Kumaşın çeşitli boyalara batırılıp kendine özgü renk ve desenler verilmesiyle yapılan bir dokuma türünden söz etmek istiyorum. Geçmişi çok eskilere dayanan bir dokuma türüdür kutnu Osmanlı padişahlarının giysilerinin hazırlandığı, görkem, zarafet, estetik ifade eder, sentetik içermediği için son derece sağlıklıdır.Güneydoğu ve Doğu Anadolu’nun eski çarşılarına uğrarsanız, kumaşçılar bölümünde ipekler, satenler, atlaslar, kadifeler arasından bir gökkuşağı gibi kendini gösterir kutnu. Ceketlerde, yemenilerde, feslerde, çantalarda, terliklerde, folklor giysilerinde kullanılan kutnunun tarihi bir değeri vardır.
Dünyada basma sanatı yokken ortaya çıkan bir dokumacılık türüdür. Önceleri Hindistan, Hama ve Humus’ta üretilmiştir. Yaklaşık 400 yıldır sadece Gaziantep’te dokunan, bu kente özgü bir el sanatı olan kutnunun ham maddesi floş (suni ipek) ve pamuk ipliğidir. Tamamen el tezgahlarında dokunmaktadır. 16 yy.dan beri Gaziantep’te dokunan bu kumaş, Anadolu’da alımlı giyinmek isteyen insanların hayallerini süslemiştir. Anadolu Selçukluları’ndan beri dokunan kutnu kumaşları Osmanlı padişahları tarafından giysi olarak diktirilirdi.
Kutnu kumaşı, “kutnu”, “alaca”, “meydaniye” olarak üç çeşide ayrılmaktadır. Çözgü sayısı 4000 olana kutnu, 3000 olana alaca, 2000 olana meydaniye denmektedir. Mecidiye, hindiye, zincirli, sedefli, kırk alem, Osmaniye, çiçekli vb. 80 den fazla çeşidi bulunmaktadır. Kumaşın hakim rengi altın sarısıdır, sarı doğal bir parlaklık vermektedir. Eskisi kadar tercih edilmese de, kırmızı, mor, yeşil, bordo, pembe, mavi ve siyah renklerin kullanıldığı kumaş halen tercih edilmektedir. Türkiye’nin her yerinde kullanılmakla birlikte, özellikle Yörüklerin tercih ettiği bir kumaştır.
Ahşaptan yapılmış bir tezgahta işlenen kutnu, kamçılı çekme tezgahta mekikle dokuma tekniği kullanılarak dokunur. Kutnuda kullanılan ip, önce çeşitli evrelerden ger. Kök boyayla boyanan, sakçılı inceliğinde olan ipini hazırlayan ustalar, “tarakçı”, “haşılcı”, “boyacı” olarak adlandırılır. Her birinin ayrı değeri olan ustaların nesli giderek tükenmektedir.
Kutnu kumaşından şal, fular, kaftan, kaşkol, çanta, ayakkabı, kravat, gelinlik üretilmektedir. Tamamen el emeğiyle üretilen kutnu, birçok tasarımcının elinde zevkli ve beğeni kazanan ürünler oluşturmaktadır.Kutnu kumaşı şu aşamalardan geçerek yapılır: Bobin halinde olan ip, söküm işlemi sonucu çile haline getirilir. Söküm yörede “devre” adı verilen dört köşeli dolapla yapılır. Çözgü iplikleri çile haline getirildikten sonra boyanır. Yüz derecelik boya kazanlarında ipler boyayı emene kadar bekletilir. Kazandan çıkarılarak kurutulan ipler, kopmaması için mezekçilere gider. Kopukların onarılması,ayrılması, düzeltilmesi sağlanır. “Taharlama” denilen taraktan geçirilmesi sonucu dokumaya hazır demektir.
yorumlar
akoni, yörük gelinlerinin giysisidir bu kumaşlar, Beyaz gelinlik yoktu eskiden, bu kumaşlardan yapılırdı gelinlikleri. Gelinler rengarenk giysilriyle ata binerek gelin giderlermiş. Yörük deyince duramadım yine….:))
SEVDALIMHAYAT , kıskanma abim, senin de olur. :))
Akoni 2. resimdeki terliklerle bakkala bile gittim ben..
akonim, köy düğünü istiyorum ben…kocaaa bi meydanda buyuk kazanlarda yemekler pişsin, yensin içilsin. davul zurna çalsın, çocuklar ortalarda koşsun.genç kızlar utanarak erkeklere göz süzsün..ama herkes böyle giysiler giysin, gelen misafirler bile. bende şu yukardaki bordo işlemeli elbiseyi giyeyim, bayıldım zira :))
Şimdi bu giyisiler, kına gecelerinde de giyiliyor..Sevdalım, bizde yok yok maşallah..ehh 6 sene folklor oynayınca insan her çeşidini giyiyor..
