Malumunuz üzere Dünya Kupası başlıyor. Eleme turlarında penaltılara kalan maçlarda heyecan doruğa çıkacak ve bazı takımlar ülkelerine dönmek zorunda kalacaklar. Peki penaltılarda başarının sırrı ne? Doğal olarak pek çok faktör penaltı başarısını etkilemekte. Penaltı konusunda dertli olan İngilizler işin psikolojik boyutunu araştırmışlar ve şu sonuca varmışlar. Penaltı atışı sırasında kalede kaleci yokmuş gibi düşünmek penaltı başarısını arttırıyor.
Exeter Üniversitesinden Greg Wood penaltı atışları üzerine yaptığı psikolojik araştırmada kaleciyi yok saymanın stresi azalttığını ve golü yapmak en iyi yolun hangisi olduğunu bulmayı kolaylaştırdığını belirtmiş.Wood, “oyuncular gergin olduklarında kaleciyi düşünmeye başlıyor ve nereye bakmaları, nereye şut atmaları veya ne şekilde davranmaları konusunda sağlıklı karar veremiyorlar. Çünkü kaleciyi izledikleri anda baktıkları yere doğru vurmaya yatkın oluyorlar ki buda kalecinin topu daha kolayca kurtaracağı kalenin orta bölgeleri oluyor” şeklinde görüş bildirmiş. Wood bu konuda bir örnekte vermiş: “Eğer otomobil kullanırken sağa doğru bakarsanız direksiyonu sağa kırmaya meyilli olursunuz.”İnsanlar genellikle çevrelerinde bir tehdit unsuru algıladıklarında bu tehdide odaklanmaktadırlar, bir penaltı atışında ise bu tehdit kalecidir. Wood penaltı atışında kaleci yokmuş gibi düşünüp sadece topun atılmak istendiği bölgeye yoğunlaşmayı tavsiye etmekte.Kaleciler penaltı atışında atışı kullanacak oyuncunun dikkatini dağıtmak için kurallar dahilinde ellerinden geleni yapmaktalar. Wood, Journal of Sports Sciences yayınında yer verilen araştırmasında Liverpool’un AS Roma’yı penaltılarla geçip kupayı aldığı 1984 Şampiyon Kulüpler Kupası finalindeki Bruce Grobbelaar‘ın “spagetti bacak” tekniğine dikkat çekiyor. Biraz daha günümüze yakın bir örneğe gelirsek 2005 yılındaki finalde yine Liverpool kalecisi Jerzy Dudek kollarını sağa sola abartılı biçimde sallamasıyla rakiplerin dikkatini dağıtarak veya kendi üzerine çekerek 5 atışın 3’ünü kurtarmıştı.Wood 18 gönüllü ile yaptığı deneylerde görsel tarama ekipmanları da kullanmış ve bazı deneylerde para ödülü koyarak baskıyı arttırmayı amaçlamış. Kalecileri ise kol ve bacaklarını sallayarak atışı yapacak oyuncunun dikkatini dağıtmaları konusunda uyarmış. Oyunculardan da stres seviyelerini belirtmelerini istemiş.Sonuç olarak atış yapacak oyuncuların gerginlikleri arttığı anda kaleciye odaklandıkları görülmüş ve kalecilerin hareketlerinin de bu süreyi arttırdığı ölçülmüş. Atıcıların stres seviyesinin yüksek olduğu atışların yüzde 45’i kaleciler tarafında kurtarılmış, daha sakin olduklarının ise yüzde 20’si.Futbol tarihi boyunca İngiltere penaltı atışlarına kalan maçların yüzde 70’ini kaybetti. Wood İngiliz oyunculara olabildikleri sakin kalmalarını ve penaltı çalışmalarının normal koşullarda yapmalarını tavsiye ediyor. Sakinken atışı gol yapmanın gergin olmaya göre çok daha kolay olduğunu belirten Wood’a göre kalenin üst köşelerine atılan topların kaleciler tarafından kurtarılma olasılığı çok düşük ve bu atışı sakinken yapmak çok daha kolay.
