Mammatus (memeli kümülüs), culdesac’ın deyimiyle “kıyamet alameti” gibi görünen tuhaf bir bulut türü.Türkiye’de rastlandığına dair herhangi bir kayda rastlayamadım ancak muhakkak ki oluyordur bir yerlerde. ABD ve Avustralya’da sıklıkla görünüyor veya yalnızca buralardaki insanlar bu bulutlara ilgi gösteriyor, bu konuda kesin bir şey söyleyemesem de, oluşma koşulları göz önünde bulundurulduğunda, çoğunlukla okyanus/büyük deniz kıyılarında oluşması muhtemel görünse de, her yerde karşımıza çıkabilecek bir bulut türü memeli kümülüs.Oluşabilmesi için, öncelikle bir cumulonimbusa ihtiyacımız var.Nasıl yapacağız cumulonimbusu? Şöyle: Öncelikle bol keseden nemli, sıcak ve kıpraşık bir hava kütlesi ile bu hava kütlesini hızla yukarı kaldırmayı başarabilecek bir enerji kaynağı alınır (Örneğin okyanus esintileri yahut dağ yamaçlarındaki dikey hava akımları).Enerji kaynağımız sıcak ve nemli hava kütlemizi yükselttiğinde, daha soğuk olan bölgeye ulaşan nemli hava, yoğunlaşır. Yoğunlaşma denen şey, suyun gaz halinden sıvı hale geçmesi demek, değil mi? Peki bir madde gaz halinden sıvı haline geçerken ne yapar? Enerji saçar. Yani? Isı verir.Ne oldu şimdi? soğuk havanın içine doğru soğuyarak ilerleyen hava kütlemizin arasına sıcak hava da karışmaya başladı, böylece hava yükselmeye devam etti.Daha da yükseklere çıktık, daha da serinledi ortalık, ve elimizdeki su, buz kristallerine dönüşmeye başladı. Buz dediğin yoğun şey, yüzeyi küçük, hava akımlarının üstünde gezinemiyor. Aşağı doğru düşme eğiliminde. Ne oluyor aşağı düşünce? Yukarı çıkan havayla karışıyor, suya dönüşebiliyor, biraz daha aşağı inince tekrar buharlaşıp yükseliyor, dengesiz bir döngüye giriliyor.

Bu iniş-çıkışların bir diğer etkisi de, yün kazağa sürtülen cam çubuk misali bir statik potansiyel olarak ortaya çıkıyor. Ondan sonra al başına şimşek, al başına yıldırım.Neyse, kümülonimbüs nedir ne değildir bir çırpıda geçiverdikten sonra gelelim memeli kümülüslerimize.Memeli kümülüs elde etmenin iki yolu var. Her şartta evvela üzerinde bir kümülonimbüs bulunan çok kuru bir hava kütlesine ihtiyaç duyuyoruz.Daha sonra artık ısı olur, rüzgar olur, bütün Çin’lilerin aynı anda üflemesi olur, bir şekilde bu kuru havayı hızla yukarı itekleyerek kuru havanın nem yüklü kümülonimbüsü içeri doğru ittirmesini sağlayıp cepli bir görüntü oluşturabiliyoruz.

Diğer yol ise, az evvel anlattığımız yukarı çıkan sıcak hava-aşağı inen buz/su hareketleri sırasında, havanın yukarı çıkarken bıraktığı ısı enerjisinin aşağı inen suyu/buzu tekrardan buharlaştırmak için yeterli olmaması halinde beliriyor. Çöken yoğun hava, bulutun alt sınırından aşağı doğru cepler oluşturuyor ve böylece yere hayli yakın memeli kümülüslerimiz oluyor.Bir miktar daha memeli kümülüs fotoğrafı buyrun.Ama tabii, ne kadar ilginç bir görüntüsü olursa olsun, eninde sonunda buluttur. Sırasıyla eve, ata, kuzuya, yaprağa benzemek suretiyle kaybolup gider.