kelebek, köyün ortasında yanan ateş, bir tarafta çalgı oyun, bir tarafa da seyirlik nice oyunlar vardı eskiden. şimdi o eğlencelerin çoğu kayboldu. senin dediğin giysilerin çoğu da antika oldu üzgünüm.
yaza akrabalardan düğün dernek yapcak mı var sevdalımhayat? gelirim valla..köylerde misafir perverlik dizboyudur. bak çağırcen ama hemi
anaaa, benim yazım çıkmış ben deniz gitmişim..
akoni hoş geldin… 🙂
köylerde artık şehirleşti desene sevgili teacher07 :(akoniiii, ne denizi ciddimisin sen? biz burda çizmeler, yünlüler, kabanlar aman allahım inanamıyorum !
@kelebekle iyi uyum içerisindeyiz, yazın çanakkale gezimizde vardı, neden olmasın bence bir mahsuru yok.. Eskişehir uzak bir yerde değil İstanbul’dan eskişehire hamama giden komşum var bir gece konaklayıp geliyor.. kaç kere dedi dinlemedim..Yalova varken Eskişehir’de ne işim var demiştim.. Ama büyük laf demiyecekmişim valla avlulu evleri görünce akşam dayanamadım..
Evet kelebek, şehirleşti. Ama senin için buluruz bir giysi, şenlikleri sevdiğin anlaşılıyor. Başımızın üstüne …
akoniciğim, elbette uzak değil gideriz tabi. yaza kadar bir kış gezisi sıkıştıralım araya derim malum çok eğleniyoruz biliyosun ya :))ooo teacher07 de başım gözüm üstüne demiş, bizim kapılar çoğaldı :=)
aslında bu yazıyı yazarken kızımın kına kiyafetleri esin kaynağım olmuştu. çok canlı parlak ve renk renk.. @teacher, aynen sizin dediğiniz yörük kiyafteleri gibi..
akoniye dedim, denize gitmiş ya hani
bendeniz demek istedi akoni herhalde kelebek:))
@sevdalımhayat, Antalya’da sezon kapanmadı, belkide en güzel ayları diyebilirim..@kelebek, boşuna mı diyorum bayramda gel diyee…
Baharda, yazın, bizim yörük şenlikleri olur. O şenliklerde her gelenek canlandırılır. Sanal gelin bile gidirilir. Kara çadırın birinden alınıp ötekine indirilir. Denk gelirse ne kadar iyi olur yaa sizleri aramızda görmek. En büyük şenlik de Süğüt’te yapılır. eylülde…
istanbul’da beyazlamıştım.. yüzüme renk geldi.. @linet, @kelebek doğru anladı.. denizdeydim hayatımmm….
@teacher, gerçekten yazın Eskişehire bir tur düzenliyelim.. Ama @sevdalım zamanı öyle ayarla ki gitmişken bir kır düğünüde görelim…
kınadan bu var akonim:))
bugün yüzmedim birazcık dalgalıydı, ama iki gün önce yüzdüm..
@kelebek, ekleye bilirsin.. görsünlerrr…
bu da bizim @sevdalınka:))
@pbk, ben de olsa o ayakkabı şimdi duvarımda asılı olurdu… geçmişten iz taşıyan herşeyi çok seviyorum…
Topkapı Sarayı nın kapısında satılıyor, Tanesi 15 YTL.en güzeli saten yeşili ve kırmızısı..
ben hazırım …
aaa hiç fark etmemişim altta benim yazıları ilgili yazılar olarak göstermişler.Hee, yörükler linki için akoni sana teşekkür etmedim değil mi ne kabalık benimki de. Teşekür ediyorum, biraz geç kalsamda… 🙂
ahanda süper yazı tuttum onii eline saglık Akoni.
SEVDALIMHAYAT, doğru dersin . Anladım.
pbk, ıssız adam fliminde vardı.. kadın ikinci el kipaplarını okuyordu… ben de genelde kullanılmış eşyaları tercih ederim çünkü onlarda geçmişin izleri vardır, bir hayat, bir öykü, bir tarih vardır..benim için kullanılmış eşyalar çok daha kıymetlidir.
@sevdalım yapmak istediğimiz şey olmayacak bir şey değil ki.. neden olmasın
Biz hafifte neler yapmadık ki
BENIM PC DEN Mİ ANLAMDIM SAYFALAR KARIŞTI ..
çok güzel bir konu. bende kına gecemde giymeyi planlıyorum valla. halkoyunlarında da giydim yıllarca.