bildirgec.org

Kısa bir süre önce büyük patron Google’ın instant search özelliğini aktive etmesiyle beraber internet’te bu tarz anında arama ve sonuçları listeleme özelliklerini kullanan sitelerin sayısı artmaya başladı. Youtube Instant ve Facebook Instant‘tan sonra şimdi de online alışveriş devi için bir instant search sitesi açılmış.

Instant Amazon Search websitesinde aradığınız ürünle ilgili anahtar kelimeleri yazmaya başlar başlamaz sonuçlar hızlı bir şekilde hemen sayfada listeleniyor. Ürün tanımlarının, kısa inceleme yazısının ve fiyatlarının da anında gösterilmesi siteyi oldukça kullanışlı kılmış.

Nedir bu dikey arama? Yıllar önce Altavista, Yahoo Microsoft kapışırkene Google geldi ellerinden aldı ekmeklerini. İnternet’te çok miktarda verinin bulunması neticesinde yine yıllardır bilinen Bilgi Getirme (Information Retrieval) teknikleri veriye ulaşım için kullanılmaya başlandı. Sistemler tüm internetteki sayfaları, bazen dökümanları gezerek indexliyor sonrasında da küçücük arama kutucukları ile insanların aradıklarını bulmalarına yardım ediyorlardı.

Her geçen gün biliyoruz ki İnternet daha da kalabalıklaşıyor ve aramalar ne yazik ki daha bir kalitesiz oluyor. Elden ne gelir bir taraftan Internetin babası Sir Tim Berners Lee‘nin ortaya attığı anlamsal ağ, diğer yandan dil işleme ile kullanıcının aradıklarını anlama yapıları, bir yandan zilyon tane indexleme algoritması geliştiriliyor (i.e. Latent Semantic İndexing). Yine de bu teknolojiler üzerinde çalışırken arama motorları belli alana yoğunlaşmış arama sayfaları ile aramayı daha kaliteli yapmak istediler. Alana yoğunlaşarak o alana özel bilgileri işleyebilecek daha az kafası karışarak daha detaylı bilgiler sunabilecek sistemler yazılması mümkün oluyor. Örnek olarak google resim arama sadece resimleri arıyor. sadece videoları, sadece kitapları, sadece kütüphaneleri, sadece müzikleri arıyan motorlar türüyo da türüyor. İşte buna Dikey Arama deniyor. İnternetteki bilgiler dikey alanlara bölünüyor ve o alana özel sistemlerle işlenip aranıyor.

Bir ürün alacağımız zaman çoğunlukla ince eler sık

dokuruz. Hele de bu bilgisayar, fotoğraf makinası, televizyon veya cep telefonu gibi teknolojik bir ürünse. Bir çok faktör devreye girer karar aşamasında. markası, fiyatı, teknik özellikleri vs. çoğunlukla birilerine danışma ihtiyacı hissederiz. Bir kısmımızda internette sıkı bir araştırmaya girişir, orası senin burası benim dolaşırız web sayfalarında, forumlarda. Bir müddet sonra da tam anlamıyla kaybolmuş hissederiz kendimizi. neye, kime inanacağımızı şaşırırız. ulaştığımız sonuçları bir araya getirip bir karara varmakta zorlanırız. google‘da çok derde deva değildir bu tip durumlarda. alakalı alakasız bir sürü linki getirip önümüze yığmaktan başka bir işe yaramaz çoğu zaman. Şanslı isek üst sıralarda bir iki işe yarar linke denk geliriz. Değil isek vay halimize. tekrar tekrar gireriz arama çubuğuna aynı anlama gelebilecek farklı kelimeleri.