bildirgec.org

: paintingsbybrims.com

Son zamanlarda yaşamımızdaki tüm kargaşayı yüklediğimiz Postmodern sözcüğü, hayatın hemen her alanında karşımıza çıkmakta. Bir çeşit anlamsızlık, kaos, reddetme biçimi olarak giyim kuşamımızdan, konuşmamıza kadar yansıyan bu sözcük sokakta takım elbise altına giyilen spor ayakkabı ya da türban-kot pantolon eşliğinde farklı tarz yaratma peşinde olan insanların tercihi iken, konuşma dilinde ise internet dili diye tabir edilen yanıyla kendini gösteriyor. Yarım kesik cümleler, Chat tarzı mesajlaşmalar, konuşma dilinin aynı şekilde yazıya yansıtılması Postmodern kabul edilen jargonun bir parçası.Bu yazının amacı; tüm bunların dışında son dönem Türk romanında oldukça geniş bir etkiye sahip olan, okurun çoğu zaman şaşırdığı ya da anlamlandıramadığı postmodern roman tarzını sizlere tanıtmak ve daha keyifli, tatminkâr okumalar elde etmenizi sağlamak.POSTMODERN SÖZCÜĞÜNÜN TANIMI VE KÖKENİ:

sebahattincucu.com

Esasında postmodernizim sözcüğü edebiyattan mimariye, siyasetten felsefeye kadar geniş bir alanı kaplamakla beraber en çok edebi metinlerde kafa karıştırıcı bir unsur olarak karşımıza çıkmaktadır. Postmodern sözcüğünün romanda; modernden sonra, eklektizm, öncü, absürt, tözsüzlük, gruplaşma/bireyselleşme gibi kavramları karşıladığı söylenebilir.20.yy ile birlikte kullanılmaya başlayan sözcük ilk olarak mimaride ve ardından edebiyatta yerini bulur. Teknolojiyle birlikte değişen toplum yapısının ortaya çıkardığı bir sürece bağlı olarak önce dünya edebiyatında ardından Türk edebiyatında kullanılmaya başlanmıştır.Postmodern romanın kökleri Postmodern durumun ya da düşüncenin ortaya çıkmasından ya da bu şekilde adlandırılmasından çok daha eskiye dayanır. Hatta klasik roman içinde dahi Postmodern öğeler taşıyan eserler yazıldığı bilinmektedir. Jale Parla, Cervantes’in meşhur eseri Don Kişot’un roman türünün öncüsü olduğu kadar içerdiği parodi, ironi, üst-kurmaca gibi özellikler bakımından Postmodern romanın temelinde bir eser olarak kabul edilmesi gerektiğini savunur.

cemiyyet.blogcu.com

Modern romanın içinde de görülen Postmodern yaklaşımlar bugün modern-Postmodern sorunsalının açıktan ayırt edilebilmesini olanaksız kılar. Bu nedenle edebiyatta modern ve Postmodern romanı kesin çizgilerle birbirinden ayırmak hem güç hem de gereksizdir. Modern romanın özelliklerinden büyük bir kısmı Postmodern romanda görülür demekle yetineceğiz.Modern romandan Postmodern romana geçiş sürecinde Thomas Mann, James Joyce, Wirginia Wolf, Samuel Beckett gibi yazarların eserleri hem ele aldıkları konular hem de bu konuları işleyiş biçimleriyle Postmodern romanın köklerinde kabul edilirler.Modernist roman, okurun belli bir yoruma, fikre ulaşmasını güçleştirmek için çaba harcarken postmodernist roman; anlamın sürekli kaybolduğu, ertelendiği, gizlendiği metinler olarak üretilir ve evrensel bir yoruma meydan verecek tüm ipuçlarından kaçınır.Postmodern romanın genel özelliklerine geldiğimizde bunların pek çoğunun modern romanda da sıklıkla kullanıldığını görürüz.

