bir odaya bi kaç maymun, bir salkım muz, muza ulaşmaları için ise bir merdiven koyarlar.maymunlar bu muzlara ulaşmak için merdivene her tırmandıklarında deneyi gerçekleştiren bilimadamları tazikli su sıkarak maymunları merdivenden düşürürler. bu maymunların her denemesinde tekrarlanır ve bir süre sonra maymunlar muza ulaşmayı denemez olurlar. bu sefer bilimadamları içeriden bir maymun çıkararak yeni bir maymun koyarlar içeriye bu yeni maymun bakar;”tavanda asılı bir muz ve ona ulaşmasını sağlayacak bir merdiven” hemen merdivene tırmanmak için harekete geçer. ama diğer maymunlar onu ıslanmasın ve merdivenden düşmesin diye tutup merdivene çıkmasını engellerler her denemesinde daha önce bunu denemiş ve su sıkılması yüzünden merdivenden düşmüş maymunlar tarafından engellenir. diğer maymunlar bunu onun iyiliği için yapmaktadırlar aksi taktirde o da ıslanacak ve düşecektir. sonra o maymun da denemez olur çıkmayı ve muza ulaşmayı. bu yeni koyulan maymun hiç merdivene çıkamadığı için su sıkılmaz ona, yani su sıklıma eylemini hiç görmez boyle bir şey olduğunu da bilmez.yeni bir maymun koyup suya maruz kalanlardan birini çıkarma işlemi o suya maruz kalanlar bitene kadar sürer. ama her seferinde yeni gelen maymuna diğer maymunlar engel olurlar merdivene çıkmaması için. sonundaaaa içeride o merdivene çıkıldığı takdirde ne olduğunu görmüş hiç maymun kalmaz ama yeni gelen her maymunu engellemeye devam eder maymunlar. gelenek böyle birşeydir işte aslında denediğin ya da gerçekleştirdiğin taktirde ne olacağını, iyimi kötümü olacağını etrafındaki kimse bilmez ama herkes engeller seni
