bildirgec.org

Bugüne kadar insanlığın başına gelen en büyük felaketler hangileridir diye düşündüğümde elbette aklıma hemen savaşlar, yani insanların birbirlerini ortadan kaldırmak için gösterdikleri ‘insan üstü’ gayret süreçleri geliyor; ardından şu rakamları hatırlamak ve hatırlatmak istiyorum:

1. Dünya Savaşı: 40 milyon can kaybı
2. Dünya Savaşı: 60 milyon can kaybı
Kore Savaşı: 3 milyon can kaybı
Vietnam Savaşı: 1.2 milyon can kaybı

Bu sonuçları başlıktaki rakamla kıyasladığımızda, felaketin boyutlarını kestirebiliyoruz. Kara Ölüm adı verilen salgın hastalıklar silsilesinin patlak verdiği 1300-1450 tarihleri arasında dünya nüfusunun ortalama 500 milyonu geçmediğini de hesaba katttığımız zaman felaketin dimağa durgunluk verecek büyüklüğünü vurgulamış oluyoruz.

Yazının devamında detaylandıracağım, tüm dünyada ortalama 150 yıl süren Kara Ölüm; Yersinia pestis adı verilen bakterinin yol açtığı salgın hastalıkların dünya nüfusunun üçte birini ortadan kaldırması olayıdır. Çoğunlukla Batı Avrupa’da yaygın olan hastalık mikrobu, fareler ve pireler aracılığıyla yayılmıştı. Kurbanlarını feci şekilde ortadan kaldıran hastalıkları tedavi etmek dönemin tibbi imkanlarıyla mümkün olmayınca insanlar farklı çözümler aramışlardı: Taşıyıcı olduğu sanılan insanlar yakılıyor, Almanların hastalıkların sorumlusu olarak gördükleri Yahudiler katlediliyordu. Hastalık ortadan tamamen kalktığında hayatta kalabilenlere geniş araziler kalmıştı. Avrupa’da, ekonomik, sanatsal, kültürel anlamda büyük bir karamsarlık ve çöküntü başgöstermişti.

Çocuklar, bir an önce kendi başlarının çaresine bakacak hale gelmelerini sağlayacak şekilde programlandıklarından, onlar için en kestirme öğrenme yolu, deneyim sahibi ebeveynlerine soru sormaktan (En çok sordukları soruya ise malumunuz üzere “seni leylekler getirdi yavrum” cevabını alırlar:) geçer. Çocuklara hijyen kurallarını öğretmek en mühim şeylerden biridir. Ama mikropları anlatmadan bunu öğretmeye çalışmak “seni leylekler getirdi ” demekten farksızdır sanırım. Bir oyuncak firması bize bunu kolaylaştıracak peluştan dev mikroplar üretmiş. Bunların şekilleri mikroskop altında görünen orjinallerinin karikatürize halleri denebilir (tabiki çocuklara sevimli gelmesi için). Belkide çoğumuzunda kültürsüz kaldığı ama merak ettiği canlılar, orjinalleri ve oyuncaklarıyla linkte gösterilmiş. Ülser, verem gibi hastalıkları yapan bakteriyel etkenler; AIDS, nezle gibi hastalıkları yapan virüsler; şiddetli ishal gibi hastalıklara yolaçan protozoonlar; Bit ve tahta kurusu enfestasyonlarına sebep olan eklembacaklılar; atlet ayağı gibi hastalıklara yolaçan mantarlar ve daha fazlasını öğrenmek-öğretmek için hazırlanmış.
Giant Microbes