francisberry.com

POSTMODERN ROMANIN GENEL ÖZELLİKLERİ:
Postmodern roman söz konusu olduğunda akla gelecek ilk özellik anlatılmak istenenin ya da gizlenen anlamın çeşitli dil oyunlarıyla verilmesidir. Dilin gerçekliğini destekleyen ya da temsil eden bir yapı değil, aksine dili kuran bir yapı olduğu önermesini savunurlar. Yani Postmodern romana göre dil, bir gerçekliği temsil etmez gerçeği yeniden ve kendi bakış açısına göre kurar.“Anlamı üreten okurdur düşüncesi” yazarın anlamsal boyuttan ya da verilecek mesajdan uzaklaşmasını sağlar. Çoğunlukla Postmodern romanda verilecek bir mesaj yoktur ya da okur almak istediği mesajı kendi düşünsel yetisine göre değerlendirir.Postmodern düşünce biçimi sanatta alışılmış olanı reddederek bir uyumsuzluk ortamı meydana getirmeye çalışır. Bildiğimiz, tanıdığımız geleneksel sanat/roman anlayışının özünde var olan uyumu yok eder.Her ne kadar özenle oluşturulmuş bir anlatı da olsa küfürler, argo, kaba sözler ve pornografik öğeler sıkça kullanılır. Gerçek ya da gerçeğe yakın kabul edilebilecek tablolar yanında masalımsı, fantastik öğeler de kullanılır.Klasik romanda alışılagelmiş olay örgüsüne bu roman türünde rastlamak mümkün değildir. Çünkü olayın ya da olayların kendisi ön plana çıkar.Postmodern romanda kullanılan belirli bir biçem olmadığı gibi metin akışının sürekliliği de engellenerek olay akışını bozma çabası gözlemlenir. Bildiğimiz sebep-sonuç ilişkisi göz ardı edilir. Zaman, mekan gibi kavramlar sarsılır.Grup psikolojisi çoğu zaman ön plana çıkarılsa da zaman zaman farklı grupların söylemlerine yer verecek farklı bireyler ve görüşler bir arada yansıtılır. Bu yapılırken de birden fazla anlatıcının bir arada kullanıldığı çoğul anlatıcı tekniği tercih edilir.Postmodern romanın en önemli özelliklerinden biri ise okuduğu esere tamamen kendini vermiş okuru, birden dürterek uyandırması, öykünün en sürükleyici yerinde yazarın öyküye dâhil olarak anlamı alt üst etmesi, gerçekçi görünen bir anlatımdan birden absürt anlatıma geçilmesidir.

dipkultur.blogspot.com

Edebi metinlerin birbirinden bağımsız olamayacağını savunan bu tarzda, farklı yapıtlardan alıntılar göze çarpan bir diğer husustur. Bu düşünce sisteminin temelini atan Fransız şair ve yazar Louis Aragon’a göre edebi bir eserin gerçek konusu yazarın daha evvelinden okuduğu kitaplardan zihninde kalan sayfalar, anılar ve metin parçalarıdır. Yani yazarın esin kaynağına romanda alıntılar yapılarak yer verilir.Postmodern romanın entelektüel bir kesime seslenmek ya da böyle bir kesim tarafından okunmak gibi bir gayesi yoktur. Anlam katmanlarına yer verildiğinden her kesimden okura seslenebilme özelliği de taşır. Dolayısıyla okurun özgür bırakılmasının yanı sıra kafa karıştırıcı olarak tabir edebileceğimiz metinler, düşsellik ile gerçeklik arasındaki sınırları tamamen ortadan kaldırarak tüm değerlerin birbirine girdiği bir atmosfer oluşturur.YERLİ POSTMODERN YAZARLAR VE YAPITLARI:

nobelprize.org

Türk edebiyatında ismi en çok anılan ve eserleri Postmodern özellik taşıyan romancımız Orhan Pamuk’tur. Yazarın “Benim adım Kırmızı” adlı eseri postmodernizim açısından değerlendirilebilecek en güzel örneklerden biridir.

hermeskitap.com

Soyut ve cansız varlıkları anlatıcı olarak kullanması, bir takım fantastik öğelerden yararlanması, çizgisel anlatımı keserek öykü içinde bir takım bilgiler vermesi, zaman zaman büyük harflerin ara başlık gibi kullanılarak alışılmış biçemin dışına çıkılması, sık sık okurun kafasını karıştırmasıyla Postmodern tarza ilgi duyan okurun tüm ihtiyacına cevap verecek nitelikte bir eserdir. Yazarın “Kara Kitap” adlı eseri de Postmodern özellikler taşımaktadır.

kenthaber.com

Ayrıca Oğuz Atay’ın “Tehlikeli Oyunlar”, “ Tutunamayanlar” ve “Korkuyu Beklerken” adlı eserleri; Hasan Ali Toptaş’ın “Bin Hüzünlü Haz”, Elif Şafak’ın “Mahrem” ve “Pinhan”, Latife Tekin’in “Sevgili Arsız Ölüm”, Metin Kaçan’ın “Fındık Sekiz”, Murat Gülsoy’un “Bu Kitabı Çalın”, “Bu Filmin Kötü Adamı Benim”, İhsan Oktay Anar’ın “Puslu Kıtalar Atlası”, “Afrasiyabın Hikâyeleri” gibi eserleri de edebiyatımızda Postmodern kabul edilen önemli yapıtlardandır.Yararlanılan Kaynaklar:1-Don Kişot’tan Günümüze Roman, Jale Parla, İletişim Yayınları2-Türk Edebiyatında Postmodernist açılımlar, Yıldız Ecevit, İletişim Yayınları3-Postmodern Tarih Kuramı, Serpil Opperman, Phoeninix Türkçe- Yayınları4-Edebiyat Kuramları ve Eleştiri, Berna Moran, İletişim Yayınları