda bulunakta. Olmazsa olmaz olarak nitelendirilen web formları; üyelik işlemleri, metinler hazırlama, iletişim ve yorum gibi farklı niteliklerde hazırlanabiliyor. Fakat ziyaretçileriniz formlarınıza istediğiniz ölçüde değerler girmiyor olabilirler. Bunu engellemek istiyorsanız jVal tam size göre.

jVal, interaktif ortamda hazırlanmış eş zamanlı form takip aracıdır. Formu dolduran ziyaretçilerinizin formu doğru doldurup doldurmadığını takip ederek ziyaretçileri uyarır. Doldurulması gereken fakat boş bıraklıan kısımlar, geçersiz karakter kullanımı (sayı yerine harf gibi), mantık hataları, geçersiz e-posta adresleri gibi birçok yanlışı bulur.

jQuery ile hazırlanan bu uygulama sayesinde ziyaretçilerinizin formlarda yapacağı bu hataları eş zamanlı olarak uyarabilir ve hata yapmamalarını sağlayabilirsiniz.

Birçok jQuery sitesinde sürekli aynı tarz uygulamalar bulunmakta. Galeriler, menüler gibi klasik jQuery uygulamarının dışında tasarımcılar tüm bunları kullanarak sıradışı uygulamalarda yapıyorlar. işte birbirinden farklı yaratıcı 5 jQuery uygulaması;

Webalon – Demo

jQuery ile hazırlanmış sıradışı bir slider uygulaması. Allta bulunan iki buton ile neredeyse tüm sayfayı kaydırarak diğer sayfanın gelmesini sağlıyorsunuz. Kimlerle çalıştığınızı, mekanınıza kimlerin geldiği gibi birçok şekilde kullanılabilen hoş bir uygulama.

Bonadies Architect – Demo

Bu uygulamayı herhangi bir sitede görseniz kesinlikle flash olduğunu düşünebilirsiniz. Farklı tasarımı ile hazırlanmış bu jQuery uygulaması tam küçük sitelere göre. Kişisel bir site veya küçük bir şirket sitesi için ideal bir uygulama.

Bir müşteriden inatla gelen doğrulama isteği üzerine T.C. kimlik no’sunun rakamsal olarak “kesinlikle” doğru olmadan formun validate etmemesi için ufak bir araştıma sonucunda şunu buldum.

TC Kimlik numaraları 11 basamaktan oluşmaktadır. İlk 9 basamak arasında kurulan bir algoritma bize 10. basmağı, ilk 10 basamak arasında kurulan algoritma ise bize 11. basamağı verir.
* 11 hanelidir.
* Her hanesi rakamsal değer içerir.
* İlk hane 0 olamaz.
* 1. 3. 5. 7. ve 9. hanelerin toplamının 7 katından, 2. 4. 6. ve 8. hanelerin toplamı çıkartıldığında, elde edilen sonucun 10’a bölümünden kalan, yani Mod10’u bize 10. haneyi verir.
* 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. ve 10. hanelerin toplamından elde edilen sonucun 10’a bölümünden kalan, yani Mod10’u bize 11. haneyi verir.

Kaynak

formları, sunucu tarafında güvenli bir şekilde doğrulatmak her zaman sıkıcı bir işlem olmuştur. if-else blokları, regex şablonları havada uçuşabilir. oysaki bu işlemi çok daha kolaylaştıran ve basite indirgeyen sınıflar (class’lar) mevcut. Sizlere tanıtacak olduğum formDogrula (fdo) sınıfı da bunlardan bir tanesi…

formDogrula (fdo) sınıfı nasıl birşeydir?

Basit bir örnek üzerinde bunu anlatmak en iyisi sanırım. Alttaki kodlardan oluşan bir iletişim formumuz olsun:

Öncelikle DropDownList kontrolümüzü sayfaya ekliyoruz.

Daha sonra DropDownList kontrolünün AppendDataBoundItems özelliğini true yapıyoruz. İstediğimiz veriyi göstermek için ise DropDownList’in DataBound olayını kullanıyoruz.

1
2
3
4

protected void DropDownList1_DataBound(object sender, EventArgs e)
{
  DropDownList1.Items.Insert(0, new ListItem("Bir Kategori Seçin", "0"));
}

İşte bu kadar 🙂

Güvenli bir site yaparken dikkat etmemiz gereken en önemli noktalardan biri de kullanıcı girişlerini kontrol etmek ve doğrulamak. Her kullanıcının masum ve iyi niyetli olmadığını düşünerek sitemizi geliştirmeliyiz.
Aslında zor gibi görünen bu yöntemleri CakePHP ile çok kolay yapabiliyoruz. Modelleri tanımlarken $validate isminde bir değişken tanımlayıp gerekli kuralları orada belirtiyoruz.

