bildirgec.org

Fransız Direniş Örgütü üyesi olan Andre Devigny, 1916 ile 1999 tarihleri arasında yaşamıştır. İdama mahkum edilen Devigny’nin firar planını anlatan sinema filmi “Un condamné à mort s’est échappé ou Le vent souffle où il veut“, 1956 senesinde gösterime girdi. Fransız Sineması’nın usta yönetmenlerinden Robert Bresson‘un yönetmenliğini yaptığı film, En İyi Yabancı Film dalında BAFTA adayı oldu. Filmde François Leterrier, Charles Le Clainche, Maurice Beerblock, Jacques Ertaud, Roland Monod, Jean Paul Delhumeau, Roger Treherne, Jean Philippe Delamarre, César Gattegno, Jacques Oerlemans ve Klaus Detlef Grevenhorst rol alıyor. Orjinal süresi 100 dakika olan yapım, Türkçe’ye ‘Bir İdam Mahkumu Kaçtı’ olarak çevrildi.

Robert Bresson, Marie Elisabeth ile Leon Bresson’un oğulları olarak 25 Eylül 1901 tarihinde Fransa, Bromont-Lamothe; Puy-de-Dôme’de dünyaya geldi. Le lycée Lakanal Koleji’nde okuyan Bresson, ilk yönetmenlik deneyimini 1934 senesinde çektiği “Les affaires publiques” adlı kısa komedisiyle ediindi. Siyah-beyaz olarqak çektiği 25 dakikalık yapımın senaryosu da yine Bresson tarafından yazıldı. İlk uzun metraj filmini çekmek için tam 9 sene bekleyen Bresson, 96 dakikalık “Les anges du péché”sinin senaryosu için Raymond Leopold Bruckberger ve Jean Giraudoux’dan yardım aldı. Claude Heymann’ın çektiği “Les jumeaux de Brighton” ve Pierre Billon’un çektiği “Courrier Sud”un senaristliğini yapan yönetmen, 1945 senesinde adını büyük ölçüde duyurduğu “Les dames du Bois de Boulogne” adlı yapımı çekti. Denis Diderot’un hikayesinden uyarladığı filmin senaryosunu usta yönetmen Jean Cocteau yazdı. 1951 senesinde “Journal d’un curé de campagne” adlı yapımını çeken Bresson, bu filmi ile Venedik Film Festivali’nde OCIC Ödülü, İtalyan Eleştirmenleri Derneği Ödülü ve Uluslararası Yönetmen Ödülü’nü kazandı.

1999 senesinde, 98 yaşında hayatını kaybeden Fransız yönetmen Robert Bresson‘u Pickpocket, Mouchette ve A Man Escaped gibi yapımlarla tanıyoruz. Bresson’un hem yönetmenliğini, hem senaristliğini yaptığı sinema filmi “Au hasard Balthazar” (Rastgele Balthazar), 1966 senesinde vizyona girdi. Yönetmenin ‘insan olmak’ kavramıyla bağdaştırdığı Balthazar adlı eşeği ve çocukluktan olgunluğa insanları işleyen yapım, Fransa ve İsveç’te çekildi. Filmde Alman aktris Anne Wiazemsky, Walter Green, François Lafarge ve Jean-Claude Guilbert gibi isimler yer alıyor.

Vaftiz töreniyle aileye giren eşek Balthazar, küçük Marie’ye hediye edilmiştir. İnce ve nariin bir kız olan Marie, Balthazar’ın ilk sahibi ve aynı zamanda eşeğe en iyi davranan kişidir de. Bir takım olaylar sonucunda Marie’den ayrılıp, genç bir adamın boyunduruğu altına giren Balthazar, insanlığını kaybetmek üzere olan ve bunun farkında olmayan insanları seyrederken, kendi hayatına hükmedememenin çilesiyle elden ele geçer.

Stanley Kubrick

“Yönetmen” kavramı, sinema ve tiyatro sanatının en önemli unsurudur. Bir yönetmen sadece filmi değil, aylar süren çekimler boyunca tüm ekibi de yönetir aslında. Sinemayı gerçekten seven, farklı bakış açılarını kabul edebilen insanlar, bir film izlerken “yönetmen” kavramının üstüne düşer.
Sinema sanatı için bu kadar önemli bir sıfatı taşıyan insanların ‘enteresan’ olarak nitelendirebileceğimiz bazı özellikleri var. İmaj verirken izledikleri yol olsun, rahatlamak için başvurdukları yollar olsun, atmosfere girebilmek için aldıkları terapi uygulamalarına kadar şaşırtıcı bir çok şey bulunuyor.

(Sinemada imaj vermek; yönetmenin, oyuncuya istediği performansı verdirtmek için söylediği, örnek verdiği, düşündürttüğü şeyler. Mesela, “Vahşi bir aslanın üzerine koştuğunu düşün o korku ifadesini yüzüne yansıt” gibi.)

Kişisel bir şey ama ‘yönetmenler’ başlığı altında bunu da eklemek istedim; Quentin Tarantino, ayak fetişistidir. “Pulp Fiction”daki meşhur ayak masajı ve “Kill Bill” (V1 ve V2)serisiyle Uma Thurman’ın ayaklarını çok sevdiğini her fırsatta dile getiriyor. Sadece “Death Proof” filmini izleyerek Tarantino’nun ayak fetişisti olduğunu anlamak zor değil.

Quentin Tarantino

“Casino”, “The Departed”, “Raging Bull”, “The Color of Money” gibi bir çok başarılı filmin yönetmeni Martin Scorsese, beğenmediği sahneler için asla “kötü oldu” demez; tekrar çekerken oyuncuya “gayet iyi oldu ama daha iyi olabilir, daha iyi olacak” dermiş. Çünkü, profesyonel bir yönetmenin, oyuncusunun moralini hep yüksek tutması gerektiğine inanıyormuş.