1
2
3
4
5
6
7
8
9

var $validate = array(
    'alanAdi' => array(
        'rule' => 'kuralIsmi',
        'required' => true,
        'allowEmpty' => false,
        'on' => 'create',
        'message' => 'Hata Mesajı'
    )
);

Şeklinde belirtiyoruz. Buradaki ‘rule’ parametresinin karşısına istediğimiz kuralı girebiliyoruz. Bunlardan bazıları:
alphaNumeric
Girilen değerin sadece harfler ve rakamlardan oluşması gerekir. Aksi takdirde message parametresiyle belirtilen hata mesajı alınır.

1
2
3
4
5
6

var $validate = array(
    'kullanici_adi' => array(
        'rule' => 'alphaNumeric',
        'message' => 'Sadece harfler ve rakamlar kullanılabilir.'
    )
);

Buradaki message parametresi ile kullanıcını veriyi hatalı girmesi sonucu göreceği mesajı yazıyoruz.
between
Girilen değerin karakter sayısının hangi aralıkta olacağı belirlenir.

1
2
3
4
5
6

var $validate = array(
    'password' => array(
        'rule' => array('between', 6, 20),
        'message' => ''Şifreniz en az 6 en fazla 20 karakter olmalı"
    )
);

date
Girilen değerin belirttiğimiz bir formatta bir tarih olmak zorundadır.

1
2
3
4
5
6
7

var $validate = array(
    'kayit_yili' => array(
        'rule' => 'date',
        'message' => 'YY-MM-DD formatında bir tarih girin.',
        'allowEmpty' => true
    )
);

allowEmpty parametresi true olduğu zaman bu kısım boş bırakilabilir demektir.
email
Girilen değerin bir eposta adresi olmak zorundadır.

1
2
3
4
5
6

var $validate = array(
    'email' => array(
        'rule' => array('email', true),
        'message' => 'Lütfen doğru e-posta adresi girin.'
    )
);

Bir web geliştiricisi olarak doğru kod yazmanız gerekir, ancak bu gerçekten önemli mi?

Doğrulamanın ardındaki gerekçelere bir baktım ve web’in en popüler 25 websitesini inceleyerek kodlarının doğru olup olmadığını sorguladım. İşte başlıyoruz…

Doğrulama nedir?
Doğrulama belgelerinizin WWW Konsorsiyumu (W3C) gibi kurumlar tarafından HTML ve XML ile oluşturulan web belge tiplerinin resmi standartları ile uyumlu olup olmadığını test eden bir işlemdir. Aynı işlem WML siteler için WapForum’un yayımladığı standartlara göre yapılır. Normal belgelerimizdeki yazım denetimi ile benzer amacı güderler. (W3C)

Peki neden doğrulamalıyız, getirileri nelerdir?

1. Birbiçimli Olmayan Tarayıcı Doğrulaması
Doğrulanmamış sayfalar tarayıcınızın kodunuzu otomatik olarak doğrulamasına sırtını dayar ve her tarayıcı bunu farklı şekilde yapar. Bu yüzden bir etiketi kapatmayı unutursanız, Firefox bunu gözardı edebilir ancak Safari etmeyebilir bu sebeple farklı tarayıcılarda farklı ve genellikle doğru görünmeyen bir sayfa ortaya çıkar.

2. İşleme Süresi
Eğer kodunuz doğru ise tarayıcınız kodunuzu düzeltmekle uğraşmaz, bu da sayfanızın daha hızlı açılması ile sonuçlanır.

3. Geleceğe Yönelik
Teknolojinin yarın neler getireceğini kestirmek mümkün değildir ancak eğer doğrulanmış bir (X)HTML dosyanız var ise kodunuz gelecekteki web teknolojileri ile sorunsuz çalışacaktır.

Validchecker

Buradaki Validchecker adlı aparat belirlediğiniz html,rss ve css dökümanlarını (şimdilik 10 tane kadar) w3‘ün validatorservisleri ile periodik olarak test edip hata olduğunda size bildiriyor (rss veya mail yoluyla). Validation neden önemli? diyenleri burayaalalım.

Bugünden itibaren içeriği Bilgi İşlem Daire Başkanlığı tarafından düzenlenen tüm ODTÜ web sayfaları Valid XHTML 1.0 Transitional. Test için tıklayabilirsiniz: Türkçe Anasayfa, İngilizce Anasayfa